1, 2. a) ¿Imatataq Salomon Diospa yanapakïninwan jövinkunata consejarqan? b) ¿Imanirtaq Salomon ninqanqa 50 watapitapis mas watayoq cristiänukunapaq alli kanman?

DIOSPA yanapakïninwanmi Rey Salomon jövinkunapaq kënö nirqan: “Kanan jövin kënikichö yarpë Kamashoqnikipaq mana alli tiempukuna manaraq chämuptin”. ¿Imapaqtaq mana alli tiempukuna nirqa parlëkarqan? Këta nirninqa edäyashqakuna pasayanqampaqmi parlëkarqan, tsëqa chakinkuna y makinkuna karkaryanqampaq, kirunkuna ushakanqampaq, nawinkuna manana alleq rikanqampaq, alleqllaqa mana wiyayanqampaq, aqtsankuna yulaqyanqampaq, y qorukäyanqampaqmi (kurkushyäyanqampaqmi). Manam pipis tsëkunapa pasëtaraqtsu shuyaranman Jehoväta sirwinampaqqa (leyi Eclesiastes 12:3-5 *).

² Atskaq 50 watayoq cristiänukunaqa kallpanllachöraqmi këkäyan.  Aqtsankuna soqüyärishqana kaptimpis, itsa Salomon ninqankunapaqqa pasayashqaraqtsu. ¿Pëkunatapis yanapanmantsuraq “yarpë Kamashoqnikipaq” nir jövinkunata Salomon consejanqan? ¿Tsëta nirqa ima nïtataq munëkarqan?

3. ¿Imanötaq Kamakoqnintsikman yarpanqantsikta rikätsikuntsik?

³ Atska watapana Jehoväta sirwishqapis, allim kanman Kamakoqnintsik noqantsikpaq ruranqanman yarpachakunqantsikqa. ¿Manaku alläpa espantakuntsik imëkata imanö kamanqampita? Tsënö karpis, kamanqamkunapitaqa manam llapantaqa yachakïta puëdintsiktsu. Jehoväqa imëkatam rurashqa y imëkatam qomarquntsik kushishqa kawakunantsikpaq. Kamanqankunaman yarpachakunqantsikqa, kuyakoq, yachaq, y puëdeq këninta mas kuyanapaqmi yanapamäshun (Sal. 143:5). Jina Kamakoqnintsikman yarpachakunqantsiktaqa rikätsikuntsik noqantsikpita imata shuyaranqanman yarpachakurninmi. Tsëkunaman yarpachakunqantsikmi yanapamäshun shonqupita patsë sirwirnin agradecikunqantsikta rikätsikunapaq (Ecl. 12:13).

4. ¿Imatataq tapukuyanman atska watapana Jehoväta sirweqkuna, y imanir?

⁴ Atska watapana Jehoväta sirwirninqa itsa kënö tapukurinkiman: “¿Imataraq kawënïwan rurashaq kallpällachöraq y salornïllachöraq këkarninqa?”. Diospa kaqchö poquna karninmi, wakinkuna mana rurëta puëdiyanqanchö yanapakïta puëdinki. Itsa, Jehoväpita yachakunqëkita jövin kaqkunata parlapärinkiman, jina Diosta sirwinqëkichö pasashunqëkikunatam wakinkunatapis willarita puëdinki. Tsëta ruranampaqmi Rey Davidpis Jehoväta kënö nir mañakurqan: “Diosllä, qammi jövin kanqäpita yachatsimarqunki [...]. Edäyënïchö y soquyënïchöpis, Diosllä, ama jaqirallämëtsu, makikiwan ruranqëkikunapita kastäkunata willanqäyaq; llapan shamoqpaq kaqkunata kallpëkipita willanqäyaq” (Sal. 71:17, 18).

5. ¿Imanötaq Diosta atska watapana sirweqkuna wakinkunata yachakuyanqampita musyatsiyanman?

⁵ ¿Imanötaq wakinkunata musyaratsinkiman watakuna pasanqanmannö yachakunqëkita? Itsa tsëtaqa rurankiman juk shumaq rätuta pasariyänëkipaq wayikiman jövinkunata invitarnin, o yachatsikoq yanaqäyäshunëkipaq invitarinkiman, tsënöpa Diosta kushishqa sirwinqëkita rikäyänampaq. Unë witsanmi Elihü jutiyoq nuna kënö nirqan: “Mayor kaqkuna parlayätsun musyayanqanta, y atska watana kawaqkuna yachëpita musyatsikuyätsun” (Job 32:7). Jina apostul Pablupis mayor panikunatam mas jövin kaqkunata parlakïninkunawan y rurëninkunawan yachatsiyänampaq consejarqan. Kënömi qellqarqan: ‘Tsenolla chacwan caqcunapis alli rurenincunawan juc ejempluno cayätsun’ (Tïtu 2:3).

6. ¿Imanirtaq atska watapana Diosta sirweqkuna imëkachö yanapakïta puëdiyan?

⁶ Imëkakunatachi yachakurqunki atska watapana Diosta sirwirninqa. Unë musyanqëkipitaqa kananqa mastanachi yachakurqunki. Musyankinachi Bibliapa musyatsikïninkuna ninqannö kawënikichö imata ruranëkipaq kaqta. Itsachi musyanki rasumpa kaqta nunakunata shumaq entienditsita. Anciänu karninqa, itsachi musyanki mana alliman ishkikaqkunata imanö yanaparinëkipaq kaqta (Gäl. 6:1). Itsa Yachatsikuyänan Wayita rurayaptin dirigita, o congregacionchö o asamblëachö rurëkunata yachakurqunki. O itsachi yawarninnaq jampiyänampaq doctorkunata imanö parlapëta yachakurqunki. Y tsëllaraq Diospita yachakushqa karpis, mëraq kawënikichöqa imëkata yachakurqunki.  Këllaman pensari, itsa wamrayoq karninqa wamrakunata imanö wätëta yachakurqunki. Yachakurinqantsiknömi, mayor kaq cristiänukunaqa congregacionchö kaqkunata yachatsita, entienditsita y kallpata qoyta puëdiyan (leyi Job 12:12 *).

7. ¿Imatataq jövinkunata yachatsita puëdiyanman mayorna cristiänukuna?

⁷ ¿Imanötaq wakinkunata yanapanëkipaq kawënikichö yachakunqëkita mas utilisankiman? Itsachi jövinkunata estudiu biblicuta qallayänampaq y dirigiyänampaq yachatsinkiman. Pani karninqa, itsa wamrayoq jövin warmikunata yanaparinkiman Diospa kaqta y wamrankunata imanö atiendiyänampaq. Y wawqi karqa, itsa jövin kaq ollqukunata yanaparinkiman shumaq discursukunata rurayänampaq y Diospita shumaq yachatsikuyänampaq. Jina, ¿manatsuraq yacharatsinkiman edäna cristiänukunata watukarnin kallpata qonëkipaq imata ruranqëkita? Unënöna rurëta mana puëdirnimpis tukïnöpam jövinkunata yachatsita puëdinki. Diospa palabranmi kënö nir willakun: “Jövinkunapa shumaq këninqa kallpanmi y edäyashqakunapa shumaq këninqa soqu aqtsankunam” (Prov. 20:29).

8. ¿Imatataq mayorna këkar apostul Pablu rurarqan?

⁸ Apostul Pabluqa llapan puëdinqantam rurarqan mayor këninchö Diosta sirwinampaq. 61 watachö Röma carcelpita yarqunampaqqa, misionërunö yanapakunqanchö imëkatanam pasashqa karqan, y itsa Römallachöna quedakïta puëdinman karqan (2 Cor. 11:23-27). Y cristiänukunaqa alläpachi kushikuyanman karqan pëkunawan yachatsikur Pablu quëdakuptinqa. Peru pëpaqqa alläpam precisarqan juk markakunaman yachatsikoq ëwë. Tsëmi, misionërunö yanapakunampaq yapë viajarqan Timoteuwan y Tïtuwan Ëfesupa, Crëtapa y itsachi Macedoniapapis (1 Tim. 1:3; Tïtu 1:5). Pabluqa Espäña nacionmanmi ëwëta munarqan, peru ëwanqanta o mana ëwanqantaqa manam musyantsiktsu (Rom. 15:24, 28).

9. ¿Ëka watayoqnö këkartaq apostul Pëdru juk sitiuman yanapakoq ëwarqan? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.)

⁹ Jina tsënöllam apostul Pëdrupis itsa 50 watayoq o masyoq këkar, juk sitiuman yanapakoq ëwarqan. ¿Imanirtaq tsëta nintsik? Jesuspa winë mayin o mayornin karqa, 49 watachö apostulkuna ëllukäyänampaqqa itsa 50 watayoqnöna karqan (Hëch. 15:7). Tsëpita ichik tiempullatanam Babiloniata täraq ëwakurqan, tsëchö täraq judïukunata Diospita yachatsinampaq (Gäl. 2:9). Tsëchö tärëkarmi punta kaq cartanta qellqarqan, tsëqa itsa 62 wata witsankuna karqan (1 Pëd. 5:13). Juk markachö tärëqa manachi fäciltsu karqan, peru mayorna këkarnimpis shonqupita patsë Diosta sirwitaqa manam jaqirqantsu.

10, 11. Yachatsikoqkunata wanayanqan sitiukunaman mayorna këkar yanapakoq ëwaqkunapita willakaramï.

¹⁰ Kanampis, 50 watankunata pasarishqa mëtsikaq cristiänukunam, Diospa kaqchö mas yanapakïta puëdiyan. Tsëmi wakinkunaqa mas yanapakïta wanayanqan sitiukunaman ëwayashqa. Robert wawqim kënö nin: “Wamräkunaqa mananam wayïkunachö täraqnatsu, ni teytakunapis cuidayänäpaq kayarqannatsu y juk ichik herenciatam chaskiriyarqä, tsëmi 55 watayoqnö këkar warmïwan noqa mas yanapakïta munayarqä. Tsëmi wayïkunata rantikuyarqä jaqäkunata pägakuyänäpaq, y jubilacionnïta chaskinqäyaq tsëwan mantenikuyänäpaq. Musyariyarqämi Boliviachö rasumpa kaq yachatsikïta shumaq chaskikuyanqanta y imëkapis mana alläpa chaniyoq  kanqanta. Tsëmi tsëpa ëwayarqä. Qallananllachöqa yachakäyäna manam fäciltsu karqan, Estädus Unïduschöqa jukläyam kawakuyaq kayä, peru sinchikuyanqäpitam Jehoväqa mëtsika bendicionkunata qoyämashqa”.

¹¹ Jina kënömi nin: “Kananqa congregacionpa rurëninkunachömi ocupädu kayä. Bibliapita wakin yachatsiyanqäkunam bautisakuyashqa. Juk familiaqa waktsam kayan y alläpa karuchömi täräyan, tsënö kaptimpis llapan semänakunam reunionkunaman shayämunampaq kallpachakuyan. Alläpam kushikuyä Diospa kaqchö mas rurëkäyanqanta rikarnin y mayor kaq wamrankuna precursornö yanapakur qallëkuptin”.

12, 13. Jubilakurir Diospa kaqchö mas yanapakuyanqampita willakaramï.

¹² Juk idiömata parlaq congregacionkunata o grüpukunataqa alläpam yanapan mayorna cristiänukunapa rurëninkuna. Jina tsë territoriukunachö yachatsikïqa alläpa kushikïkunatam apamun. Inglaterrapita Brianmi 65 watayoq këkarnin jubilakurirqan, pëmi kënö nin: “Wamräkunaqa manam wayïchönatsu täräyaq y täräyanqächöqa wallkaq nunakunallam Bibliapita yachakïta munayaq. Tsëpitanam, universidächö trabajaq China nacionpita juk jövinta reqirirqä. Pëqa reunionman shamunampaqmi awniramarqan, y Bibliapita yachakurninmi qallëkuyarqä. Ichik semänallatam trabajaq mayinta reunionman apamur qallëkurqan, y ishkë semänallatam juk masta apamurqan, y tsëpitanam juk masta”.

¹³ Jina ninmi: “Pitsqa kaq trabajaq mayin Bibliapita yachakïta munaptinmi kënö nir pensarqä: ‘Manam 65 watayoqna karnintsu Jehoväta sirwïpita jubilakurishaq’. Tsëmi, 63 watayoq warmïta chino idiömata yachakïta munanqanta tapurqä. Tsëtaqa grabacionkunata wiyarmi yachakuyarqä, tsëpitaqa chunka watakunanam pasarishqa. Juk idiömachö yachatsikïqa jövin kënïkunamanmi kutiratsiyämarqan. Kananyaqqa China nacionpita 112 nunakunatam Bibliapita yachatsiyarqö. Atskaqmi reunionkunaman shayämushqa y juknäqa precursöranam”.

14. ¿Imanirtaq edäna cristiänukuna kushikuyanman, y imanötaq Pablupa ejemplum kallpata qonman?

¹⁴ Atskaq cristiänukuna 50 o mas watakunayoq këkar Diospa kaqchö masta rurëta puëdiyaptimpis, wakinkunaqa salorninkunarëkur, wamrankunata y teytankunata cuidayänanrëkurmi alläpaqa yanapakïta puëdiyantsu. Tsënö pasashuptikiqa, puëdinqëkimannö ruranqëkita Jehovä precisaqpaq churanqanta kushikï. Tsëmi, mana puëdinqëkipita piñakunëkipa rantin, rurëta puëdinqëkipita kushikï. Apostul Pablupa ejemplunman yarpë. Pëtaqa wayinllachömi ishkë watapa prësurätsiyarqan. Peru llapan watukaqninkunatam Diospita yachatseq y markäkïninkunatam shinchiyätseq (Hëch. 28:16, 30, 31).

15. ¿Imanirtaq Edäna cristiänukunata alläpa kuyantsik?

¹⁵ Jehoväqa precisaqpaqmi churan edäna cristiänukuna sirwiyanqanta. Edäna kar mana alli tiempukunapa pasar Diosta sirwi alläpa sasa kanampaq kaqta Salomon nishqa kaptimpis, edäyashqa cristiänukuna alabayänampaq rurayanqantaqa Jehoväqa alläpam valoran (Lüc. 21:2-4). Y congregacionkunachöpis alläpam valorayan mëtsika watakunapana Diosta sirwirnin alli ejemplu kayanqanta.

16. a) ¿Imakunatataq Äna rurëta puëdirqantsu? b) Tsënö kaptimpis, ¿imatataq Diosta sirwinampaq rurarqan?

¹⁶ Chakwanna këkar Diosta alabëta mana jaqeq Äna jutiyoq warmipaqmi Bibliaqa parlan. Kë viudaqa 84 watayoqnam karqan Jesus yurikunan witsanqa. Itsa Jesuspa qateqnin kanampaq, santu espïrituwan bendicishqa kanampaq ni Diospa Gobiernumpita alli willakïta willakunampaqqa kawarqannatsu. Tsënö kaptimpis, kushikïtam tarirqan ‘templuchö paqaspa junaqpa Diosman mañacurnin’ (Lüc. 2:36, 37). Cada qoya y cada paqas templuchö sacerdöti inciensuta kayanqanyaqqa, itsa Änaqa atskaq nunakunapa chowpinchö upällallapa mañakurnin media hörapanö këkaq. Templuman tsënö ëwanqanchömi Jesusta rikärir, “runacunata willapargan ñiñu Jesus salvacog canganta” (Lüc. 2:38, MTCS).

17. ¿Imanötaq edäna o qeshyëkaq cristiänukunata yanapashwan noqantsikwan Diosta adorayänampaq?

¹⁷ Kanampis, altantullam këkänantsik edäyashqa o qeshyëkaq cristiänukunata yanapanapaq. Pëkunaqa alläpam munayan reunionkunaman y asamblëakunaman shamïta, peru höra hörallam ëwëta puëdiyan. ¿Imatataq pëkunarëkur rurashwan? Wakin congregacionkunaqa reunionkunata celularpa wiyayänampaqmi patsätsiyan, peru höraqa kënö rurë manam puëdikantsu. Peru edäyashqa cristiänukuna reunionkunaman shamïta mana puëdirpis, congregacion mas miranampaq y sinchiyänampaqmi mañakïninkunawan yanapakuyan (leyi Salmu 92:13, 14 *).

18, 19. a) Mana cuentata qokurnimpis, ¿imanötaq edäyashqa cristiänukuna wakinkunata animayan? b) ¿Pikunataq, ‘yarpë Kamashoqnikita’ neq consëjuta wiyakïta puëdiyanman?

¹⁸ Qamkuna edäyashqana cristiänukuna, itsa cuentata qokuyankitsu wakinkunata animëkäyanqëkita. Templuman seguïdu ëwaq Änaman yarpäriyë. Pëqa manachi musyarqantsu ruranqankuna noqantsikta animamänapaq kaqta. Jehoväta alläpa kuyanqanmi Bibliachö qellqakarqan. Jehoväta alläpa kuyayanqëkita rikätsikuyanqëkim, cristiänu mayikikunapa shonqunkunachö këkan. Tsëchi Diospa Palabrampis “alli kaq nänichö këkaqkunapa soqunqa shumaqyätsikoq corönam” nin (Prov. 16:31).

¹⁹ Llapantsikmi Jehoväta puëdinqantsikmannö sirwita puëdintsik. Peru kallpantsik këkaptinllaraqqa kë textu ninqannömi ruranantsik: “Kanan jövin kënikichö yarpë Kamashoqnikipaq mana alli tiempukuna manaraq chämuptin” (Ecl. 12:1).