Marcosqa ‘yanapakuqmi’ karqa

ANTIOQUIA llaqtapi congregacionqa sasachakuypim karqa, ichaqa manam haykapipas qawarqakuchu Pablowan Bernabey llumpayta piñanakurusqankutaqa. Nacionkunaman rispa predicanankupaqmi kay apostolkunaqa tanteachkarqaku, ichaqa piwan rinankupaq akllaspankum ‘llumpayta piñanakuruspanku’ iskayman rakinakururqaku (Hech. 15:39). Marcosraykum piñanakurqaku, paypas misionerom karqa.

¿Pitaq Marcosqa karqa? ¿Imanasqataq iskaynin apostolkuna piñanakurqaku hinaspa mana chaynallatachu piensarqaku? ¿Chaynallatachu haykapipas piensarqaku? ¿Imatam yachachwan Marcospa ejemplonmanta?

Jerusalenmantam Marcosqa karqa

Marcosqa Jerusalenpi yachaq judio apu familiamantachusmi karqa. Paymantam Bibliaqa puntallataraq willawanchik chayllaraq rikurimuq congregacionmanta rimaspan. 44 watapim Herodes Agripa I, Pedrota presocharurqa ichaqa Jehová Diospa  angelninmi libraykurqa. Chaymi rirqa Juanpa maman Mariapa wasinta, Juantam suticharqaku Marcoswan. Chay wasipim achka runakuna huñunakuspanku Diosta mañakuchkarqaku (Hech. 12:1-12). *

Yaqachusmi Jerusalenpi iñiqkunaqa Mariapa wasinpi huñunakurqaku. Chay wasiqa hatunchá karqa, Bibliaqa ninmi chaypi achka tarikusqankuta chaynataq “Rode sutiyoq” sirvientan kasqantapas, paymi kicharqa ‘hawa punkuta Pedro takaykuptin’. Kaykunam qawachin Marcospa maman apu kasqanta. Chaymantapas Bibliaqa ninmi chay wasi Mariapa kasqanta manam qosanpa kasqantachu, chaymi nichwan viuda kasqanta hinaspa wawan mozollaraq kasqantapas (Hech. 12:13).

Marcospas chaypichá orakuspan karqa, allintachá reqsirqa Jesuspa qatiqninkunatawan rurasqanta rikuq huk runakunatapas. Paypaschá karqa Jesusta presochaptinku apostolkunata qatiq mana ancha pachasqa lluptikuq mozo, Marcos 14:51, 52 nisqanpi hina.

Congregacionpi rurayninkuna

Marcosqa achkatam yacharqa experienciayoq cristianokunamanta hinaspa tiempo pasaptinmi iñiyninpipas ñawparirqa, chaymantam hukkunapas cuentata qokurqaku. Jerusalenmanmi yarqay kaptin Antioquiapi iñiqkunapa yanapakuyninkuta apaspanku Pablowan Bernabeyqa 46 kaq watapi chayarurqaku. Marcospa allin rurasqanta qawaspankum paykunapas tantearurqaku kutispanku pusanankupaq (Hech. 11:27-30; 12:25).

Qallariypiqa pipas piensanmanchá apostolkunapa iñiqmasillan Marcos kasqanta hinaspa imayna kasqanraykulla akllasqankuta. Ichaqa Pablopa huknin cartanmi qawachin Bernabeypa primon kasqanta (Col. 4:10). Chaymanta yachaymi yanapawanchik tiempo pasaptin paywan ima pasasqanmanta aswan entiendenapaq.

Yaqa huk wata pasaruptinmi Pablotawan Bernabeyta chuya espiritu kamachirqa nacionkunaman predicaq rinankupaq. Chaymi Antioquiamanta “Chipre islaman” rirqaku, Juan Marcospas paykunawanmi rirqa “yanapananpaq” (Hech. 13:2-5). Yaqapaschá imatapas allichaq otaq ruraq karqa, chaynapi apostolkuna Diosmanta astawan willanankupaq.

Kimsankum predicastin rirqaku Chipre sutiyoq islata hinaspam rirqaku Asia Menor lawman. Chayaruptinkum Marcosqa Pablota hukmanyarachirqa. ¿Imanasqa? Bibliam nin Pergeman chayaruptinku ‘paykunamanta rakikuruspan Jerusalenman kutikusqanta’, ichaqa manam ninchu imanasqa chay rurasqanmanta (Hech. 13:13).

Iskay wata pasaruptinmi Antioquiapi kimsanku kaqmanta tarikurqaku. Apostolkunaqa qallarichisqanku congregacionta kallpanchanankupaqmi iskay kaq viajenkuta ruranankupaq tanteachkarqaku. Bernabeymi primon  pusayta munarqa, Pablom ichaqa manapuni munarqachu ñawpaqpi kutikusqanrayku. Chaymi qallariypi rimasqanchikman hina piñanakurqaku. Bernabeymi nacionnin Chipre lawman primonwan pasakurqa, Pabloñataq Siria lawman (Hech. 15:36-41). Manam chaynallatachu piensarqaku punta risqankupi Marcos imanasqa kutikusqanmantaqa.

Sasachakuytam allicharqaku

Marcosqa chayna pasasqanwanqa ancha llakisqachá karqa, ichaqa tukuy sonqonmantam Diosta hinalla servirqa. Chaykuna pasasqanmanta yaqa 11 otaq 12 wata pasaruptinmi, Bibliaqa Marcosmanta kaqmanta willawanchik. Ichaqa, ¡Pablowan kuska kasqankumantam!

60 hinaspa 61 watakunapim Romapi preso kachkaspan Pabloqa achka cartakunata qellqarqa, chaykunaqa Bibliapim tarikun. Colosaspi iñiqkunaman cartasqanpim nirqa: ‘Presomasiy Aristarcom apachimusunkichik saludokunata, [. . .] Bernabeypa primon Marcospas. Qamkunam paymanta kamachisqayta chaskirqankichik, sichum watukamusuptikichikqa allinllatayá chaskiykuychik [. . .]. Paykunallam [. . .] yanapawarqa Diosninchikpa munaychakusqanmanta willakuptiy, paykunaqa ñoqapaqmi hatun consuelo karqa’, nispa (Col. 4:10, 11).

¡Admirakunapaqmá Marcosmanta nisqanqa! Pablom ñawpaqtaqa mana pusayta munarqachu, kunanmi ichaqa allin yanapaqnin kasqantaña qawarqa. Colosaspi iñiqkunaman nisqanman hinaqa, Pabloqa nirqañam paykunata Marcos watukunanmanta hinaspa visitaspanqa paypa rantinpi rinanta.

¿Yaqachu ñawpaqtaqa Marcosmanta llumpay mana allinta Pablo piensarqa? Icha, ¿correginatachu necesitarqa? Ichapas kay iskay tapuykunapa nisqanman hina karqa. Imayna kaptinpas, allinyanakusqankuqa qawachinmi yuyayniyoq cristiano kasqankuta. Sasachakusqankuta qonqaruspankum kuskanku kaqmanta llamkarqaku. Mayna allinmá kay ejemploqa iñiqmasinchikwan mana chaynallata piensasqanchikrayku piñanakuruspa allinyanapaq.

Marcospa viajasqanmanta

Marcospa viajasqanmanta leespam, cuentata qokunchik sapa kuti illaq kasqanmanta. Jerusalenmantam Antioquiaman ripukurqa, chaymantam rirqa Chipre islaman hinaspa Pergeman. Chaymantañam Romaman rirqa, hinaptinmi Pabloqa Colosasman rinanta munarqa. Ichaqa manam chay llaqtakunallamanchu rirqa.

Pedrom punta kaq cartanta 62-64 watakunapi qellqaspan nirqa: ‘Babilonia llaqtapi kaqkunam [. . .] saludamusunkichik, saludamusunkichiktaqmi iñichisqay Marcospas’, nispa (1 Ped. 5:13). Marcosqa rirqataqmi Babiloniakama, mamanpa wasinpi paywan kuska huñunakuq huknin apostolwan kuska servinanpaq.

Iskay kutikamaña Romapi 65 kaq watapi preso kachkaspanmi, Pabloqa Timoteoman qellqarqa Efeso llaqtapi kachkaptin. Ruegakurqam watukunanpaq hinaspam nirqa: “Marcoswanyá hamuychik”, nispa (2 Tim. 4:11). Marcospas Efeso llaqtapichá tarikurqa, yaqachá Pablopa nisqanta kasukurqa. Chay  tiempopiqa huk llaqtaman riyqa sasam karqa, Marcosmi ichaqa tukuy sonqonmanta serviq kaspan kusisqa rirqa.

Admirakuypaq llamkaytam chaskirqa

Marcosqa ancha favorecesqam karqa Jesusmanta willakuq iskay kaq librota qellqananpaq. Chay qellqapi sutin mana rikuriptinpas, ñawpaq tiempomantaraqmi yachasqa karqa Marcos qellqasqanta hinaspa Pedromanta chaykunata yachasqantapas. Qellqasqanpi Marcospa nisqankunamantaqa, Pedrom tukuy ima pasakusqanmanta rikurqa.

Yachayniyoq achka runakunam ninku mana judio kaqkunapi piensaspa Marcos qellqasqanta. ¿Imanasqam chaynata ninku? Judiokunapa costumbrenkumanta explicasqanraykum (Mar. 7:3; 14:12; 15:42). Ejemplopaq, arameo rimaypi palabrakunatam tikrarqa, mana chayqa mana judio kaqkunaqa manam entiendenmankuchu karqa (Mar. 3:17; 5:41; 7:11, 34; 15:22, 34). Chaynataq, latinpi rimaykunatam servichikurqa griego rimaypi reqsisqa palabrakunata explicananpaqpas. Kaykunam qawachiwanchik ñawpaqmantaraq creesqankuman hina Marcos libro Romapi qellqakusqanta.

‘Yanapawananpaqmi paytaqa munachkani’

Roma llaqtapi kaspanqa manam chay libro qellqayllapichu Marcosqa karqa. Yuyarisunchik, Timoteomanmi Pablo kaynata nirqa: “Marcoswanyá hamuychik”, nispa. ¿Imanasqam chaynata nirqa? Kikinmi kaynata nin: “Yanapawananpaqmi paytaqa munachkani”, nispa (2 Tim. 4:11).

Tukuyninpiña chaynata Marcosmanta Bibliapa willakusqanmi achkata yachachiwanchik. Cristiano kasqanmanta rimaspanqa manam mayqan partepipas ninchu apostol, Diosmanta willakuq hinaspa yachachiq kasqantaqa. Bibliaqa willawanchikmi yanapaq otaq atiendeq kasqanmanta, chaywanmi qawachin hukkunata servisqanta hinaspa necesitasqankupi yanapasqantapas. Pabloqa necesitarqam manaraq wañukuchkaptin sasachakusqanpi yanapaykunanta.

Marcosmanta kaykunata yacharuspam astawan entiendenchik kuyakuywan hukkunata servisqanta chaynataq achka nacionkunapi predicasqantapas. ¡Achka bendicionkunatachá chaskirqa hukkunata hinalla yanapasqanmantaqa!

Kunanpas cristianokunaqa Diospa Gobiernonmantam Marcos hina tukuy sonqonkumanta willanku. Wakinkuqa pay hinam huk sitiokunaman otaq nacionkunamanpas rinku predicaypi yanapanankupaq. Huklawman riyta mana atispapas Marcospa ejemplontaqa qatipakuchwanmi. ¿Imaynata? Kikinchikpa munasqanchikta saqespa chaynataq Diosta iñiqmasinchikkuna servinankupaq yanapaspa. Chaynata ruraspanchikqa, Jehová Diospa bendicionninkunatam hinalla chaskisun (Pro. 3:27; 10:22; Gal. 6:2).

[Willakuy]

[8 hinaspa 9 kaq paginakunapi dibujo hinaspa mapa]

(Imayna kasqanmanta yachanapaq qaway kay qellqata)

Marcospa watukusqan wakin llaqtakuna

Roma

Efeso

Colosas

Perge

Siria law Antioquia

Chipre

MEDITERRANEO LAMAR QOCHA

Jerusalen

Babilonia