Leeqkuna tapukuyanqan

¿Rasumpatsuraq qoyllurkuna estudiaq kima reykunapaq willakuyanqan?

Sudamericachö, Asiachö, Europachö y më tsë nacionkunachömi, Jesus tsëraq yurikurishqalla animalkunapa mikïnin churakuyänanchö këkaqta, y tsëman kimaq reykuna alläpa väleq qarëninkunawan chäyäqta patsätsir imëpis yarpäyan. Pero, ¿rasumpatsuraq Navidad witsan tsënö rurayanqan?

Mateo y Lucas librokunallam willakun Jesus yurikunqantaqa. Kë ishkan librokunam willakuyan Jesus yurikurishqanllachö tsëkunapa këkaq waktsa mitsikoqkunalla rikaq ëwayanqanta. Animalkunapa mikïnin churakuyanqanllachö yurikushqa këkaptin, kimaq reykuna watukayanqantaqa manam mëchöpis willakuntsu. Pero hatun wambrana këkar teytanwan mamanwan huk wayïcho yachëkäyaptin, qoyllurkunata, Intita o Rupayta, Killata estudiaq atskaq nunakuna watukaq ëwayanqantam sïqa willakun. Hina tsë watukayanqanqa Jesuspa kawëninta peligroman churanqantam willakun.

Lucas libro nenqanta alleq leirishun. Tsëchömi kënö nin: “Tse paqasmi Belen marcapa wac laduncho üshancunata mitseq nunacunapis täpaquicayarqan. Tsemanmi illaqpita anjel yurircur, [...] queno nerqan: —Ama mantsacäyëtsu. [...] canan ewar[mi], llullu wamrata tariyanqui animalcunapa micucuyänancho ayuwan pitushqa iscarëcaqta. [...] Jicutellapa ewarnam, taririyarqan Joseta, Mariata y llullutanam animalcunapa micucuyänanllacho iscarëcaqta” (Lucas 2:8-16).

Kë textokunachöqa nikan Jose, Maria y mitsikoqkunalla tsëraq yurikurishqa wambrawan këkäyanqantam. Y manam más pipaqpis nintsu.

Kananna rikärishun Mateo libro kënö ninqanta: “Jerusalencho Herodis rey quecaptinmi, Jesucristu yuricorqan Judea probinsiacho quecaq Belen marcacho. Tsepinmi Jerusalenman chäyarqan qoyllurcuna estudiyaq allapa yachaq nunacuna. Pecunaqa shayämorqan inti yarqamunan ladu allapa caru marcapitam”. Y tsëpitanam ëwayarqan Belen markaman, y “wayiman yecurirnam, llulluta maman Mariatawan quecayaqta taririyarqan” (Mateo 2:1-11).

Kë textokunaqa rasun kaqtam rikätsimantsik. “Qoyllurkuna estudiyaq” nunakunapaqmi parlan, y manam reykunam kayarqan nintsu, ni kimaqmi kayarqan nintsu. Hina pëkunaqa shayämorqan Inti yarqamunan lado alläpa karu markapitam, y puntataqa ëwayarqan Jerusalenmanmi y manam Jesus yurikonqan Belen markamantsu. Pero tsëpita Belen markaman chäriyaptinqa, Jesusqa manam llullunatsu karqan, antis hatun wambränam karqan y huk wayïchömi yachëkarqan, manam animalkuna mikuyänanchönatsu.

Y wakin Bibliakuna ninqannöpis manam “allapa yachaq” nunakunatsu kayarqan, sinöqa ‘qoyllurcuna estudiyaqmi’ (Evangelios, de J. F. Mira; Biblia del nuevo milenio). Diccionario exegético del Nuevo Testamentom kënö nin: Griego idiömachöqa “tsë shuti shamun huk kastapitam [...] persa religionchöqa más autoridadyoqmi kayarqan [...] y pëkunaqa estudiayaq Intita, Killata y qoyllurkunatam”. Hina huk alläpa respetashqa libron nin: “Intita, Killata y qoyllurkunata estudiaq nunakunaqa brujo, hechicero kayanqanta y pëkunaqa munayaq magia y brujería rurëtam” (Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, de W. E. Vine).

Intita, killata y qoyllurkunata estudiar y brujería rurë kanan witsan më tsëchö reqishqa kaptimpis, tsëkuna manam alli kanqantam Bibliaqa rikätsikun (Isaías 47:13-15). Jehová Diosqa alläpam chikin llapan brujería rurëkunata (Deuteronomio 18:10-12). Pëqa manachi Tsurin yurikunanta willëkunmantsu karqan, Intita, Killata y qoyllurkunata estudiaq nunakunata. Imam sïqa, wambranta salvananrëkurmi sueñïninkunacho tsë nunakunata willëkorqan chikikoq rey Herodespa palacionman manana kutiyänampaq y tsënöpam “juc ladu nänipa marcancunaman cuticuyarqan” (Mateo 2:11-16).

Kë llapanta rikärenqantsiknöpis, ¿Jesus yurishqallaman qoyllurkuna estudiaq nunakuna chäyanqan mana rasun kaq willakïta, cristiänokunaqa rurayanmantsuraq? Manam.