1, 2. (1) ¿Imanasqataq Martaqa Jesucristopa kuyay amistadnin karqa? (2) ¿Imaynanpim yachanchik Martaqa pantaq kasqanta?

¿IMAYNA warmitaq Lazaropa panin Martaqa karqa? Bibliapim willawanchik Martaqa Jesucristopa kuyay amistadnin kasqanmanta. Manamá Martallachu Jesucristopa kuyay amistadninqa karqa, ñañan Mariapas hinaspa huk warmikunapas paypa kuyay amistadninkunam karqaku. Maman Mariatapas tukuy sunqunwanmi Jesusqa kuyarqa (Juan 11:5; 19:25-27). Ichaqa ¿Imanasqataq Martaqa Jesucristopa kuyay amistadnin karqa?

² Martaqa qukuykuq, allin llamkaq hinaspa Jehova Diospi iñiq warmi kasqanraykum. Manam iskayrayarqachu Jesusqa Diospa kachamusqan Cristo kasqanmantaqa hinaspapas Jesucristopa yachachisqankunatam allinpaq hapirqa (Juan 11:21-27). Chayna kaspanpas Martaqa pantaq warmim karqa. Huk kutipim Jesucristoqa Martapa wasinta watukuq rirqa.  Chaypim Martaqa ñañan Mariawan piñakururqa hinaspam Jesucristota nirqa: ‘Señor ¿manachum imapas qukusunki sapallay ruwaqta ñañay qawakuwaptin? Niyá yanapawananpaq’, nispa (leey Lucas 10:38-42). ¿Imanasqataq Martaqa ñañanwan piñakururqa? ¿Imatam Jesucristopa nisqanqa yachachiwanchik?

3, 4. (1) ¿Imaraykum Jesusqa Mariata alabaykurqa? (2) ¿Imatam Martaqa ruwarqa? (Qaway 15 kaq paginapi dibujota).

³ Martawan Mariam wasinkuman rinanpaq Jesucristota qayachirqaku. Chaymanta agradecekuspanmi Jesucristoqa allin kaqkunata yachachiyta qallaykurqa. Mariañataqmi Jesuspa ñawpaqninpi tiyaykuspan tukuy ima rimasqanta uyariyta munarqa. Martapas tukuy ima ruwasqanta saqiykuspanmi uyarinman karqa, chaynata ruwaptinqa Jesucristom alabaykunman karqa.

⁴ Martaqa, Jesucristo allin hinaspa hawka kananta munasqanraykum yanukuypi hinaspa tukuy ima ruwaykunawan atipasqa kachkarqa. Chaymi Martaqa ñañan Maria mana yanapaptin piñakururqa. Jesucristoqa yacharqam Marta llumpay atipasqa kasqanmanta. Chaymi nirqa: ‘Marta, Marta, tukuy imapa atipasqanmi muspaypi hinaña kachkanki tukuy imawan. Hukllam ruwanaykiqa kachkan’, nispa. Mariatam ichaqa alabaykurqa yachachisqankunata uyarisqanrayku. Chaymi Martata nirqa: ‘Allin kaqtam ñañayki Mariaqa akllakuykun, chaytaqa manam pipas qichunqachu’, nispa. Tiempo pasasqanman hinaqa Mariaqa qunqarurqachá chay punchaw ima mikusqantapas, ichaqa manam qunqarqachu Jesucristopa ima yachachisqantaqa. 60 masnin wata pasaytam apostol Juan kaynata nirqa: ‘Jesusqa sinchitam kuyarqa, [...] Martata chaynataq ñañantapas’, nispa (Juan 11:5). Chaymi yachanchik Martaqa Jesuspa nisqanta kasukuspa wañunankama tukuy sunqunwan Jehova Diosta yupaychasqanmanta.

5. (1) ¿Imanasqataq kay tiempopiqa sasa kanman, tukuy sunqunchikwan Jehova Dios yupaychayqa? (2) ¿Imamantam kay yachachikuypi yachasun?

⁵ Jesuspa tiemponpipas Jehova Diosta yupaychaqkunaqa huk rikchaq ruwaykunawanmi Dios yupaychayninkupi harkachikurqaku. Kunan tiempopiqa astawanraqmi tukuy imakunapas harkawachwan Jehova Diosta yupaychayninchikpiqa. 1959 watapa 1 abril killapi lluqsimuq La Atalaya qillqam Jesucristopa lliw qatiqninkunaman willarqa, runakunapa ruwasqan musuq aparatokuna lluqsimusqanwan sunqunkuta mana suwachikunankupaq. Chaynapi Jehova Diosta tukuy sunqunkuwan hinalla yupaychanankupaq. Chay watakunapim tukuy ima aparatokuna lluqsimurqa radiokuna, cinekuna, hinaspa televisionkuna. Chaykunam runakunapa munapayananpaq hina karqa. La Atalaya qillqaqa nirqataqmi, tukupay punchawkunapi imakunañapas astawanraq runakunapa sunqunta suwananpaq hina lluqsimunanmanta. Chaynapunimá karqa. Kay tiempopipas tukuy imam kachkan sunqunchikta suwananpaq hina. ¿Imatam ruwachwan Mariata qatipakuspa  Jehova Diosta tukuy sunqunchikwan yupaychanapaq? Kay yachachikuypim chaykunamanta yachasun.

6. ¿Imaynatam Dios yupaychaqkunaqa runakunapa ruwasqankuta servichikunchik?

⁶ Jehova Diosta yupaychaqkunaqa Diosmanta willakunanchikpaqmi runakunapa ruwasqan aparatokunata servichikurqanchik. Enteron pachapi punta kaq hatun guerra pasaytam “Foto-Drama de la Creación”, nisqanta servichikuspa achka nacionpi runakunaman yachachirqanchik Jesucristo hamuq tiempopi hawkayay apamunanmanta. Kay “Foto-Drama” nisqaqa yaqa videokuna hinam karqa. Chaymantañataqmi radiontakama enteron pachapi achkallaña runakunaman Jehova Diosmanta willarqanchik. Kunanñataqmi internetta servichikuchkanchik maynaña karu llaqtachakunapi yachaq runakunamanpas Diosmanta willananchikpaq.

7. (1) ¿Imanasqataq runakunapa ruwasqan aparatokunataqa tanteowan servichikunanchik? (2) ¿Imakunapitaq tiemponchikta mana usuchinachu? (Willakuyta qaway).

⁷ Apostol Pablom nirqa runakunapa ruwasqan kay pachapi kaqkunataqa tanteowan servichikunapaq (leey 1 Corintios 7:29-31). Chaynaqa amayá runakunapa ruwasqan aparatokunawanqa tiemponchiktaqa usuchisunchu. Pablopa niwasqanchikta mana kasukuspaqa kay pachapi tukuy ima kaqkunawanmi tiemponchikta usuchichwan hinaspam Jehova Dios serviyninchikta qunqaruchwan (leey Efesios 5:15-17). ¿Imapitaq tiemponchikta usuchichwan? Ichapas kusirikuykunapi, huk qillqakuna leeypi, television qawaypi, pukllaqkunata qawaspa, celularnintakama parlaspa utaq qillqanakuspa hinaspa internetpi tukuy imata maskaspa. Achka  runakunam tukuy kaykunaman llumpayta qukurunku (Ecl. 3:1, 6). *

8. ¿Imanasqam kay pachapi tukuy ima kaqkunataqa mana kuyananchikchu?

⁸ Satanasmi munachkan kay pachapi tukuy ima kaqkunawan sunqunchik suwachikunanchikta, chaynapi Jehova Dios yupaychasqanchikta saqirunanchikpaq. Jesucristopa wañukusqan qipamanmi Dios yupaychaqkunawan chayta ruwarqa. Kunanñataqmi ñuqanchikwanpas chay ruwayta munachkan (2 Tim. 4:10). Bibliapim niwanchik kay pachapi tukuy ima kaqkunataqa mana kuyanapaq, astawanqa Jehova Diosllata kuyanapaq. Chayta ruwaspallam pay kasukuyta hinaspa amistadnin kaytapas atisun (1 Juan 2:15-17). Chaynaqa sapa kutiyá sunqunchikta tapukusun, ichapas kay pachapi ima kaqkunawanpas sunqunchikta suwachikuchkanchik. Chayna kaptinqa imapas munapayasqanchiktam chaylla saqinanchik.

9. (1) ¿Imapim Jesucristopa qatiqninkunaqa kallpanchakunanku karqa? (2) ¿Imaynatam Jesucristoqa kawsakusqanwan chayta qawachirqa?

⁹ Qawasqanchikman hinam Jesucristoqa Martata yachachirqa kay pachapi tukuy ima ruwaykunawan mana harkachikunanpaq. Qatiqninkunamanpas chaynatam yachachirqa. Chaymi kallpancharqa Jehova Diospa munayninta astawan maskanankupaq hinaspa hinalla yupaychanankupaqpas (leey Mateo 6:22, 33). Chaymantapas mana ancha kapuqniyuq kasqanwanmi qawachirqa Jehova Dios yupaychayninpi mana imawanpas harkachikuy munasqanta. Manamá Jesucristopaqa wasillanpas nitaq chakrallanpas karqachu (Luc. 9:58; 19:33-35).

10. ¿Imatam Jesucristopa ruwasqanqa yachachiwanchik?

¹⁰ Jesucristoqa manam saqirqachu Diosmanta willakusqanta imapas harkanantaqa. Huk kutipim Capernaum llaqtapi willakuyta tukuykuptillan, chaypi yachaq runakuna nirqaku paykunawan qipananpaq. ¿Imatam Jesusqa ruwarqa? Chaypi qipananmantaqa huk law llaqtakunamanraq rispan Diospa munayninmanta willakamunanmantam nirqa (Luc. 4:42-44). Chaytamá Jesucristoqa ruwarqa, karu ñanninkunata rispanmi lliw runakunaman Diosmanta yachachirqa. Ichaqa mana pantaq kaspanpas llumpayta purisqanraykum wakinpiqa samariq (Luc. 8:23; Juan 4:6).

11. (1) ¿Imatam Jesucristoqa ruwarqa huk runa sasachakuyninta allichaysinanpaq mañakuptin? (2) ¿Imatam Jesucristoqa qatiqninkunaman yachachirqa?

¹¹ Huk kutipim Jesucristoqa qatiqninkunaman yachachichkarqa, hinaptinmi huk runa asuykuspan sasachakuyninta allichaysinanpaq kaynata nirqa: ‘Yachachikuq, wawqiytayá niykapuway herenciata ñuqawan rakinakunanpaq’, nispa. Jesucristoqa manam chay runataqa yanaparqachu. ¿Imanasqa? Qatiqninkunaman yachachisqanta mana saqiyta munaspanmi. Astawanmi chay pasasqanmanta rimaspan yachachirqa, imatapas munapayaspaqa tukuy sunqunkuwan Jehova Dios yupaychayta mana atinankumanta (Luc. 12:13-15).

12, 13. (1) ¿Imatam Jesucristoqa Jerusalen templopi ruwarqa? (2) ¿Imatam Jesucristoqa ruwarqa huk runakuna riqsiykuyta munaptinku?

 ¹² Wañukunan punchaw hichpaykamusqanman hinam Jesucristoqa astawan sasachakuypi tarikurqa (Mat. 26:38; Juan 12:27). Payqa yacharqam ñakarispa wañunanta. Ichaqa yacharqataqmi manaraq wañurachichkaptinku achka ruwayninkuna kananmantapas. Wañukunanpaq pichqa punchaw faltachkaptinmi asnopi sillasqa Jerusalen llaqtaman yaykurqa. Chaypi achka runakunañataqmi kamachiqninkuta hina chaskirqaku (Luc. 19:38). Paqarinnintintañataqmi Jesucristoqa templopi rantikuqkunata, rantiqkunata hinaspa qullqi cambiaqkunata mana manchakuspan qarqurqa (Luc. 19:45, 46).

¹³ Chay kutipim Grecia nacionmanta runakunapas Jerusalen llaqtaman rirqaku Pascua fiestapi kanankupaq. Hinaptinmi Jesucristopa chay ruwasqanta allinpaq qawaspanku apostol Felipeta nirqaku Jesucristowan rimay munasqankuta. Jesucristoqa manamá paykunawan rimaytaqa munarqachu. Manam payman sayapakuq utaq payta yanapay munaq runakuna riqsiytaqa munarqachu. Imamantapas astawanqa lliw runakunarayku wañunanpaqmi hamurqa. Chaymi qatiqninkunata yuyarichirqa wañukunan punchawqa hichpallapiña kasqanta. Hinaspam nirqa, payta qatisqankurayku wañuptinkuqa wiñay kawsayta Jehova Dios qunanmanta. Jesucristopa chayna nisqantam Felipeqa Grecia nacionmanta kaq runakunaman willarqa (Juan 12:20-26).

14. ¿Imakunatawanmi Jesucristoqa ruwarqa tukuy tiemponwan Diosmanta willakuspanpas?

¹⁴ Jesucristoqa tukuy tiemponwan Jehova Diosmanta willakuspanpas huk ruwaykunapaqwanmi tiempochakuq. Bibliapim willawanchik casarakuy convidoman huk kutipi risqanta, chaypim yakuta vinoman tikrarqa (Juan 2:2, 6-10). Chaymantapas mikunanpaq qayachiptinkum amistadninkunapa hinaspa Diosmanta yachay munaq huk runakunapa wasinman rirqa (Luc. 5:29; Juan 12:2). Ichaqa tiempochakuqtaqmi taytanta mañakunanpaq, yuyaymanananpaq hinaspa samarinanpaqpas (Mat. 14:23; Mar. 1:35; 6:31, 32).

15. (1) ¿Imatam ruwananchik Pablopa nisqanman hina? (2) ¿Pablopa ima ruwasqantam qatipakuchwan?

¹⁵ Apostol Pablom nirqa Jesucristopa qatiqninkunaqa kallpaypi atipanakuqkuna hina kasqanchikta. Chaymi wiñay kawsayta haypayta munaspanchikqa imapas llasawaqninchikta saqichkaq hina tukuy ima harkawaqninchikta qipanchananchik (leey Hebreos 12:1). Kikin Pablom chayta ruwarqa. Payqa yaqapaschá apu hinaspa religionpi allin riqsisqa punta apaq kanman karqa. Ichaqa chay ruwayta qipanchaspanmi allin ruway kaqkunata maskaypi kallpanchakurqa. Tukuy tiemponwan hinaspa tukuy kallpanwanmi Jehova Diosmanta willakunanpaq rirqa Siria, Asia Menor, Macedonia hinaspa Judea lawkunaman. Chaytaqa ruwarqa hanaq pachapi wiñaypaq kawsakuyta maskaspanmi. Chaymi nirqa: ‘Ñawpaq ruwasqaykunata qunqaruspaymi hamuq  kaqkunata ruwanaypaq kallpanchakuchkani. Carrerapi hinam kallpachkani [...] Diospa qayawasqan premiota chaskinaypaq’, nispa (Filip. 1:10; 3:8, 13, 14). Hinaspapas mana warmiyuq sapallan kasqanraykum Jehova Diostaqa tukuy sunqunwan yupaycharqa (1 Cor. 7:32-35).

16, 17. (1) ¿Imaynatam sapallanchik utaq casado kaspapas apostol Pablota qatipakuchwan? (2) ¿Imaynatam Gales nacionmanta kaq casarasqa iñiqmasinchikkuna Pablota qatipakurqaku?

¹⁶ Kay punchawkunapipas wakin iñiqmasinchikkunam Jehova Diosta astawan yupaychayta munaspanku, tanteakurunku mana casarakuspa sapallanku kanankupaq (Mat. 19:11, 12). Casado kaqkunamantaqa sapallanku kaqkunam mana llumpay sasachakuyniyuqqa kanku. Ichaqa llapanchikmi kallpanchakunanchik tukuy sunquwan Jehova Dios yupaychasqanchikta mana imawanpas harkachikunanchikpaq. Ichapas wakiqninchikqa kusirikuykunapi llumpay tiempota usuchinamantaqa Jehova Diosmanta willakunapaq astawan tiempochakunanchik.

¹⁷ Gales nacionmanta kaq Mark hinaspa Claire sutiyuq iñiqmasinchikkunam sapallankuraq kachkaspa colegionkuta tukuruspallanku killapi qanchis chunka hora Diosmanta willakunankupaq tantearurqaku. Paykunaqa casarakuruspankupas hinallam chayta ruwarqaku. Ichaqa Jehova Diosta astawan serviyta munaspankum wasinkutawan allin llamkayninkuta saqirurqaku. Chayta ruwaruspankum huk law nacionkunapi Jehova Diosta yupaychanapaq wasikunata hatarichiypi yanapakuq rirqaku. Pasaq 20 watakunapim Africa lawpi achka nacionkunapi chay ruwaypi yanapakurqaku. Wakinpim qullqinku yaqalla pisirurqa, ichaqa Jehova Diosmi yanapaykurqa. Chay watakunapitaqmi achka amistadkunatapas armarqaku hinaspam mana imamantapas usurqakuchu. Tukuy tiemponwan Jehova Diosta servispankum mana imaniraqllatapas llakikunkuchu tukuy ima saqisqankumantaqa. Achka iñiqmasinchikkunam chayta ruwaspanku kusisqa tarikunku. *

18. ¿Imatam tapukunanchik?

¹⁸ Llapanchikmi tapukunanchik: ¿Tukuy sunquywanchu Jehova Diosta servichkani? ¿Imawanpas sunquyta suwarachikuspaychu Jehova Diostaqa manaña tukuy sunquywanchu yupaychachkani? Chayna kaptinqa, ¿imatam ruwananchik? Ichapas astawanraq kallpanchakunanchik bibliata ñawinchaspa estudiananchikpaq. Qatiqnin yachachikuypim chaymanta rimachkasun.