¿Yacharqankichu?

¿Bibliallachu Jesús runajinapuni kawsasqanmanta parlan?

▪ Mana, imaraykuchus Jesús wañupusqanmanta qhipaman achkha qillqaqkunapis Jesusmanta parlallarqankutaq. Sutʼincharinapaq Cornelio Tacitoqa, Romata kamachiqkunamanta qillqachkaspa, Cristomantapis qillqallarqataq. Roma llaqta 64 watapi lawraykusqanmanta qillqachkaspa, Tacitoqa, Roma lawraykusqanmanta Nerón cristianosta juchachasqanta nirqa runas manaña Neronta juchachanankupaq. Chantá nillarqataq: “Romata Tiberio kamachichkaptin Poncio Pilato Cristota wañuchichirqa”, nispa (Anales, XV, 44).

Flavio Josefopis Jesús runajinapuni kawsasqanmanta parlallarqataq. Judeata kamachiq Festo, 62 watapi wañusqanmantapacha, cuentanmantataq kamachiq Albino kamachiyta qallarinankama, imachus pasasqanmanta qillqachkaspa, Josefoqa, “[kuraq kaq sacerdote Anás] Jesuspa wawqinta pitachus Cristo sutiwan riqsiq kanku chaypa wawqin Jacobota [chayri Santiagota] juchachananpaq jatun juntaman apasqanta” nirqa (Antigüedades Judías, libro XX, cap. IX, sec. 1, [200]).

¿Imaraykutaq Jesusta “Cristo” sutiwan riqsikullantaq?

▪ Biblia nisqanmanjina, ángel Gabriel, Mariaman wawayuq kananta willachkaspa, chay wawata Jesús sutiwan sutichananta nirqa (Mateo 1:21). Chay tiempopi achkha judíos chay sutiyuqllataq karqanku. Unay tiempomanta qillqaq judío Josefoqa, chunka iskayniyuq runas Jesús sutiyuq kasqankumanta parlarqa, manataq Bibliaqa chay runasmanta parlanchu. Mariap wawantaqa, Nazaretpi wiñakusqanrayku “Jesús nazareno” nispa niq kanku, kikin sutiyuq runaswan mana pantachikunankupaq (Marcos 10:47). Chaywanpis Jesustaqa, Cristo chayri Jesucristo sutiwan riqsillaqtaq kanku (Mateo 16:16). ¿Ima ninayantaq cristo rimayrí?

“Cristo” rimayqa, griego simipi kjristós rimaymanta jamun chaytaq hebreo simipi maschíaj (mesías) rimayman tikrakun. Iskaynin rimaykunaqa, “akllasqa”, niyta munan, manaraq Jesús Jallpʼapi kachkaptintaq, wak runasmanta parlanapaq chay rimayta uqharikullaqtaq. Sutʼincharinapaq Bibliaqa, Jehová Dios, Moisesta, Aaronta, Davidta ima akllasqanta nin sutinpi llaqtanta kamachinankupaq (Levítico 4:3; 8:12; 2 Samuel 22:51; Hebreos 11:24-26). Jesús, Mesías kasqanrayku, Jehová Diospa sutinpi parlananpaq kachamusqa kasqanrayku ima, Bibliaqa, “Cristo, kawsaj Diospa Churin” kasqanta nin (Mateo 16:16; Daniel 9:25).

[15 paginapi dibujo/foto]

Flavio Josefo