1, 2. a) ¿Imanirtaq Änaqa viäjayänampaq alistakïkarpis kushishqa këta tarintsu? b) ¿Imachötaq yanapamäshun Änata pasanqankunapita yachakunqantsik?

ÄNAQA llakikïninkunata juk rätullapis qonqëta tïrarmi viäjayänampaq alistakïkan. Nunan Elqanämi llapan watakuna Silö markachö Diospa carpa wayinman Jehoväta adorayänampaq llapan familianta apan. Diospa carpa wayinman ëwëqa alläpa kushikïpaqmi llapampaqpis. Y Jehoväpis llapankuna kushishqa kayänantam munan (leyi Deuteronomiu 16:15). Änaqa pishillaraq kanqampitam tsë sitiuman wata wata kushishqa ëwaq. Peru qepa watakunataqa manam tsënönatsu sientikun.

² Elqanä alläpam kuyan y pë nunan kanqanqa Änapaq juk bendicionmi. Peru Elqanäpaqa juk maspis warmin kanmi. Peninämi jutin, y imëkanöpam Änata llakitsita munëkun. Cada wata Silöman ëwayanqan witsanmi masqa llakitsin. ¿Imata rurartaq llakitsin? Y, ¿imanötaq Änataqa Diosman markäkunqan (yärakunqan) yanapan alläpa llakikïkunapa pasëkarpis alli tsarakunampaq? ¿Qampis Änanöku alläpa llakitsikoq y kallpata ushakätseq problëmakunapa pasëkanki? Tsënö kaptinqa, Äna pasanqankunapita yachakunqantsikmi alläpa yanapashunki.

3, 4. ¿Ima ishkë problëmakunapataq Äna pasan, y imanirtaq tsëkunachö tsarakunampaqqa alläpa sasaraq?

³ Änaqa ishkë jatun problëmakunapa pasanqantam Bibliaqa willakun. Juk kaq problëmanchöqa tsarakïta puëdinran, peru juknin kaqchöqa manam ima rurëtapis puëdintsu. Juk kaq problëmanqa nunampa juknin majan chikipar llakitsinqanmi. Juknin kaq problëmannam, wamrayoq këta mana puëdinqan. Kanan witsampis tsë problëmaqa alläpam llakitsin wamrayoq këta munaq warmikunata. Peru Äna kawanqan witsanchöqa,  wamrakuna familiampa jutinta apayaptinmi qolloq këqa mas llakikïpaqraq kaq. Tsëmi qolloq warmikunataqa alläpa penqapäyaq y mana sirweqtanö rikäyaq.

⁴ Änaqa wamrannaq karpis manachi alläpaqa llakikunmantsu Peninä mana llakitsir ushaptinqa. Clärum këkan, juk ollqu atska warmiyoq kaptinqa, manam familiachö shumaq kawakï kantsu. Allishtukï, chikinakï y mana allipa rikänakïllam imë hörapis kakïkan. Peru tsëkunaqa pasakun nuna juk warmiyoqlla kanampaq Eden huertachö Dios patsätsinqanta mana wiyakuyaptinmi (Gen. 2:24). Atska warmiyoq nunakunapa familiankunaqa imëpis alläpa llakikïkunapa pasayanqantam Bibliaqa willakun, y tsënömi pasarqan Änapa kawëninchöpis.

5. ¿Imanir y imata rurartaq Peninäqa Änata llakitsita procuran?

⁵ Rasun kaqchöqa, Änatam Elqanäqa mas kuyan. Unë witsan judïukuna creiyanqannöpis, atska watakunapana Änawan casakushqa kanqanchöraqshi Elqanäqa Peninäta warmïkunaq. Tsënö kashqa o mana kashqa kaptimpis, clärum këkan Peninä celösa këninwan imëkata rurar Änata alläpa llakitsinqanqa. Y tsëta ruranampaqqa atska wamrayoq kanqanmi yanapan. Qatinallaman wamrayoq kashqa karmi alläpa allish tukun. Qolloq kanqampita ankupar y llakipar shoqanampa rantinmi, Peninäqa Änata mas llakitsin. Biblia ninqannöpis, “llakitsirnin[mi] tukïnöpa piñatseq” (1 Sam. 1:6). Rumi shonqu karmi imëkanöpapis llakitsita munan.

6, 7. a) Elqanä shoqëta procuraptimpis, ¿imanirtaq Änaqa llapan pasëkanqankunata willantsu? b) ¿Dios castigaptinku Änaqa qolloq karqan? Willakaramï. (Päginapa ura kuchunchö willakïta rikäri.)

⁶ Änata llakishqata rikänanrëkurmi Peninäqa Silö markachö Diospa carpa wayinman ëwayänan witsanta kushishqa shuyaran. ¿Imanir? Tsëtaqa shuyaran Silö markachö sacrificiuta qoyanqan junaq, Peninäpa “llapan ollqu y warmi wamrankunata” sacrificiu mikïninkuna Elqanä qaraptinmi. Peru Änataqa kikimpaq tinkullatam qaran. Tsë hörakunam Peninäqa llakitsita munar qolloq kanqampita wiyapätsin, tsënam Änaqa llakikïpita waqarnin pachatapis mikunnatsu. Elqanäqa cuentatam qokurin kuyashqan Änaqa shonqunchö alläpa llakikur pachatapis mana mikunqanta, tsëmi shoqëta procuran. Kënömi nin: “Äna,  ¿imanirtaq waqanki? ¿Imanirtaq pachatapis mikunkitsu? ¿Imanirtaq shonqïki alläpa llakikun? ¿Manaku chunka wawapitapis noqaqa mas alli kä?” (1 Sam. 1:4-8).

⁷ Elqanäpa juk alli rurëninqa Äna qolloq kanqampita llakikunqanta cuentata qokurir shoqëta procuranqanmi, y tsëta ruranqanqa Änapa shonqunta ichikllapis ankashyäratsinchi. * Peru Elqanäqa manam parlantsu Änata Peninä chikipanqampaq, y Bibliapis manam nintsu tsë asuntupita Äna quejakunqanta. Itsachi quejakurqa mas mana alliman chänampaq kaqta pensan. Y quejakuptimpis, ¿nunanqa puëdinmantsuraq tsë asuntuta altsëta? Jinamampis, ¿manatsuraq Peninä, wamrankuna y sirweqninkuna Änata mas chikikurkuyanman karqan? Tsënö pasaptinqa kikimpa wayinchö këkarpis itsachi mas japallan sientikunman karqan.

8. Pipis mana allita ruramashqaqa, ¿imanirtaq Jehovä imëpis alli kaqta ruranqanta yarpanqantsikqa kallpata qomantsik?

⁸ Manam musyantsiktsu Änata chikirnin Peninä llakitsir ushanqanta Elqanä musyanqanta o mana musyanqantapis. Peru Jehoväqa llapantam rikëkarqan. Awmi, Änata pasanqanqa musyatsimantsik imëkatapis Jehovä rikëkanqantam, tsëtam qonqayänantsu chikikoq y celösu karnin pitapis llakitseqkunaqa. Peru Änanö limpiu shonquyoq kaqkuna y pï mëwampis alli kawakïta asheqkunaqa, alli kaqta ruraq Jehovä tiempunchö imatapis altsanampaq kaqman markäkïtam (yärakuyta) puëdiyan (leyi Deuteronomiu 32:4). Tsëta musyarchi Änaqa Jehoväpa yanapakïninta ashirqan.

9. ¿Imatataq yachakuntsik mana alli tratashqa kanampaq kaqta musyëkarpis Silöman Äna viajanqampita?

⁹ Kë watapis wata wata rurayanqannöllam Elqanäwan familianqa tsaqa tsaqapita viajayänampaq alistakïkäyan. Llapankunam yanapakuyan, hasta pishillaraq wamrakunapis. Silö markaman chäyänampaqqa, Efrain markachö mëtsikan jirkakunapa ëwaq nänipam 30 kilömetrutanö ëwayänan. * Chakipa  ëwarninmi juk o ishkë junaqkunataraq chäyanqa. Änaqa musyannam Peninä imëkata rurar llakitsinampaq kaqta, tsënö kaptimpis, manam wayichöqa quedakuntsu. Äna ruranqampitaqa alläpam yachakïta puëdintsik. Wakinkuna mana allita ruramashqapis, Jehoväta adorëtaqa manam imëpis jaqirishwantsu. Adorëta jaqirqa, manam chaskishuntsu tsarakunapaq yanapakoq bendicionkunata.

10, 11. a) ¿Imanirtaq Änaqa Silöman chärirlla Diospa carpa wayinman ëwan? b) ¿Imanötaq Änaqa Jehoväman mañakun?

¹⁰ Yëkur yarqur ëwaq nänipa entëru junaq ëwarirmi, Elqanäqa llapan familianwan rikäriyan Silö markaqa amänullachöna këkanqanta. Tsë markaqa këkan jatusaq jirkakunapa chowpinchö këkaq takshalla jirka jananchömi. Änaqa mëraq tsë markata rikärinqampita patsë Jehoväta imanö mañakunampaq kaqllamanna yarparan. Chärirqa llapankunam mikuyänampaq täkuriyan. Peru Änaqa Jehovä Diospa carpa wayinman ëwanampaqmi jinan höra rakikäkurin. Sacerdötikunata mandaq Elïqa Diospa carpa wayin punkunchömi tëkan. Peru Änaqa itsachi pëtaqa rikampistsu Jehoväta imata ninampaq kaqman yarparëkar pasarnin. Diospa wayinchö karmi paqwë markäkun Dios wiyanampaq kaqman. Imanö sientikunqanta ni pï mana musyaptimpis, ciëluchö Teytanqa llapantam musyan. Alläpa llakishqa kaptinmi weqillampis shikwar qallëkamun.

¹¹ Iktsunqanyaq waqarmi Änaqa shiminllachö Jehoväta parlapëkan. Alli pensëkur Jehoväta llapanta willaptinmi shimin kuyïkanqanlla rikakun. Llapan llakikïninkunatam ciëluchö Teytanta musyatsin. Peru manam wamrayoq këta munanqanllatatsu willan. Diospita chaskinampaq kaqllaman pensanampa rantinmi, pëta qarënin qonampaq kaqmampis pensan. Tsëmi juk ollqu wamran yuriptinqa llapan kawëninchö Pëta sirwinanrëkur qarëkunampaq awnin (1 Sam. 1:9-11).

12. ¿Diosman imanö mañakunapaqtaq Änapita yachakuntsik?

¹² Imanö mañakunata Dios munanqantam yachakuntsik Äna mañakunqampitaqa. Alläpa kuyakoq këninwanmi Jehoväqa nimantsik imëka teytantsiktanö llapan llakikïnintsikkunata willanapaq (leyi Salmu 62:8 y 1 Tesalonicensis 5:17). Santu espïritu yanapaptinmi apostul Pëdrupis kënö nirqan: “Imapis yarpacachëniquicunata Diosnintsicpa muneninman jaqiriyë. Pëqa cuyecamantsicmi” (1 Pëd. 5:7).

13, 14. a) ¿Imatataq Elïqa raslla pensarin Änata rikärir, y imanir? b) ¿Imatataq yachakuntsik Elï tumpëkaptimpis Äna shumaq contestanqampita?

 ¹³ Nunakunaqa manam Jehovänö llapanchö ankupäkoqtsu (llakipäkoqtsu) höraqa kantsik. Weqi junta nawinwan mañakïkaptinmi Änataqa juk nuna pantaratsin. Tsë nunaqa sacerdötikunapa mandaqnin Elïmi, y llapan ruranqantam rikarëkashqa. Tsëmi, “¿imanirtaq machashqa këkar shamurqunki? Machashqa këniki pasariptinraq kutimï” nin. Elïqa, Änapa shimin kuyukunqanta, waqanqanta y iktsunqantam rikëkashqa. Peru imapa pasëkanqanta tapunampa rantinmi, machashqa këkanqanta raslla pensarin (1 Sam. 1:12-14).

¹⁴ ¡Imanöraq Änaqa shonqunchö nanatsikïkun llakishqa këkaqtapis mana kaqpita tumpayaptin! Tsë nunaqa sacerdötikunapa mandaqninmi. Tsë asuntuchöpis Diosman markäkïtam (yärakuytam) Änaqa yachatsimantsik. Jutsasapa karnin nuna mayinkuna mëläya llakitsiyaptimpis pëqa manam Jehoväta jaqirintsu. Respëtuwanmi Elïta willarin imakunapa pasëkanqanta. Tsëta wiyarirqa itsachi Elïqa penqakun, tsëchi shumaqllapana kënö nirin: “Kushishqa ëwakï y Israelpa Diosnin mañakunqëkita qoykushï” (1 Sam. 1:15-17).

15, 16. a) ¿Imanötaq Äna sientikurin llapan llakikïninkunata Jehoväta willarirnin y adorarirnin? b) ¿Alläpa llakikïkunapa pasarnin imata ruranapaqtaq Änapita yachakuntsik?

¹⁵ ¿Imanötaq Äna sientikurin llapan llakikïninkunata Jehoväta willarirnin y adorarirnin? Bibliam kënö nin: “Nïkurnam tsë warmiqa kutikurqan y mikur qallëkurqan, y llakishqa këninqa mananam qaqllanchö rikakurqannatsu” (1 Sam. 1:18). Juk Bibliachönam, “qaqllanqa manam llakishqanatsu karqan” nin (Diego Ascunce). Änapa shonqunqa ankashyärirqanmi. Llapanta Puëdeq y kuyakoq Jehoväpa makinchö alläpa lasaq qepi cuenta llakikïninkunata jaqirirmi, masqa llakikurqannatsu (leyi Salmu 55:22). ¿Ima problëmataq Jehoväpaqqa alläpa jatun kanman? Pëpaqqa manam ni imëpis kashqatsu, kantsu ni kanqatsu altsëta mana puëdinqan problëmaqa.

¹⁶ Imëka llakikïkunawan nitipakarnin llakishqa y kallpannaq sientikurqa, Änanö llapan shonquntsikwan Jehoväta mañakushun, pëpaqqa, “mañakïkuna Wiyaq” Dios kanqantam Biblia nin (Sal. 65:2). Markäkurnin Diosman mañakushqaqa, “allapa espantepaq juclaya shonquta, y yarpeta qo[mashqam]” llakikïkunatapis limpu qonqarishun (Filip. 4:6, 7).

17, 18. a) ¿Imanötaq Elqanä rikätsikun Äna awnikunqanwan kushishqa kanqanta? b) ¿Imatataq cuentata qokurin Peninä?

¹⁷ Waränin junaqnam, Änaqa Elqanäwan Diospa carpa wayinman kutin. Moises qellqanqan Leychöqa clärum willakoq warmin kikinllapita awnikunqanta nunan michäkïta puëdinqanta. Änaqa tsëta cuentaman churar mëraq Elqanäta willashqana Jehoväta imata mañakunqanta y imata awninqanta (Nüm. 30:10-15). Peru kë alli nunaqa manam michäkuntsu Äna awnikunqanta, mas bienqa, Jehoväta juntu adorarirmi llapankuna wayita kutikuyan.

¹⁸ Peninäqa imë höra karpis cuentata qokurirqanchi imëkata rurarpis Änata llakitsita manana puëdinqanta. Bibliaqa manam nintsu imëpita patsë manana llakikunqanta, peru“llakishqa këninqa mananam qaqllanchö rikakurqannatsu” nirqa rikätsimantsik, tsëpita witsëpa ankashna sientikunqantam. Imanö kaptimpis, Peninäqa rasllachi cuentata qokurirqan mana alli trataptimpis manana llakikunqanta. Tsëpita witsëpaqa manam Peninäpaq Biblia parlannatsu.

19. ¿Ima bendiciontataq Äna chaskin, y imanötaq rikätsikun pipita shamunqanta alli musyanqanta?

¹⁹ Änaqa ankashna y yamënam sientikun. Tsëpita juk ishkë killakunallatanam cuentata qokurin qeshyaqna këkanqanta. Peru manam qonqarintsu tsë kuyë bendicionqa ciëluchö Teytampita shamunqanta. Wamran yuririptinqa, “Samuel” nirmi jutin churarin, y tsëqa “Diospa Jutin” ninanmi; tsë jutitaqa churan llakishqa kanqan witsan Diospa jutinman qayakushqa karmi. Qateqnin kima watakunapaqa mananam Silö markaman ëwannatsu, sinöqa wayichömi quedakun wasqinqan witsanyaq wawanta cuidarnin. Tsëyaqqa pensarëkannam kuyashqa wawanta Diospa carpa wayinman apanampaq kaqman.

20. ¿Imanötaq Änawan Elqanä Jehoväta awniyanqanta cumpliyan?

²⁰ Tsënöllanam chärin kuyashqa wawampita rakikäkurinan junaq. Änaqa musyanmi Silö marka Diospa carpa wayinchöqa, tsëchö trabajaq warmikuna o jukkunapis wawanta shumaq atiendiyänampaq kaqta. Peru wawanqa pishillaran. Y musyanqantsiknöpis, ¿pï mamaraq munanman wamrampita rakikäkuritaqa? Tsënö kaptimpis, nunanwan ishkanmi gänas gänaslla Diospa carpa wayinman apëkuyan. Chärirqa, Diospa  wayinchöran sacrificiukunata rurayan, y nïkurnam, Elïman Samuelta apëkurnin, pasaq watakunachö Äna awnikunqanta willayan.

21. ¿Imanirtaq nintsik Änaqa Diosman markäkunqanta mañakïninchö rikätsikunqanta? (“ Mana qonqëpaq ishkë mañakïkuna” neq recuadrutapis rikäri.)

²¹ Tsëpitanam Änaqa llapan shonqunwan Diosman mañakun, y tsë mañakïninqa alläpam Diosta kushitsin, tsëmi tiempuwanqa Palabranman qellqatsin. 1 Samuel 2:1-10 textuta leyirqa, llapan ninqanchömi rikantsik Jehoväman rasumpa markäkunqanta (yärakunqanta). Imëka allikunata ruranampaq kallpanta utilisanqampitam Jehoväta alaban, y alli tukoqkunata penqakatsinqanta, sufreqkunata bendicinqanta, y pitapis wanuratsita o wanïpita salvëta puëdinqantam nin. Jina llapanchö limpiu, alli kaqta ruraq y rasumpa kuyakoq kanqampitam alaban. Tsëchi “Diosnintsiknöqa manam ima qaqapis kantsu” nin. Awmi, Jehoväqa markäkïpaqmi. Pëmanmi llapan allqutsashqa y llakitsir ushashqa nunakuna tsapäkïta ashir witita puëdiyan, y pëqa llapanchömi yanapanqa.

22, 23. a) ¿Imanirtaq nintsik teytankuna kuyayanqanta Samuel musyanqanta? b) ¿Imanötaq Jehovä Änata bendicir sïguirqan?

²² Clärum këkan, pishillaraq Samuelqa, alläpa alli y Diosman rasumpa markäkoq mamayoqmi. Llakirnimpis manam japallanqa sientikuntsu. Wata watam mamanqa mangannaq röpan aparkur Silöman watukaq ëwan, tsëwan Diospa carpa wayinchö sirwinampaq. ¡Imanö kuyakïwanraq mamanqa röpan jirëkäpun! (Leyi 1 Samuel 2:19.)  ¡Rikëkaq cuenta tikrari! Änaqa apapunqan röpatam wamranta yakëkätsin (shukuykätsin), nïkurmi tseqllanta watapun, y kuyëllapa rikararninmi shumaq parlapan. ¡Samuelpaqqa juk jatun bendicionmi tsënö mamayoq këqa! Poqurkurqa, pëpis teytankunapaq y israelïtakunapaqmi juk jatun bendicion kanqa.

²³ Änaqa mas bendicionkunataran chaskirqan. Pitsqa masran wamrankuna kapurqan (1 Sam. 2:21). Jinamampis watakuna pasanqanmannömi ciëluchö Teytan Jehoväwan mas amïgu tikrayarqan. Rasun kaqchöqa, tsëmi Änapaqqa kawëninchö mas jatun kaq bendicion karqan. Kë warmipa markäkïnimpita yachakurqa, tsë jatun bendiciontam noqantsikpis chaskishun.