1-3. ¿Ima milagrutataq tsë junaq Pëdru rikashqa karqan y ima sasakunapataq tsë paqas pasarqan?

PËDRUQA paqas höram llapan kallpanwan Galilëa jatun qochachö barcanta avansatsita tïrëkan. Tsënö këkarmi illaqpita rikëkun karuchö ichiklla atsikyarëkämoqta. ¿Patsatsuraq warëkanna? Yakuqa sinchipam barcanman laqcheqsan. Awmi, qaqllanta sheqeq sinchi vientuqa mantsakëpaqmi qochata laqcheqsätsin. Peru Pëdruqa jinapam chipyë oqushqa y pasëpa utishqana këkarpis imëkanöpa barcanta avansatsin.

² Jesuspa wakin qateqninkunawanmi Pëdruqa tsë Barcachö këkan, peru Jesusqa manam pëkunawantsu këkan. Tsë junaqllaran rikäyashqa mëtsika waranqa nunakuna mikuyänampaq juk ishkë tantakunata y pescädukunata Jesus miratsishqa kanqanta. Tsëta rikëkurmi nunakunaqa reyninkuna kanampaq churëta munayashqa. Tsënö kaptimpis, pëqa manam ni imanöpa polïtica asuntukunaman mëtikïta munarqantsu, y tsëta rurarmi qateqninkunatapis tsë asuntukunaman mana mëtikuyänampaq yachatsirqan. Tsë nunakunapa chowpimpitam ëwakurqan y qateqninkunatanam mandarqan qochapa wak tsimpanman ëwakuyänampaq. Tsëyaqnam pëqa japallanlla juk jirkaman witsarqan Diosta mañakunampaq (Mar. 6:35-45; leyi Juan 6:14-17).

³ Qateqninkuna yarquyanqan höraqa janallachöran killa këkarqan, peru kananqa illakëkannam. Tsënö kaptimpis, manam alläparaqtsu avansayashqa. Alläpa sinchi vientuwan bunyakur laqcheqsaq qochachömi avansëta tïrëkäyan y kikinkunapura parlapänakuyanqantapis  manam alleqllaqa wiyayantsu. Tsëqa itsachi Pëdruqa kikinllachö imëkapaq yarpachakur këkan.

4. ¿Imanirtaq Pëdrupita alläpa yachakïta puëdintsik?

⁴ Pëdruqa imëkakunaman yarpachakur-raq këkan. Nazaretpita Jesusta reqinqampitaqa ishkë watapitapis masnam pasarishqa, y imëkakunapam pasashqa. Mëtsikatana yachakushqa karpis, musyanmi mastaraq yachakunan pishinqanta. Cristupa alli qateqnin këta munarmi mana següru y mantsaq këninta jaqinampaq kallpachakun, tsëmi Pëdrupitaqa alläpa yachakïta puëdintsik. Qateqnin pärrafukunachömi rikärishun tsënö këta imanö jaqinqanta.

5, 6. ¿Imanötaq Pëdruqa vïdata pasaq?

⁵ Pëdruqa manachi imëpis qonqarirqantsu Jesusta imanö reqinqanta. Wawqin Andresmi alläpa kushishqa “¡Mesiastam noqacuna taricuyarqö!” nirnin willarirqan. Manachi ichikllapis pensarirqantsu tsëpita patsë kawënin chipyëpa cambianampaq kaqtaqa (Juan 1:41).

⁶ Pëdruqa Capernaum markachömi täraq, y tsë markaqa këkarqan Galilëa jatun qochapa norti kaq lädunchömi. Andreswan pëqa, Zebedeupa tsurinkuna Santiägu y Juanwanmi rantikuyänampaq pescar trabajayaq. Pëdrupa wayinchöqa warmin, suegran y wawqin Andresmi täräyaq. Familiankunata manteniyänampaq pescar trabajaqkunaqa alli kallpayoq, alli trabajaq y pesquëta yachaqmi kayaq. Pescädukunata tsariyänampaqqa, mëtsika kutiran paqas entëru ishkë barcakunapita yanapanakur jatun mällankunata jitar y ëllur kayaq. Y patsa waräriptimpis, tsariyanqan pescädukunata akrar y rantikur-ran kayaq, tsëpitanam mällankunata remendayaq y limpiayaq.

7. ¿Ima alli willakïtataq Pëdruta willariyarqan, y imanirtaq tsë willakïqa alläpa kushikïpaq karqan?

⁷ Bibliaqa willakunmi Jesuspa qateqnin këman Pëdru imanöpa chanqanta. Wawqin Andresshi Bautisakoq Juanpa qateqnin kanaq, tsëqa itsachi Pëdruqa Juanpita wawqin parlapanqanta shumaq wiyakoq. Juk kutim Andresqa mana imëpis wiyanqanta wiyarirqan. Nazaretpita Jesusta rikëkur bautisakoq Juan kënö ninqantam wiyarirqan: “¡Ricayë! ¡Taqemi Dios acrashqan achcas!”. Tsë höram Andresqa Jesuspa qateqnin tikrarirqan, y alläpa kushishqam wawqin Pëdruta asheq ëwarqan shuyäyanqan Mesïas chärishqana kanqanta willanampaq (Juan 1:35-41). Chusku waranqa watanam pasarishqa karqan Eden huertachö Adanwan Ëva Diospita rakikäkuriyaptin, llapan nunakunata salvanampaq juk  akrashqata kachamunampaq Jehovä awnikunqampita (Gën. 3:15). Y tsë Salvakoq Mesïastam Andresqa tsëllaraq reqirishqa karqan. Tsëta musyarirmi Pëdrupis reqita munarnin ëqillapa ëwarqan.

8. ¿Ima ninantaq Pëdruta Jesus churapunqan juti, y imanirtaq wakinkunaqa tsë juti pëpaqnö mana kanqanta niyan?

⁸ Tsë witsankunayaqqa Pëdrutaqa Simon, o Symeon nirmi reqiyaq. Peru Jesus reqirirninqa, kënömi nirqan: “Qamqa Jonaspa tsurin Simonmi canqui. Cananpita witsepam jutiqui Cefas canqa (Cefasqa ‘Pedru’ ninanmi)” (Juan 1:42). Shamoq tiempukunachö imanö yanapakunampaq kaqman pensarchi Jesusqa “Cefas” nirnin jutin churarqan, tsë palabraqa “rumi” o “qaqa” ninanmi. Itsachi Jesusqa rikarqan Pëdru qaqa cuenta kanampaq kaqta, juk parlakïchöqa, alli tsarakoq y markäkïpaq karnin punta patsakaq congregacionchö alli yanapakunampaq kaqta. Peru ¿Pëdruqa ruminö sinchi kanqantaku pensaq? Itsachi mana. Rasun kaqchöqa, Mateu, Marcus, Lücas y Juan librukunata leyirirqa, Pëdruqa tsënö nuna kanqanta mana rikätsikunqantam wakinkunaqa niyan. Wakinkunanäqa, alleq manaraq pensar imatapis ruraq y parlaq, alleqlla mana tsarakoq y alläpa mantsaq nuna kanqantam pensayan.

9. ¿Imatataq nunakunachö Jehoväwan Jesus rikäyan, y imanirtaq markäkushwan pëkuna imanö rikämanqantsikman?

⁹ Jesusqa alleqmi musyaq Pëdru imakunachö alliyänan pishinqanta. Tsënö kaptimpis, Jesusqa Teytan ruranqannöllam nunakunachö alli kaqta rikaq. Tsëmi musyarqan Pëdruqa imëkachö yanapakïta puëdinampaq kaqta, y tsërëkurmi yanapëta munarqan mas markäkïpaq (yärakuypaq) nuna tikranampaq. Kanan witsankunapis Jehoväwan Jesusqa imakunachö alli kanqantsiktam rikäyan. Peru ¿imataraq rurashwan noqantsikchö ima allillatapis mana tariyänampaq kaqta pensarqa? Tsënö kaptinqa, pëkuna imanö rikämanqantsikman markäkunantsikmi, y Pëdrutanö yachatsimänata y alliyänapaq yanapamänatam jaqinantsik (leyi 1 Juan 3:19, 20).

10. ¿Jesus imakunata ruranqantaraq Pëdru rikarqan, peru tsëpitaqa ima rurëninmantaq kutirirqan?

¹⁰ Jesusta reqirirqa Pëdruqa atska tiempupachi Diospita yachatsikur purinqanchö yanaqar viajarqan. Tsëqa itsachi rikarqan Canä markachö casakï fiestachö yakuta vïnuman tikratsinqanta. Y manam tsëllatsu, jina pëqa kikin Jesuspa shimimpitam wiyarqan Diospa Gobiernumpita kushikïpaq willakïkunata. Peru tsëpitaqa pescar trabajanqanmanmi kutikurqan. Mas killakuna pasariptinnam,  Pëdruqa Jesuswan yapë tinkurirqan, y tsëkaq kutichöqa, llapan kallpanwan y tiempunwan qatiränampaqnam Jesusqa invitarirqan.

11, 12. a) ¿Imanirtaq Pëdruqa entëru paqas pescädukunata tsarita tïrashqa karpis llakishqa yarqamurqan? b) ¿Imataraq Pëdru tapukurqan Jesus yachatsikunqanta wiyëkar?

¹¹ Jesuswan yapë rikänakuyänan junaqqa, paqas entëru pesquëkarpis Pëdruqa manam allitsu yarqupukushqa. Pëwan yanaqinkunaqa mällankunata qochaman atska kuti jitarpis manam ni imata tsariyashqatsu. ¿Mëtaraq pescädukuna ëwakushqa kayarqan? Pescädukunata tsarita alli yachëkarqa, më tsë lädumanchi Pëdruqa mällankunata jitarqan. Y putka yakupa më lädunchö pescädukuna këkäyanqanta rikëta, y imëkanöllapapis mällankunaman yekuyänantaqa alläpachi munëkurqan. Peru tsëllaman yarparäkurqa maschi llakikunman karqan. Musyanqantsiknöpis, pëqa manam gustaptinllatsu pescädukunata tsareq, sinöqa familianta manteninampaqmi. Peru imanöpis tsarita mana puëdïkurnam, qocha kuchunman yarqaramurnin, mällankunata limpiar qallëkurqan. Y tsëkunata rurëchömi këkarqan Jesus chanqan höraqa.

¹² Jesuspa qepantaqa mëtsikaq nunakunam shamïkäyarqan yachatsiyänanta munar. Entëru kuchumpa nunakuna juntariyaptinnam, Jesusqa Pëdrupa barcanman lloqarkur qochaman ichiklla mas yëkurinampaq nirqan. Yaku yanapaptinmi tsëpita parlanqanqa mas cläru wiyakänan karqan. Qocha kuchunchö këkaq nunakunanöllam Pëdrupis kushishqa wiyakurqan. Pëqa alläpam gustaq mëtsika hörapis Diospa Gobiernumpita Jesus yachatsikunqanta wiyakïtaqa. ¡Ima kushikïpaqraq këkunman entëru markakunachö Cristuwan alli willakïkunata willakïqa! Peru tsëta ruranampaq churakaptinqa, ¿piraq familianta rikanqa? Itsachi yarpärirqan tsë paqas ni ichikllatapis pescädukunata mana tsarishqa kanqanta (Lüc. 5:1-3).

13, 14. ¿Ima milagrutataq Pëdrupaq Jesus rurarqan, y imanötaq tsëta rikëkur sientikurqan?

¹³ Yachatsikur usharirnam, Pëdruta Jesus kënö nirqan: “Canan mas ruriman yecuyë atarayequicunata jitaq, pescaduta tsariyänequipaq”. Pëdrunam mana següru këkarpis kënö nirqan: “Mayestru, waraqninpim noqacuna nacayarqö. Manam ni jucllellatapis tsariyarqötsu. Peru canan qam nimanqequirecurmi,  atarayäta jitashaq”. Mällankunata tsëllaraq limpiashqa këkarqa, Pëdruqa manachi munarqantsu qochaman yapë jitëtaqa, jinamampis manam pescana höratsu karqan. Tsënö kaptimpis Jesus ninqanta wiyakurqanmi, y itsachi juknin barcachö këkaqkunatapis qochaman qepankunata yëkuyänampaq nirqan (Lüc. 5:4, 5).

¹⁴ Mällankunata sutarqa Pëdruwan yanaqinkuna illaqpitam cuentata qokuriyarqan alläpa lasanqanta. Mantsakashqam llapan kallpankunawan sutayämurqan, y rikëkurqa alläpam espantakuyarqan. ¡Alläpa atskatam tsarïkushqa kayänaq! Jinan höram juk kaq barcachö këkaq nunakunata yanapayänampaq qayayarqan. Mëtsika pescädukuna kaptinmi, ishkan barcakunapis juntarirqan, y hasta hundikëtaran munayarqan. Pëdruqa manam creirqantsu. Juk kutikunachö Cristu milagrukunata ruranqanta  rikashqa kaptimpis, kë milagruqa Pëdrupa shonqunyaqmi chärirqan. ¡Mällakunaman pescädukunata yëkatseq nunapa nöpanchömi këkarqan! Pasëpa mantsakashqam nöpanman qonqurikïkur kënö nirqan: “Noqalläqa jutsasapa nunam callä, Tëte. Noqallapita witicurillë.” Clärum këkan, Diospa poderninta katseq Mesïaspa lädunchö karmi Pëdruqa jutsata ruraq karnin allitsu sientikoq (leyi Lücas 5:6-9).

15. ¿Imatataq Jesus rurarqan mana següru y mantsakoq këninta Pëdru jaqinampaq?

¹⁵ Tsënö niptimpis Jesusqa kuyëpam kënö nirqan: “Ama mantsaquëtsu. Cananpitam nunacunata [cawëcaqta] noqapaq pescamunqui” (Lüc. 5:10, 11). Tsë höraqa mana següru y mantsakoq kë tiemputsu manam karqan, porqui Jesusqa ni imëpis manana rurakänampaq kaq rurëchö yanapakunampaqmi invitëkarqan. Pëdruqa manam yarpachakunantsu familianta imanö rikänampaq kaqman. Jina manam llakikunantsu rurëta mana puëdinqankunapita y wakin wakinchö alliyänan pishinqankunapitapis. Tsëpa rantinqa, llapan shonqunwanmi markäkunan Jesus sirwinqan Diosqa ‘chipyëpa perdonakoq’ kanqanman (Is. 55:7). Y llapan wananqankunata Jehovä qonampaq kaqta clärum musyarqan (Mat. 6:33).

16. ¿Imanötaq Pëdru, Santiägu y Juan Jesus invitanqanta chaskikuyarqan, y imanirtaq tsëta rurayanqanqa alläpa alli karqan?

¹⁶ Pëdruqa jinan höram tsë invitacionta chaskikurqan, y Santiäguwan Juanpis tsënöllam rurayarqan. Bibliaqa, “playaman lanchancunata jorqarïcur, tsecho llapanta jaqirir, Jesusta qatircur eucu[yanqantam]” nimantsik (Lüc. 5:11). Clärum këkan, Jesusman y kachamoqnin Diosman markäkurninmi Pëdruqa mas alli kaqta akrarqan. Kanan witsampis llapan cristiänukunam tsënö markäkoq kayanqanta rikätsikuyan Jehoväta sirwiyanqanchö mana següru y mantsakoq këninkunata jaqirnin. Ciëluchö këkaq Teytankuna ni imëpis mana jaqinampaq kaqmanmi pëkunapis markäkuyan (Sal. 22:4, 5).

17. ¿Imakunapataq Pëdru pasashqa karqan ishkë watakunapa Jesusta qatiranqanchö?

¹⁷ Kë capïtulupa qallananchö willakunqanman yarpärishun. Jesusta Pëdru reqinqampitaqa ishkë watanam pasarishqa. Pëwan yanaqinkunaqa alläpa laqcheqsëkaq Galilëa jatun qochachömi paqas höra barcata avansatsita tïrëkäyan. Manam musyantsiktsu Pëdru imakunaman pensëkanqantaqa, peru yarpachakunampaqqa imëkam kan. Atska kutim rikashqa Jesus ruranqan  milagrukunata. Yarpärinallapaq, qeshyëkaq suegranta imanö kachakätsinqantapis rikashqanam karqan. Jina yachatsikunqantapis atska kutinam wiyashqa, jukqa karqan Jirkapita Yachatsikunqanmi. Tsë llapanmi Pëdrutaqa cuentata qokatsishqa Jehovä Akranqan Mesïas Jesus kanqanta. Killakuna pasanqanmannömi wakin wakinkunachöqa mas alliyashqa, hasta mana següru y mantsaq kënintapis jaqikannam. Tsëmi Jesusqa 12 apostulninkunachö kanampaq pëtapis akrashqa. Tsënö kaptimpis, Pëdruqa manam chipyëpaqa jaqishqaraqtsu mana següru y mantsaq këninta.

18, 19. a) ¿Imatataq Galilëa jatun qochachö Pëdru rikarqan? b) ¿Imatataq Jesus rurarqan Pëdru mañanqanta wiyarir?

¹⁸ Patsa waränampaqqa manam alläpanatsu pishin, itsachi las tres hörana. Illaqpitam Pëdruqa rikëkun karuchö yaku jananchö yulaqarëkaqta. Ima kanqanta musyëta munarmi barcanta avansatsita jaqirirnin sharkun mas alli rikänampaq. ¿Laqcheqsar pushuqëkaq yakuchö killapa aktsintsuraq? Manachi tsëtsu, tsë karqa manachi ichikllapa ichikllapa witimunmantsu. Mas amänunchöna këkaqta rikëkurqa manam creirintsu, ¡tsë yulaqarëkaqqa juk nunam kanaq y lädunkunapam pasarinqa! Jesuspa qateqninkunaqa pasëpa mantsakarmi jupë kanqanta pensayan. Peru tsë nunaqa, “Balorta tsariyë. Noqam cä. Ama mantsacäyëtsu” ninmi. Awmi, tsë nunaqa Jesusmi kanaq (Mat. 14:25-28).

¹⁹ Tsënam Pëdruqa kënö nin: “Teyta, rasonpa qam carqa, permitiquï noqapis yacu jananpa qam caqman shamunäpaq”. Tsë mana creipaq milagruta rikëkurmi Pëdruqa alläpa kushishqa y kallpata tsarirkur, markäkïninta (yärakuyninta) mas sinchiyätsinampaq pëpis yaku janampa purita munarin. Kuyarninmi Jesusqa yaku janampa ëwanampaq qayarin. Tsënam Pëdruqa jinan höra yarpurir laqcheqsëkaq yakuchö purir qallëkun. ¿Imanöraq sientikurqan chakinkuna yakuman mana hundikaptin? Pasëpa kushishqam Jesus kaqman ëwar qallëkun. Peru tsënö këkaptinnam, shonqunta mantsakë nitir qallëkun (leyi Mateu 14:29).

20. a) ¿Pëdru ima ruranqantaq allitsu karqan, y imataq pasakurqan? b) ¿Ima nirqantaq Jesus Pëdruta?

²⁰ Qateqnimpa markäkïninta rikärirmi, Jesusqa Jehoväpa kallpanta utilisarnin yanapan laqcheqsëkaq yaku janampa purinampaq. Yaku janampa purir qallëkurnam Pëdruqa Jesusta rikaränampa rantin, laqcheqsëkaq yakuta rikar qallëkun. “Allapa bientuptin[mi], mantsaquecorqan” ninmi Bibliaqa. Qocha bunyakur barcatapis tikrëta munaqta rikëkurmi, Pëdruqa pasëpa mantsakar qallëkun. ¿Qochaman hundikartsuraq ushakärinqa? Tsënö alläpa mantsakaptinmi markäkïnimpis raslla ushakärin  y alli tsarakoqtanö rikar “Qaqa” nir jutin Jesus churapunqan Pëdruqa, imëka ruminömi qochaman ras hundikar qallëkun. Nadëta alli yachëkarpis manam markäkuntsu kikimpa kallpanllamanqa, tsëmi “¡Teyta, salbecallamë!” nir qayakur qallëkun. Tsë höram Jesusqa makipita tsarirkur sutarkamun. Yaku jananchö yapë shëkaptinnam kënö nin: “Pedru, ¿Imanirtaq noqaman ichiclla marcäcunqui! ¿Imanirtaq, ‘Mä rasonpacush’ nir, yarpacacharqonqui!” (Mat. 14:30, 31).

21. ¿Imanirtaq mana següru këqa alläpa mana alli, y imanötaq tsëta ushakätsishwan?

²¹ ¡Alläpa precisaq yachatsikïkunatam Jesus tsënö ninqanchöqa tarintsik! Jehoväman markäkïchö mana següru këqa, alläpa mana allikunamanmi chätsimashwan. Markäkïnintsiktam chipyëpa ushakäratsinman y Diospitam rakiramashwan. Tsëmi mana següru y mantsaq kënintsikta jaqinapaq kallpachakunantsik. ¿Imanötaq tsëta lograshun? Manam yarpachakunantsiktsu “këtsuraq o waktsuraq pasëkamanqa” nirqa. Jehovätawan Cristuta qatichö mantsakätsimaqnintsikkunaman, llakinätsimaqnintsikkunaman o qelanätsimaqnintsikkunaman yarparäkurqa, masmi segürutsu kashun. Peru Diosnintsikwan Tsurin kuyamarnintsik rurayanqankunaman, rurëkäyanqankunaman y rurayämunampaq kaqkunaman yarpararqa, mana següru kënintsikta ushakäratsishunmi.

22. ¿Imanirtaq Pëdrupitaqa alläpa yachakïta puëdintsik?

²² Pëdruqa Jesuspa qepantam barcaman ëwan. Barcaman lloqarkurnam cuentata qokurin qocha manshuyärishqanta. Galilëa jatun qochaqa mananam laqcheqsannatsu. Tsënam Pëdruwan Jesuspa wakin qateqninkunaqa, espantakurnin kënö niyan: “¡Rasonpam qamqa canqui Diospa tsurin!” (Mat. 14:33). Inti (Rupay) rikakur qallëkuptinqa, alläpa agradecïduchi Pëdruqa sientikun. Tsë paqasqa mana següru y mantsaq kënin jaqita, Jehoväman y Jesusman mas markäkïtam yachakushqa. Tsënö kaptimpis, Cristu ninqannö alli tsarakoq këninwan congregacionta yanapanampaqqa mas alliyänanran pishin. Peru listum këkan alliyänanrëkur mas kallpachakunampaqqa. Y noqantsikqa, ¿listuku këkantsik pënö ruranapaq? ¡Apostul Pëdrupitaqa alläpam yachakïta puëdintsik!