TEYTÄKUNAQA reqinakuyarqan Atska Nacionkunapita Bibliata Estudiaqkuna asamblëata rurayanqanchömi, tsëqa karqan Cedar Point (Ohio, Estädus Unïdus) markachömi 1919 watachö, y tsë watallam casakuriyarqan. Noqaqa yurikurqä 1922 watachömi, y tsëpita ishkë watatanam wawqi Paul yuririrqan. Warmï Graceqa 1930 watachömi yurikurqan, Roy y Ruth Howell teytankunöllam, cristiänu familiachö winashqa karqan. Warmi Gracepa awilunkunaqa Charles T. Russell wawqipa amïgunkunam kayarqan.

Gracewanqa reqinakuyarqä 1947 watachömi y 1949 watapa 16 de juliu killanchömi casakuriyarqä. Noviullaraq këkarmi Jehoväpa kaqchö imakunata rurëta munayanqäta alli cläru parlayarqä. Llapan tiempükunawan Jehoväta sirwiyänärëkur wamrakunapa mana kanampaqmi parlayarqä. 1950 watapa 1 de octubri killanchömi precursor tikrariyarqä, y 1952 watachönam congregacionkunata watukar yanapakunäpaq invitarayämarqan.

Rurënïkunata cumpliyänäpaqqa manam warmï Grace ni noqa alleqllaqa yachayarqätsu. Mas yachaq wawqikunapitam yachakïta procurarqä y warmïtapis yanapayänampaqmi mañakurqä. Congregacionkunata watukar unëna yanapakoq Marvin Holien wawqiwanmi parlarqä, pëqa familiäkunapa amïgunmi karqan. Tsëmi nirqä: “Graceqa jövinllaraqmi y ima rurëtapis alleqllaqa manam yachanraqtsu. ¿Pillapis kantsuraq yacharatsinampaq?”. Pënam nimarqan: “Awmi, atska watapana yanapakoq Edna Winkle panim kan. Pëwanmi alli yachakunqa”. Y tsënömi karqan. Tsëpitam Graceqa nimarqan: “Ednawan yachatsikoq yarqurqa manam mantsapakoqtsu kä. Imatapis tapuyämaptin, alli wiyëkur-raq imanö contestanäpaq kaqtam yachatsimarqan. ¡Wanëkanqä yanapakïmi Ednaqa karqan!”.

Iowa markachömi congregacionkunata watukar yanapakuyarqä, jina tsëchö këkarmi yanapakuyarqä Minnesuta y Dakuta del Sur nishqan  markakunachöpis. Tsëpitanam Nueva York markachö Brooklyn y Queens markakunachö congregacionkunata watukayänäpaq mandayämarqan. Rurëta mana puëdiyänäpaq kaqta sientiyanqätaqa manam imëpis qonqayäshaqtsu. Brooklyn Heights markachö këkaq congregaciontam watukayänä karqan y tsë congregacionmanqa ëwayaq mëtsika watakunapana Betelchö yanapakoq cristiänukunam. Punta discursüta rurar ushariptïmi, wawqi Nathan Knorr nimarqan: “Malcolm, imanö rurayänäpaq kaqta shumaqmi yacharatsiyämarqunki y allim kashqa. Ama qonqëtsu, consëjïkikunawan mana yanapayämarnïqa, manam Jehoväpa markanchö alleqllaqa yanapakunkitsu. Allitam rurëkanki, tsënölla sïgui”. Reunion ushariptinnam warmi Graceta willarirqä. Alläpa yarpachakurmi llakishqa kayarqä, tsënam posadakuyanqä Betel cuartuman chärir waqakuriyarqä.

Tsëpita killakuna pasariptinmi juk cartata chaskiriyarqä. Galaad Escuëlapa 24 kaq cläsinman ëwayänäpaq invitacionmi karqan, y 1955 watapa febrëru killanchömi graduakuyänä karqan. Manaraq ëwayaptïmi niyämarqan, tsë escuëlaqa rurënïkunata mas alli cumpliyänäpaq yanapayämänampaq kaqta. Alläpa shumaqmi karqan, humildi këtam yachakuyarqä.

Escuëla ushariptinnam watukakoqkunata rikänapaq churayämarqan. Indiana, Michigan y Ohio markakunachö këkaq congregacionkunata watukaqkunatam rikaq kä. Peru kushikïpaqqa 1955 watapa diciembri killanchömi wawqi Knorrpa cartanta chaskiriyarqä y tsëchömi kënö niyämarqan: “Mana mantsakushpa rasumpa kaqta nirayämë, musyëtam munä. ¿Munayankimantsuraq Betel wayichö sirwita, [...] o itsa juk tiempullapapis y tsëpitana juk nacionchö sirwita, o watukakoqnö yanapakurku sïguita munayanki?”. Imachöpis kushishqa yanapakuyänäpaq listu këkäyanqätam niriyarqä. Y tsënam Betelman qayarayämarqan.

Betelchö sirwinqä watakunaqa, tsë nacionchömi congregacionkunachö y asamblëakunachö atska discursukunata rurarqä. Jina jövin cristiänukunatam yanaparqä tiempuwan mas cargukunata chaskiyänampaq. Y tsëpitaqa wawqi Knorrpa secretariunmi karqä entëru Patsachö yachatsikïta rikëchö.

Alläpa kushishqam yarpä Diospita Yachatsikïta Rikaqkunanö yanapakunqa watakunata. Tsë trabäjutaqa rikaq Thomas “Bud” Sullivan wawqim, y pëwanmi trabajarqä. Jina yachatsimaqnï  Fred Rusk wawqipitaqa atskatam yachakurqä, y tsënölla wakin kaq wawqikunapitapis yachakurqä. Yarpämi juk kuti kënö tapunqäta: “Fred, ¿imanirtaq ruranqä cartakunata alläpa altsapanki?”. Pëqa asikurmi kënö nimarqan: “Malcolm, piwampis parlarninqa imëkanöpam entienditsita puëdintsik, peru qellqarninqa mas clärum y fäcil-lla käyiyänampaqmi qellqanantsik y masraqmi këpita yarqoq cartakunatanäqa”. Tsëpitanam kuyëpa nimarqan: “¡Allitam rurëkanki!, y tiempuwanqa mas allim ruranki”.

Betelchö kayanqä watakunaqa warmï Graceqa imëkachömi yanapakurqan. Unë tiempuchö jövin kayanqan wawqikunawan topayaptïqa, warmïtam kushishqa kënö niyan: “Qammi cämä tiendita yachatsimarqëki, y tsëta musyarirmi mamänï alläpa kushikurqan”. Jina Graceqa trabajarqan cartakunata mandëchö y chaskïchö y revistakunachömi, jina casetekunata rurëchöpis. Imëkachö trabajanqanmi yanaparqan, mëchö y imachö trabajarpis Jehoväpa markampaq trabajëqa kushikïpaq y juk bendicion kanqanta cuentata qokunampaq. Kananyaqpis tsënöllam rikan.

Cuentatam qokuriyarqä 1970 watakunapaqqa, teytakunaqa alläpa awkin y chakwanna kayanqanta y yanapayänanta wanayanqanta. Imata rurayänäpaq akrëqa alläpa sasam karqan. Manam Betelpita yarqukurita ni kuyashqa amïgukunatapis jaqirita munayarqätsu. Peru teytakunata cuidëqa cargükunachömi këkarqan, tsëmi ëwakuyarqä imëllapis kutiyämunäman pensar.

Segürukunatam wayin wayin rantikurqä. Imëpis yarparäshaqmi tsë trabäjuta rikaq nuna capacitacionchö kënö nimanqanta: “Kë negociuqa ganan, tardikunapa nunakunata watukanqantsikpitam, tsë hörakunam wayinkunachö tarintsik. Imë hörapis punkunkunata tocakurëkanqantsikqa alläpam precisan”. Y noqanam nirqä: “Unëna këchö trabajarchï tsëtaqa musyanki y respetämi ninqëkita. Peru imëpis mana jaqinqä precisaq rurënïkunam religionnïchö kapaman, y manam imëpis jaqita pensätsu. Wakin tardikunapa trabajarpis martiskuna y juëviskunaqa precisaq reunionnïmanmi ëwakunä”. Jehoväqa alläpam bendicimashqa reunionnïkunata trabäjurëkur mana jaqinqäpita.

Awkinkunata cuidayanqan wayichömi mamänïqa wanurqan 1987 wata juliu killachö y noqakunaqa cämampa chakinchömi këkäyarqä. Enfermërakunata mandaqmi Graceta nirqan: “Doña Allen, wayikita ëwakï juk rätu punurinëkipaq. Llapäkunam musyayä suegrëkita atiendir këchö kashqëkitaqa. Ama alläpaqa yarpachakïtsu, llapan puëdinqëkitam rurarqunki pëpaq”.

Tsë watallachömi, diciembri killachö, alläpa kuyayanqa Betel wayichö sirwiyänäpaq yapë  mañakuriyarqä. Peru tsëpita juk ishkë junaqkunallachömi Gracetaqa willariyarqan canceryoq kanqanta. Operariyarqanmi, y tsëpita alliyäriptinnam nirayämarqan cancerqa paqwë ushakärishqa kanqanta. Y tsëpitanam sucursalpita cartata chaskiriyarqä congregacionnïkunachö yanapakur siguiyänäpaq. Llapan puëdiyanqäta yachatsikïchö rurayänäpaqmi listu këkäyarqä.

Y tsëpita ichik tiemputaqa Texaschö trabajanäpaqmi awnirayämarqan. Tsënam tsëpa ëwakuyänäpaq churapakäriyarqä, itsa qoñoq markachöqa mas alli kashun niyarqämi, y pensayanqänömi karqan. 25 watakunanam këchö yachatsikur sirwikäyä. Cristiänu mayïkunaqa alläpa allim noqakunawan kayashqa y alli amïgum tikrayarqö.

Graceqa cancer de colon, cancer de tiroides y cancer de seno nishqankunawanmi qeshyashqa, peru manam tsënö qeshyanqampita imëpis quejakushqatsu. Alläpa alli majam kashqa, imëpis shonqupita patsëmi yanapamashqa. Mëtsika kutim tapuyämashqa imanöpa alläpa kushishqa y alli apanakuyanqäta. Pëqa chusku cösaskunatam nin: “Malcolmqa mas alli kaq amïgümi; imapitapis parlarëkäyämi; ishkämi imëkatapis juntu rurayä; piñatsinakushqaqa manam patsäkuyätsu”. Awmi, höraqa piñatsinakuriyämi, y tsëmi perdonanakuyänäpaq y mana yarparäkuyänäpaq kallpachakuyä; y tsëqa alläpam yanapakun.

Problëmakunapa pasarnin yachakuyanqäkuna:

1.  Jehoväman imëpis markäkushun, y pë munanqanta chaskikushun y ama kikintsikllamanqa markäkushuntsu (Prov. 3:5, 6; Jer. 17:7).

2.  Alläpam precisan Biblia nimanqantsikta sïguinantsik y Jehovä mandamanqantsikkunata cäsukunantsik, imëkapa pasanantsik kaptimpis, cäsukoqmi kanantsik (Rom. 6:16; Heb. 4:12).

3.  Kawënintsikchö mas precisaqqa Jehoväpa rikënimpaq alli jutita rurakunqantsikmi. Diospa gobiernunta puntaman churashun y ama wakin kaq cösaskunataqa (Prov. 28:20; Ecl. 7:1; Mat. 6:33, 34).

4.  Diosta mañakushun pëpa rurëninchö masta rurar imëpis këkänapaq. Rurëta puëdinqantsikkunataqa rurëkäshun y rurëta mana puëdinqantsikkunamanqa ama yarparäkushuntsu (Mat. 22:37; 2 Tim. 4:2).

5.  Kë markallam Jehoväpa yanapakïninta y bendicionninta chaskeq markaqa (Juan 6:68).

Gracewan noqaqa 75 watakunapitapis masnam Jehoväta sirwiyarqö y 65 watakunanönam casädunö sirwikäyä. ¡Alläpa shumaq watakunam kashqa! Jina mañakuyämi jinantin patsachö cristiänu mayïkuna Jehoväman markäkurnin atska bendicionkunata tariyänampaqpis.