Kallpaychik wiñay kawsayta chaskinaykichikpaq

“Kallpachkaq hinayá kawsaychik premio chaskinaykichikpaq” (1 COR. 9:24).

1, 2. a) ¿Imamantam Pablo rimarqa hebreo cristianokunata kallpanchananpaq? b) ¿Imatam ñoqanchikpas kasukunanchik?

HEBREO cristianokuna wiñay kawsayta chaskinankupaq hinalla kallpanchakunankuta munaspanmi, Pabloqa huk cartata qellqarqa kallpaqkunamanta rimaspan. Nirqataqmi mana sapallanku kasqankuta. Muyuriqninkupim karqa kallpayta tukuruq puyu hinaña achkallaña testigokuna. Paykunapa kasukusqankutawan kallpanchakusqankuta yuyarispankuqa, kallpanchasqam tarikunmanku hinalla mana hukmanyaspa ñawparinankupaq.

² Ñawpaq yachachikuypim rimarqanchik puyu hinaña achkallaña testigokunamanta. Paykunapa iñiyninkuqa ancha allinmi qatipakunapaq. Chayna iñiyniyoq kasqankuraykum mana hukmanyaspanku kallpasqankuta tukurqaku. ¿Imaynatam ñoqanchikpas chayta rurachwan? Pablopa kayna nisqanta kasuspam: “[“Lliw”, NM] llasawaqninchik qepita saqechkaq hinayá llapa harkawaqninchikta saqesunchik. Intuwaqninchik huchatapas saqespayá kallpasqanchikta pacienciawan seguisunchik” (Heb. 12:1).

3. ¿Imatam Pabloqa yachachiyta munachkarqa Griego kallpaqkunamanta rimaspan?

³ ‘Lliw llasawaqninchik qepita saqenapaq’ Pablopa nisqanta entiendenapaqmi yanapawasun,  El mundo clásico: la epopeya de Grecia y Roma qellqapa kayna nisqan: “Griego runakunaqa kallpaypi llallinakuspankuqa qalallam kallpaqku”. * Arí, chay kallpaqkunaqa mana imapas llasananpaqmi mana pachayoq kallpaqku. Kunan tiempopi penqakunapaq kaptinpas, chay tiempopiqa gananankuraykum chayna kallpaqku. Hinaptinqa, ¿ima niytam munachkarqa Pabloqa? Wiñay kawsayta chaskiyta munaspaqa imapas harkawaqninchiktam saqenanchik. Chay tiempopaqqa ancha allinmi karqa Pablopa nisqanqa, kunanpas chaynallataqmi. Ichaqa, ¿imakunam harkawachwan wiñay kawsayta chaskinapaq?

Lliw ‘llasawaqninchik qepita saqesun’

4. ¿Imakunapim Noeypa tiemponpi runakunaqa llumpayta afanakurqaku?

⁴ ¿Imakunataq kanman Pablopa nisqanman hina “llasawaqninchik” kaqkunaqa? Chayqa, hinalla kallpanapaq tukuy ima harkawaqninchikkunam. Qawasunchik Noeypa tiemponmanta Jesus ima nisqanta: “Imaynam Noeypa tiemponpi sucedekurqa, chaynam sucedekunqa Diosmanta Hamuq Runa kutimuptiypas”, nispa (Luc. 17:26). ¿Yaqachu Jesucristoqa astawan rimachkarqa puchukay punchaw imayna kananmanta? Manamá. Payqa rimachkarqam Noeypa tiempopi hina kunan tiempopi runakuna imayna kawsanankumanta (leey Mateo 24:37-39). Chay tiempopi yaqa llapallan runakunam Diosmantaqa mana yachayta munarqakuchu nitaq kamachisqankunata kasukuytapas. ¿Imakunallapim piensarqaku? Mikuyllapi, tomayllapi hinaspa casarakuyllapim. Paykunaqa Jesuspa nisqanman hina chaykunallapi llumpayta afanakusqankuraykum, mana kasukurqakuchu.

5. ¿Imataq yanapawasun kallpasqanchikman chayanapaq?

⁵ Ñoqanchikpas Noey hinaspa ayllun hinam achka rurayniyoq kachkanchik. Llamkananchikmi kikinchikpaq hinaspa familianchikpaqpas. Chayqa tiemponchiktawan kallpanchiktam llumpayta qechuruwachwan, astawanraqmi qollqemanta sasachakuspaqa. Chaymantapas cristiano kaspam huk rurayniyoqkunaraq kanchik: predicananchik, huñunakuykunapaq preparakunanchik, huñunakuyman rinanchik hinaspa sapakama chaynataq ayllunchikwan estudiananchik. Noeypas achka rurayniyoqmi karqa, ichaqa ‘Diospa kamachisqanman hinam’ llapanta rurarqa (Gen. 6:22). Chaynaqa, kallpasqanchikman chayayta munaspaqa llasawaqninchikkunatam pisiyachinanchik hinaspam manaña huk ruraykunawanqa harkachikunañachu.

6, 7. ¿Jesuspa ima nisqantam yuyarinanchik?

⁶ Hinaptinqa, ¿imatam Pablo niyta munachkarqa ‘lliw llasawaqninchik qepita saqenamanta’ rimaspanqa? Chaywanqa manamá kallpanchawachkanchikchu lliw rurayninchikkunata saqenapaqqa. Jesusmi niwanchik: “Amayá afanakuychikchu: ‘¿Imataraq mikusun? ¿Imataraq tomasun? ¿Imawanraq  pachakusun?’ nispaykichikqa. Dios mana adoraqkunam tukuy chaykunamantaqa afanakunku, qamkunapaqariki kachkanmi hanaq pachapi kaq Taytaykichik. Paymi yachan tukuy imapas pisipususqaykichikta”, nispa (Mat. 6:31, 32). ¿Imatam kaywanqa niyta munachkarqa? Pachanchik hinaspa mikuy necesitasqanchikpas llasaq qepi hinam rikurirunman chayllapi afanakuptinchikqa.

⁷ Jesuspa kayna nisqanpi piensasun: ‘Hanaq pachapi kaq Taytaykichikqa [. . .] yachanmi tukuy imapas pisipususqaykichiktaqa’. Kaynata nispanqa qawachichkanmi Jehová Dios tukuy imapas pisipuwaqninchikta qowananchikmanta. ‘Tukuy ima pisipuwasqanchikta’ qowananchikpaq niwasqanchikqa ichapas munasqanchikkunawan mana tupanqachu. Chayna kaptinpas Jesucristom niwanchik mana afanakunapaq, nirqam ‘Dios mana adoraqkunam tukuy chaykunapiqa afanakunku’ nispa. ¿Imanasqam chaynata nirqa? Kikinmi nin: ‘Allintayá qawakuychik, yanqañataqmi viciokunapi, machakuykunapi hinaspa kay pachapi imapas kaqkunapi afanakuchkaqta qonqayllamanta chay punchawkuna tariramusunkichikman [. . .] toqlla hina’, nispa (Luc. 21:34, 35).

8. ¿Imanasqam lliw llasawaqninchikta saqena?

⁸ Ñam chayachkanchikña kallpasqanchikmanqa. Ancha llakikunapaqmi kanman mana necesitasqanchikkunawan harkachikuspa kallpasqanchikman mana chayayqa. Yachayniyoq kaspaqa Pablopa kayna nisqantam kasukusun: “Diosta servispaqa qori-qollqeta hinam tarirunchik kapuqninchikwan contentakuyta yachaspanchikqa” (1 Tim. 6:6). Arí, kay nisqanta kasukuspaqa manam sasachu kanqa kallpasqanchikman chayayqa.

“Saqesunchik [. . .] intuwaqninchik huchatapas”

9, 10. a) ¿Ima ninantaq ‘intuwaqninchik huchaqa’? b) ¿Imataq pasarunman iñiyninchikta?

⁹ Pabloqa manam lliw llasawaqninchik kaqkunata saqenallapaqchu niwanchik. Niwanchiktaqmi “intuwaqninchik” huchatapas saqenapaq. Kay rimayqa griego rimaypim huk kutillata Bibliapi rikurin. Kay versiculomantam Albert Barnes yachaysapa runa nirqa: “Kallpaq runaqa manam chakinman arwikuq hina pachakunataqa hinakunanchu chaynapi mana urmarunanpaq. Chaynallataqmi cristianokunapas imapas sasachaqninkunata saqenan”, nispa. ¿Imakunataq sasachanman hinaspa iñiyninta pisiyarachinmanpas?

¹⁰ Iñiyninchikqa manam chayllaqa chinkarunmanchu. Chayqa pisi-pisillamantam kanman, wakinpiqa mana musyayllam. Pabloqa kay capitulota qellqasqanpa ñawpaqninpim nirqa, ‘pantayman’ riq bote hina Diosmanta mana karunchakunamanta, nitaq “mana iñiq” hinaspa “mana allin sonqoyoq” kanamantapas (Heb. 2:1; 3:12). Kallpaqkunaqa pachankuwan arwikuruspankuqa yaqa llapanpim urmanku. Astawanmi chayqa pasakunman ima pachawan kallpananpaq nisqankuta mana kasukuspanku. ¿Imanasqataq chayna kanku? Mana kasukuq kasqankuraykum. Chaynaqa qawasunyá Pablopa nisqan ima yachachiwasqanchikmanta.

11. ¿Imaynatam iñiyninchikta chinkarachichwan?

¹¹ ¿Imanasqataq pipas iñiyninta chinkarachinman? Imakunatapas unayña rurasqanraykum. Bibliamanta yachaq runam ‘intuwaqninchik huchamanta’ rimaspan nin “ñoqanchikmantapas, imayna tarikusqanchikmantawan imayna kasqanchikmantapas otaq amistadninchikkunamantapas aswan kallpayoq” kasqanta. Huk rimaypiqa pikunawan kasqanchik, imakunapi pantasqanchik hinaspa amistadninchikkunam imatapas rurarachiwanchikman. Chaykunaqa iñiyninchiktam yanqacharunman otaq chinkarachinmanpas (Mat. 13:3-9).

12. ¿Ima niwasqanchikkunatam kasukuna iñiyninchikta mana chinkarachinapaq?

¹² Watakunapa pasasqanman hinam, allin yuyayniyoq confianza sirvienteqa niwarqanchik imakuna qawasqanchikmantawan uyarisqanchikmanta  cuidakunapaq, chaykuna munasqanchikpi chaynataq piensasqanchikpi munaychakusqanrayku. Niwarqanchiktaqmi qollqe kuyay, kusirikuyman qokuy chaynataq imatapas munapayay kallpasqanchikta saqerachiwananchikmanta. Ichaqa, ¿imaynatam chay niwasqanchikkunata qawanchik? ¿Llumpaychu rikchakuwanchik? ¿Hukkunallapaq kasqantachu otaq mana imapas pasawananchiktachu piensanchik? Chayna piensayqa manam allinchu kanman. Satanaspa toqllankunaqa sasa reqsiymi hinaspa pantachikuqmi, chaymi achka wichiykurqaku. Chaynaqa amayá haykapipas kikillanchikpiqa confiakusunchu nitaq mana uyarikuqpas kasunchu. Mana chayqa wiñay kawsaytam mana chaskichwanchu (1 Juan 2:15-17).

13. ¿Imataq yanapawasun mana imawanpas harkachikuspa hinalla kallpananchikpaq?

¹³ Sapa punchawmi runakunapa imayna kawsasqanta, munasqanta chaynataq nisqankunata allinpaq qawaq runakunawan tupanchik (leey Efesios 2:1, 2). ¿Yaqachu qatipakuyta qallaykuchwan? Chayqa kanqa imayna qawasqanchikmantam. Pablom nirqa runakunapa imayna piensasqan ‘mana rikuy atina’ otaq wayra hina kasqanta. Chay wayram ichaqa mana allin wayra, iñiyninchikpim wañurachiwanchikman. Chaymi kallpanchakunanchik chayna piensasqankuta mana qatipakunapaq. Mana chayqa manam haykapipas kallpasqanchikman chayasunchu. ¿Imataq yanapawasun hinalla kallpananchikpaq? Jesuspa ejemplonta qatipakuymi (Heb. 12:2). Pablotapas qatipakuchwanmi, paypas huk kaqnin kallpaqmi karqa chaymi iñiqmasinkunata kallpancharqa payta qatipakunankupaq (1 Cor. 11:1; Fili. 3:14).

Imaynatam premiota chaskichwan

14. ¿Maynatam Pabloqa chanincharqa wiñay kawsayman kallpasqanta?

¹⁴ ¿Maynatam Pabloqa chanincharqa wiñay kawsayman kallpasqanta? Efeso congregacionpi ancianokunatam nirqa: “Vidaypas ñoqapaqqa manam llumpaytaqa valenchu. Kallpaq hinam Señor Jesucristopa kamachiwasqantaqa cumplisaqpuni”, nispa (Hech. 20:24). Arí, payqa anchatamá chanincharqa kallpasqantaqa. Chaymi wañuytapas  munarqa premiota chaskinanrayku. Anchatam kallpanchakurqa predicananpaq, ichaqa yanqam kanman karqa kallpasqanman mana chayaptinqa. Ichaqa manam haykapipas piensarqachu salvasqaña kasqanmantaqa (leey Filipenses 3:12, 13). Wañukunanpaqña kachkaspanmi ichaqa kaynata nirqa: “Allin peleachkaq hinam llapa mana allinkunata venceruni, gananakuypi kallpachkaq hinam chayaruniña maymi chayanayman, manataqmi kachakuykurqanichu iñisqaymantaqa”, nispa (2 Tim. 4:7).

15. ¿Imaynatam Pabloqa iñiqmasinkunata kallpancharqa?

¹⁵ Pabloqa munarqataqmi iñiqmasinkuna kallpasqankuta mana saqespanku chayanankukama hinalla kallpanankuta. Chaymi Filipos llaqtapi iñiqmasinkunata nirqa salvakunankupaq hinalla kallpanchakunankumanta. Nirqam: ‘[Hinallayá] wiñaypaq kawsay qokuq palabrata hatalliychik. Chaymi Cristopa kutimunan punchawpiqa qamkunamanta kusikusaq kallpanchakuspay yachachisqayqa mana yanqapaq kasqanmanta’, nispa (Fili. 2:16). Chaynallataqmi Corintopi iñiqmasinkunawanpas karqa. Nirqam: “Kallpachkaq hinayá kawsaychik premio chaskinaykichikpaq”, nispa (1 Cor. 9:24).

16. ¿Imanasqam suyasqanchik premiota cheqappaq qawananchik?

¹⁶ Llallinakuypi kallpaqkunaqa manam qallarisqankumantachu qawanku mayman chayanankutaqa. Chaywanpas chayllapim piensanku, aswanraqmi chayanankupaqña kachkaspankuqa. Ñoqanchikpaqpas suyasqanchik premioqa cheqapmi kanan. Chaynapim aswan kallpanchasqa kasun haypanapaq.

17. ¿Imaynatam iñiyqa Diospa serviqninkunata yanaparqa premiopi piensanankupaq?

¹⁷ Pablopa nisqanman hinaqa “iñiywanmi suyasqanchikta chaskinanchikpaq seguranchik. Iñiyllawantaqmi manaraq rikusqanchiktapas cheqap kasqanpaqña hapinchik” (Heb. 11:1). Piensasunchik Abrahampi hinaspa Sarapi. ¿Imanasqataq tukuy imankuta saqerqaku hinaspa Canaan llaqtapi forastero hina kawsarqaku? Jehová Diospa promesankuna ‘cumplikunanta hinaña qawasqankuraykum’. Piensasuntaq Moisespipas. ¿Imanasqataq mana munarqachu ‘hucha vidapi kawsaspan ratollapaq kusirikuyta’ hinaspa ‘Egipto runakunapa qori-qollqentapas’? Iñisqanraykum, hinaspa “Diosmantaña pagon chaskiyta suyaspanmi” (Heb. 11:8-13, 24-26). Kay kasukuq runakunamanta rimaspanmi Pabloqa qallarin “iñiyllawanmi” nispan. Arí, iñisqankuraykum tukuy ima sasachakuykunata atiparqaku hinaspapas qawarqakum Jehová Dios paykunarayku rurasqanta chaynataq hamuq tiempopi ima rurananmantapas.

18. ¿Imataq yanapawasun ‘intuwaqninchik huchata’ atipanapaq?

¹⁸ Iñiyninchik allin takyasqa kananta munaspaqa chaynataq “intuwaqninchik huchatapas” atipanapaqqa, Hebreos libropa 11 capitulopi rikuriq iñiqkunamantam yachananchik, hinaspam kallpanchakunanchik qatipakunapaqpas (Heb. 12:1). Huñunakunanchiktaqmi iñiqmasinchikkunawan ‘kuyanakunapaq hinaspa allin ruranapaqpas’ (Heb. 10:24).

19. ¿Imanasqam hinalla kallpanchakunanchik Dios serviyninchikpi?

¹⁹ May chayananchikmanqa chayaykuchkanchikñam. Qawachkanchikmanpas hinañam kachkan. Iñisqanchikwan hinaspa Jehová Diospa yanapakuyninwanmi Pablopa kayna nisqanta kasukusun: ‘Lliw llasawaqninchik qepita [. . .] saqesun. Intuwaqninchik huchatapas’. Kaymi yanapawasun Jehová Diospa prometewasqanchikta chaskinapaq.

[Willakuy]

¿Imatam yacharunchik?

• ¿Ima ninantaq lliw llasawaqninchik qepita saqeyqa?

• ¿Imataq iñiyninchikta chinkarachinman?

• ¿Imanasqam premiopi piensana?

[Kay yachachikuypa tapukuyninkuna]

[23 kaq paginapi dibujo]

¿Imataq ‘intuwaqninchik huchaqa’ hinaspa imaynatam toqllaruwachwan?