MUSU-SIPASKUNAM TAPUKUNKU
¿Imatam hukkuna ninku imayna pachakusqayta qawaspanku?
Imayna pachakusqanmi runata riqsichin imayna runa kasqanta. Qamta qawasuspaykiqa ¿imayna kasqaykitam runakuna ninku?
¿Imapim piensanayki hinakunaykipaq utaq rantinaykipaq pachata akllaspayki?
1: Manam televisionpi utaq internetpi qawasqaykiman hinachu pachakunaykiqa.
Teresam nin: “Sapa kutim telvisionpi qawani kunan tiempopi sipaskunaqa imayna pachakusqankuta chaymi ñuqapas paykuna hina pachakuyta munani”, nispa.
Manam sipaskunallachu hukkunapa pachakusqanta qatipakuytaqa munanku. Una guia completa para criar chicos adolescentes niq librom nin: “Musukunapas musumasinkupa imayna pachakusqantam qatipakuyta munanku. Warmacha kasqankumantapacham televisionpi utaq internetpi sapa kuti lluqsimuqta qawanku”, nispa.
Ima ruwanamanta. Bibliam nin: “Mana yuyayniyuq runaqa tukuy ima nisqankutam chaylla creerun, yuyayniyuq runam ichaqa imapaqpas allinta tantian”, nispa (Proverbios 14:15). Chaynaqa, allintayá tantiay imawan pachakunaykipaq. Haykam televisionpi lluqsimuqkunaqa manam lliwchu allin. Sichu rikunki tiquy-tiquy pachakunata utaq taka pachakunata hinaspaqa puntatayá tapukuy:
“¿Pipa allinninpaqtaq kanman chayna pachakunawan hinakuyniyqa?”
“¿Chayna pachakunawan hinakuptiyqa imayna kasqaytataq piensanmanku?”
“¿Sutillatachu yachanmanku pi kasqayta hinaspa imapi creesqayta?”
Kaytam ruwawaq. Televisionpi utaq internetpi rantikunankupaq lluqsimuq pachakunatayá allinta qaway. ¿Imayna runakunataq chay pachakunawan hinakunku? ¿Mana musyayllatachu hikutasunki paykunapa munasqanman hina pachakunaykipaq? Keren sutiyuq sipasmi nin: “Televisionpi utaq internetpiqa sapa kutillañam lluqsimun allin pachasqa kanaykipaq utaq imayna pachasqa kaspa sumaq qawakunaykipaq. Hina chaypitaqmi qawachinku tiquy-tiquy pachakunawan churakunaykipaqpas. Chayna pachakunata rantikuqkunaqa yachankum musu-sipaskunaqa chaylla chaykunawan aysachikunankumanta”, nispa.
2: Manam warmamasikikunawan hukllawakuyta munasqaykiraykullachu paykuna hinaqa pachakunayki.
Manuel sutiyuq musum nin: “Huk pacha lluqsiramuptinqa lliwmi chay pachawan hinakuyta qallaykunku, chaymi qampas mana hinakuptikiqa hukkunaqa manaña qanwan puriytaqa munankuchu”, nispa. Ana sutiyuq sipaspas yaqa chaynatam nin: “Chayna pachakunawanqa hinakuni manam hukkuna hinakusqanraykullachu, aswanqa amistadniykuna ñuqawan hukllawakunanpaqmi”, nispa.
Ima ruwanamanta. Bibliam nin: “Amayá kay tiempopi runakunapa kawsasqankutaqa qatipakuychikchu”, nispa (Romanos 12:2). Bibliapa nisqanta yuyarispayá pachaykikunata qawaruspayki tapukuy:
“¿Mayqin pachaywan hinakunaypaqqa imapim piensani?”
“¿Achka qullqipa chanin pachakunallawanchu hinakuyta munani?”
“¿Hukkuna qawawanallanpaqchu pachakuni?”
Kaytam ruwawaq. Imayna pachakunaykipaq tantiakuspaykiqa ama hukkuna qawasunallaykipaqchu pachakuy. Aswanqa imayna runa kay munasqaykipiyá piensay. Imayna kasqaykiwan kusisqa tarikuptikiqa manam imapas qukusunkichu hukkunapa qanmanta imam nisqankuqa.
3: Amayá piensaychu tiquy-tiquy pachakunawan utaq taka pachakunawan pachakuy allin kasqantaqa.
Jennifer sutiyuq sipasmi nin: “Wakinpiqa munanim tiquy-tiquy pachakunawan utaq taka pachakunawan hinakuyta”, nispa.
Ima ruwanamanta. Bibliam nin: “Qamkunapa sumaq kaynikichikqa amayá hawallaykichikpichu kachun, suma-sumaq kaynikichikqa sunquykichikpiyá kachun”, nispa (1 Pedro 3:3, 4). Bibliapa nisqanta yuyarispayá piensay mayqin allin kasqanmanta. ¿Hukkuna qawasunaykipaq hina pachakuynikichu icha sunquykipi allin runa kaynikichu?
Kaytam ruwawaq. Mana llumpayta allichapakuyninmi pitapas sumaqyachin. Llapallanku mana chaynata piensaptinkupas kaytayá yuyariy:
¿Haykallanpipas rimarqankichu pipas kikillanmanta imatapas willakuqwan? Kikillanmanta rimaq runamanta karunchakuchkaq hinam hukkuna qawanallanpaq pachakuqmantapas karunchakunku. Chayna runaqa manam musyakunchu chayna kasqanrayku hukkuna paymanta karunchakusqantaqa.
Kikillanmanta rimaq runamanta karunchakuchkaq hinam hukkuna qawanallanpaq pachakuqmantapas karunchakunku.
Tiqu pachawan utaq taka pachawan hinakuptikiqa hukkunam qanmanta karunchakuyta qallaykunman. Hukkuna qawanallanpaq hina pachakuptikipas hukkunam piensayta qallaykunman kikikimanta iskayrayasqaykita utaq hatuntukuq kasqaykita. Hukkunañataqmi qanmanta mana allinkunata piensayta qallaykunmanku.
Hukkuna qanmanta mana kaqkunata mana piensanankupaqqa yuyaywanyá pachakuy. Monica sutiyuq sipasmi nin: “Allin pachasqa kanaykipaqqa manam abuelayki hinaraqchu pachakunayki, aswanqa chayna pachakusqaykiwanmi kikikita hinaspa hukkuna respetasqaykita qawachinki”, nispa.
Kaykunatapas leeykuy
WAKIN MUSU-SIPASKUNAPA IMA PIENSASQANKU
¿Imam yanapawanman qawapakuyllapiña mana kanaypaq?
Amayá imayna tarikusqaykiwanqa atipachikuychu.
