1. ¿Imanasqam amiruchwan Diospa piñakuynin punchaw suyayta?

SATANASPA munaychakusqan kay tukupay punchawkunaqa 1914 watapim qallaykurqa, chay watapitaqmi Jesucristopas hanaq pachapi kamachiyta qallaykurqa. Chaymi hanaq pachapi guerra karurqa, hinaptinmi Jesusqa Satanastawan demoniokunata kay Pachaman wischuramurqa (leey Apocalipsis 12:7-9). Bibliapa nisqanman hinaqa, ‘pisi tiempoyoqllañam’ Satanasqa kachkan (Apoc. 12:12). Ichaqa, chay pasakusqanmanta kunankamaqa yaqa 100 watañam pasarun. Chaymi wakin cristianokunaqa ninmanku tukupay punchawkunaqa llumpay unayña kasqanmanta. ¿Ima nichwantaq ñoqanchikmanta? Ichapas amiruchkanchikña Diospa piñakuynin punchaw suyaytaqa.

2. ¿Imakunamantam kay yachachikuypi qawasun?

² Diospa piñakuynin punchaw suyasqanchikta amiruyqa mana allinkunamanmi aparuwachwan. ¿Imataq yanapawachwan mana amirunapaq? Kay yachachikuypim kay kimsa tapukuykunata kutichisun: 1) ¿Imatam yachachwan willakuq Miqueasmanta? 2) ¿Imataq qawachiwasun suyasqanchik tiempo tukunanpaqña kasqanmanta? 3) ¿Imaynatam Jehova Diosta agradecekuchwan piñakuyninta manaraq apamusqanmanta?

3. ¿Imaynam Israel runakunaqa Miqueaspa tiemponpi karqaku?

³ (Leey Miqueas 7:2-6.) Acaz sutiyoq mana allin reypa kamachisqan tiempopim, Miqueas qawarqa Israel runakuna Dios serviyninkupi mana allinllamanña qokusqankuta. Paykunatam Miqueasqa tupachirqa ‘waqrinku kichka qenchaman’. Kichkakunaqa tipanmi pipas asuykuptinqa, chaynam karqaku mana allin ruwaq Israel runakunapas, pipas paykunaman asuykuptinqa tipachkaq hinam mana allinta ruwaruqku. Chay Israel runakunaqa familiankutapas manañam kaqpaqpas hapiqkuñachu. Chayna qalaypaq kasqankuta Miqueas qawaspanmi, Jehova Diosta mañakurqa hinaspanmi paypi suyay-suyarqa. Miqueasqa manamá iskayrayarqachu tiempollanpi Jehova Dios chay mana allinkunata allichananmantaqa.

4. ¿Imayna runakunapa chawpinpim kawsanchik?

 ⁴ Ñoqanchikpas Miqueaspa tiemponpi hinam mana allin runakunapa chawpinpi kawsanchik. Achka runakunam kanku “mana reqsikuqkuna, huchallapi purikuqkuna” hinaspa “mana kuyakuqkuna” (2 Tim. 3:2, 3). Arí, vecinonchikkuna, llamkaqmasinchikkuna otaq estudiaqmasinchikkuna kikillankupaq munaq kasqankuqa llapanchiktam hukmanyachiwanchik. Ichaqa, Jehova Diospa wakin serviqninkunaqa aswan sasachakuypiraqmi tarikunku. Jesusmi qatiqninkunaman nirqa contrankupi familianku hoqarikunankumanta, chayna nisqanqa Miqueas 7:6 nisqanwanmi tupan. Jesusmi nirqa: “Hamuniqa qaripas taytanpa contranpi kananpaqmi, warmi wawapas mamanpa contranpi kananpaqmi chaynataq llumchuypas suegranpa contranpi kananpaqmi. Chaynaqariki cheqniqninqa kanqa wasinpi kaqkunallam”, nispa (Mat. 10:35, 36). ¡Llumpaytamá hukmanyanchik Diosta mana serviq familianchikkuna contranchikpi churakuptinkuqa! Chayna sasachakuypi tarikuspaqa, amayá hukmanyarusunchu. Aswanqa Jehova Diospi hapipakuspayá suyasunchik tiempollanpi pay allichananta. Yanapakuyninta mañakuptinchikqa, payqa kallpatawan yachaytam qowasunchik aguantanapaq.

5, 6. ¿Imanasqam Miqueaspa suyasqanqa mana yanqachu karqa? ¿Ima willakuypa cumplikusqantam ichaqa mana qawarqachu?

⁵ Miqueaspa suyasqanqa manamá yanqachu karqa. Payqa qawarqam mana allin rey Acazpa kamachikuynin tukusqanta hinaspa churin Ezequias rey karuspan cheqap yupaychayta kaqlla rikurichisqantapas. Samaria llaqta puchukachisqa kananmanta willakusqanpas cumplikurqataqmi Asiria tropakuna Israel nacionpa chunka ayllunkunata puchukachiptinku (Miq. 1:6).

⁶ Ichaqa, Miqueasqa manamá willakusqankunapa cumplikusqantaqa lliwtachu qawarqa. Huk kaqnin willakusqanpim nirqa: “Tukupay tiempokunapim Tayta Diospa templonpa kasqan orqoqa wakin orqokunamantapas altosuraq kanqa. Wakin alto moqokunamantapas aswan hatunchasqam kanqa. Chay orqomanmi rinqaku llapallan nacion runakunaqa. Nana-nanaq nacion runakunam hamunqaku. Hinaspam paykunaqa kaynata ninqaku: Hakuchikyá Tayta Diospa orqonman”, nispa (Miq. 4:1, 2). Kay willakuy imayna cumplikusqantaqa wañukusqanraykum Miqueasqa mana qawarqachu. Chaywanpas, payqa wañunankamam tukuy sonqonwan Dios serviyta munarqa hukkuna imataña ruwaptinkupas. Paymi nirqa: “Llapallan runakunaqa diosninkupi confiakuspam kawsachkanku. Ñoqanchikmi ichaqa yupaychasqanchik Tayta Diosman hapipakuchkanchik. Payman hapipakuspam wiñaypaq kawsasunchik”, nispa (Miq. 4:5). Mana allin runakunapa chawpinpi kawsaspanpas, Miqueasqa manamá suyaytaqa amirurqachu. ¿Imanasqa? Payqa manam iskayrayarqachu Jehova Dios lliw nisqankunata cumplinanmantaqa. Arí, payqa Diospim hapipakurqa.

7, 8. a) ¿Imanasqam ñoqanchikqa Jehova Diospi astawanraq hapipakunanchik? b) ¿Imataq yanapawasun suyasqanchik tiempo chaylla tukuruq hina rikchakuwananchikpaq?

⁷ ¿Miqueas hinachu ñoqanchikpas Diospi hapipakunchik? Ñoqanchikqa qawachkanchikmi Miqueaspa willakusqan imayna cumplikusqanta, chaymi astawanraq Jehova Diospi hapipakunanchik. Kay “tukupay tiempokunapim” millonnintin runakuna tukuy nacionkunamanta, llaqtakunamanta hinaspa tukuy rikchaq rimayniyoq runakunamanta ‘Diospa templonpa kasqan orqoman’ yaykumuchkanku. Wakiqninkuqa cheqninakuq nacionniyoqmi karqaku, kunanmi ichaqa ‘espadankutapas rejakunamanña tikrarunku’ hinaspapas manañam guerrapi kaytapas munankuñachu (Miq. 4:3). ¡Ancha kusikunapaqmi chayna runakunawan Diosta serviyqa!

⁸ Llapanchikmá munanchik kay tiempopi tukuy mana allinkunata Dios chinkarachinantaña. Ichaqa, suyasqanchikpi mana amirunapaqqa Diospa piensasqanman hinam piensananchik. Diosqa ñam tantearunña ima punchawpi akllasqan Jesucristowan runakunata juzgananpaq (Hech. 17:31). Manaraq chay chayamuchkaptinmi Diosqa tiempotaraq saqechkan runakuna ‘cheqap yachachikuyta  reqsinankupaq’ hinaspa chayman hina kawsaspanku salvakunankupaq. Yuyarinanchikmi wañuy patanpi kasqankuta (leey 1 Timoteo 2:3, 4). Runakunaman Diosmanta yachachiypi astawan kallpanchakuptinchikqa, suyasqanchik tiempoqa chaylla tukuruq hinam rikchakuwasun. Qonqayllamantam Diospa piñakuynin punchawqa chayaramunman. Chay pasakuptinqa, ¡anchatachá kusikusun Diosmanta willakusqanchikmanta!

9-11. ¿Cumplikurqañachu 1 Tesalonicenses 5:3 willakuynin?

⁹ (Leey 1 Tesalonicenses 5:1-3.) Ñamá uyarikunqaña: “Hawkañam, seguroñam kachkanchik”, niq willakuyqa. Qonqayllamanta hapiruwananchikta mana munaspaqa, Pablopa niwasqanchiktam kasukunanchik, paymi nirqa: “Rikchaspayá cuidakusunchik”, nispa (1 Tes. 5:6). Ichaqa, ancha allinmi kanman pasaq watakunapi chayna willakuy hina kananpaq imakuna pasakusqanmanta yachayninchikqa, chayqa yanapawasunmi iñiyninchikpi rikchan-rikchanlla kanapaq.

¹⁰ Enteron Pachapi hatun guerrakuna karuptinmi, nacionkunaqa huk sonqolla willakurqaku hawkayay kananmanta. Punta kaq guerra tukuruptinmi, enteron Pachapi hawkayay kananta piensaspanku Liga de Naciones nisqata rikurichirqaku. Iskay kaq guerra tukuruptinñataqmi, runakunaqa hapipakurqaku Naciones Unidas nisqapi. Kamachiqkunawan religionkunapi punta apaqkunapas chay Liga de Naciones hinaspa Naciones Unidas nisqakuna hawkayayta apamunankumantam mana iskayrayarqakuchu. 1986 watapim Naciones Unidas nisqa willakurqa chay wata Año Internacional de la Paz nisqa sutiyoq kananpaq. Chay watapitaqmi achka nacionkunapa umalliqninkuna hinaspa religionkunapa punta apaqninkuna, catolica religionpa punta apaqninwan kuska Italia nacionpi kaq Asís llaqtapi huñunakurqaku. Chaypim llapanku Diosta mañakurqaku hawkayay kananpaq.

¹¹ Chayna hawkayay kananpaq hinaspa seguroña kawsanapaq tukuy ima ruwasqankuqa, manam 1 Tesalonicenses 5:3 nisqan willakuy cumplikusqantachu qawachirqa. ¿Imanasqa? ‘Qonqayllamanta puchukay’ chayamunanpaq Bibliapa willakusqan manaraq chayamusqanrayku.

12. ¿Imatam yachanchik “Hawkañam, seguroñam kachkanchik”, niq willakuymanta?

 ¹² Hinaptinqa, ¿pitaq willakunqa “hawkañam, seguroñam kachkanchik” nispa? ¿Imatam ruwanqaku cristiano tukuqkunapa chaynataq huk religionkunapa punta apaqninkuna? ¿Imatam nacionkunapi kamachiqkuna ruwanqaku chay willakuy apakunanpaq? Chaymantaqa manamá Bibliaqa willakunchu. Ichaqa yachanchikmi, chay willakuy imaynaña kaptinpas cheqap hawkayayta manapuni apamunanmanta. Kay tiempopi tukuy mana allinkunaqa hinallaraqmi Satanaspa munaychakusqan kanqa. Chilinankama ismusqa hinam kachkan, manapunim allichakunqachu. Chaymi ancha llakikunapaq kanman chay yanqa willakuyta kasukuspa Diosta qepancharuyqa.

13. ¿Imanasqataq angelkunaqa llumpa-llumpay ñakariy qallaykunanpaq wayrata harkachkanku?

¹³ (Leey Apocalipsis 7:1-4.) Kay 1 Tesalonicenses 5:3 nisqanpi willakuy apakunanpaq suyananchikkamaqa, atiysapa angelkunam llumpa-llumpay ñakariy qallaykunanpaq wayrata harkachkanku. ¿Imatam suyachkanku? Suyachkankuqa apostol Juanpa willakusqanman hina, ‘Diospa serviqninkuna’ otaq hanaq pachapaq cristianokuna sellowan marcasqa kanankutam. * Marcasqa kayninku tukuruptinmi, chay angelkunaqa llumpa-llumpay ñakariy qallaykunanpaq chay wayrata kachaykamunqaku. ¿Imataq chaymantaqa pasakunqa?

14. ¿Imataq qawachiwanchik lliw pantay religionkunapa puchukaynin hichpallapiña kasqanta?

¹⁴ Hatun Babiloniam otaq enteron Pachapi pantay religionkunam, qalaypaq puchukachisqa kanqaku. Chay pasakuptinqa manam ‘llaqtakunapas, runakunapas, nacionkunapas hinaspa tukuy rikchaq rimayniyoqkunapas’ yanapayta atinqachu. Chayna puchukachisqa kanankupaq qawachiwaqninchik kaqkunataqa ñam rikuchkanchikña (Apoc. 16:12; 17:15-18; 18:7, 8, 21). Arí, kunanqa noticiakunapim astawan qawakun pantay religionkunapa hinaspa punta apaqninkunapa contranpi rimasqanku, chaymi qawachin runakunaqa manaña ancha yanapasqankuta. Chayna kaptinpas, pantay religionkunapa punta apaqninkunaqa hawkallam tarikunku. ¡Muspaypi hinamá tarikunku! Chay “Hawkañam, seguroñam kachkanchik” niq willakuy karuptinmi, Satanaspa munaychakusqan gobiernokunaqa lliw pantay religionkunata puchukachinqaku hinaptinmi manaña haykapipas rikurinqañachu. Chaynaqa, ancha allinmi chay pasakunanta mana amiruspa suyayninchikqa (Apoc. 18:8, 10).

15. ¿Imanasqam Jehova Diosqa piñakuyninta manaraq apamunchu?

¹⁵ Jehova Diospa sutinta runakuna llumpayta yanqacharuptinkupas, payqa tiempollanpi allichananpaqmi pacienciakuspan kunankama suyarqa. ¿Imanasqa? Payqa manam munanchu allin sonqoyoq runakuna chinkachisqa kanankutaqa (2 Ped. 3:9, 10). ¿Chaynachu ñoqanchikpas kanchik? Diospa piñakuynin manaraq chayamuchkaptinmi, ñoqanchikqa ancha agradecesqa kasqanchikta qawachiyta atichwan. Chaymantayá qatiqninpi qawasun.

16, 17. a) ¿Imanasqam iñiyninkupi chiriyaruqkunata yanapananchik? b) ¿Imanasqam paykunaqa kunan tiempo Jehova Diosman kutirikunanku?

¹⁶ Iñiyninkupi chiriyaruqkunata yanapasun. Jesusmi nirqa chinkasqa ovejacha tarisqa kaptin hanaq pachapi kusikuy kasqanmanta (Mat. 18:14; Luc. 15:3-7). Arí, Jehova Diosqa manam serviqninkunataqa qonqarunchu kunallan mana serviptinkupas. Paykunata congregacionman kutimunankupaq yanapaptinchikqa, anchatam Jehova Dioswan angelninkunapas kusikunku.

¹⁷ Ichapas qam iñiynikipi chiriyaruspayki Diosmanta karunchasqa kachkanki. Yaqapaschá huñunakuykunaman riyta saqerurqanki iñiqmasiki sientirachisusqaykirayku. Chay pasakusqanmanta, ¿unay tiempoñachu pasarun? Chayna kaptinqa, kaynata tapukuy: “¿Aswan allinchu kunan kawsakusqay?  ¿Ancha kusisqachu kachkani? ¿Jehova Dioschu sientirachiwarqa icha pantaq runachu? ¿Jehova Diosqa haykapipas mana allinta ruwaruwarqachu?”, nispa. Jehova Diosninchikqa kuyakuynintam haykapipas qawachiwarqanchik. Payman qokusqanchikman hina mana kawsaptinchikpas, payqa imapas qowasqanchikwan kusikunanchiktam saqewanchik (Sant. 1:16, 17). Ichaqa, amayá qonqasunchu Diospa piñakuynin punchaw hichpallapiña kasqantaqa. Kunanpunim kuyawaqninchik Taytanchikpa marqayninman hinaspa llaqtanman kutinanchik, chayllapim piñakuynin punchawpi waqaychasqa kasun (Deut. 33:27; Heb. 10:24, 25).

18. ¿Imanasqam congregacionpi punta apaqkunata yanapananchik?

¹⁸ Congregacionpi punta apaqkunata yanapasun. Jehova Diosqa kuyakuq michiq hinam pusawaspanchik waqaychawanchik. Chaypaqmi payqa Michiqkunapa Kamachiqnin Churinta churarun (1 Ped. 5:4). Kachkantaqmi pachak waranqa masnin congregacionkunapi huk michiqkunapas, paykunam sapa iñiqkunata qawachkanku (Hech. 20:28). Paykunata yanapaspam Diosman hinaspa Jesusman qawachichkanchik ñoqanchikrayku tukuy ruwasqankumanta agradecekusqanchikta.

19. ¿Imaynatam huk sonqolla kayta atichwan?

¹⁹ Iñiqmasinchikkunawan huk sonqolla kasun. ¿Ima ninantaq chayqa? Tropakunapa contranpi enemigonkuna hoqarikamuptinqa, chay tropapi soldadokunaqa astawanmi huñunakuyta qallaykunku. Chayta ruwaspankum chayllaqa mana atipachikunkuchu. Satanaspas astawanmi Diospa llaqtanpa contranpi kunan hoqarikamuchkan. Chaymi kunanqa mana allinchu kanman ñoqanchikpura peleayninchikqa, aswanqa huk sonqollam kananchik hinaspapas pampachanakuspam Diospi hapipakunanchik.

20. ¿Imatam kunanpuni ruwananchik?

²⁰ Llapanchikmi iñiyninchikpi rikchan-rikchanlla kaspanchik ‘Diospi suyay-suyananchik’. Ama amiruspayá suyasun “Hawkañam, seguroñam kachkanchik” niq willakuyta hinaspa hanaq pachapaq lliw cristianokuna sellowan marcasqa kanankutapas. Chay pasakuptinmi angelkunaqa puchukay kananpaq wayrata kachaykamunqaku hinaptinmi lliw pantay religionkuna chinkachisqa kanqa. Chaykamaqa hinallayá Jehova Diospa llaqtanpi punta apaqkunata kasukusun. Huk sonqollayá kasun, chaynapi Satanaswan hinaspa demonionkunawan mana atipachikunapaq. Chaymantapas Salmos qellqaqpa nisqantayá kasukusun, paymi nirqa: “Diospi confianzawan suyaqkunaqa allinneqtaraqyá kallpanchakuychik, sonqoykichiktayá takyachillaychik”, nispa (Sal. 31:24).