¿Imaynatá casarakuyta, wawasniyuq kayta ima, qhawana tiyan?

“Pisi tiempollaña kashan.” (1 COR. 7:29.)

1. a) ¿Imataq kunan pʼunchaykunapi achkha ñakʼariykunata apamun? b) ¿Imaraykú wawas tatamamanpa yachachisqanta manaña ruwasqanku llakichiwanchik?

BIBLIAQA, “tiempoj tukukuyninmanta” parlaspa, jallpʼa ikhakuykuna, jatun maqanakuykuna, yarqhaykuna, unquykuna ima, kananta nirqa (Dan. 8:17-19; Luc. 21:10, 11). Chantapis runap kawsaynin jukjinaman tukunanta nirqa. Imaptinchus, wawasqa manaña tatamamanpa yachachisqanta ruwankumanchu karqa, chaytaq kay ‘qhipa pʼunchaykunapi’ manchay ñakʼariyta apamunan karqa (2 Tim. 3:1-4). ¿Imaraykutaq kawsay ajinata tikrakusqan llakichiwanchik? Imaraykuchus chay ruwaykunaqa, pachantinpi rikukuchkan, chantapis  casarakuymanta, wawasniyuq kaymanta ima, yuyasqanchikta jukjinayachinman. ¿Imaynamantá?

2. ¿Imaynatataq achkha runas qhariwarmi kawsaymanta, divorciakuymanta ima, yuyanku?

² Kunan pʼunchaykunapiqa, achkha runas divorciakunku, chayrayku achkha suyuspiqa divorciakuy mayta yapakuchkan. Chaywanpis mana qunqanachu tiyan, Jehovaqa, mana kay saqra pachamanta runasjinachu qhariwarmi kawsayta, divorciakuyta ima qhawan. ¿Imatataq pay kaymanta yuyan?

3. ¿Imaynatá Jehová, Jesús ima, qhariwarmi kawsayta qhawanku?

³ Jehovaqa, qhariwarmi imatachus puraqmanta casarakuchkaptinku nisqankuta juntʼanankuta munan. Pay ñawpaq qharita, warmiwan casarachichkaptin nirqa: “qhareqa [...] warminwantaj ujchakonqa, iskayninkutaj uj runa jinalla kanqanku”, nispa. Aswan qhipaman Jesucristo chay rimaykunata uqharillarqataq ajinata nichkaspa: “Chayrayku, Diospa ujchasqanta ama runaqa tʼaqachunchu, nispa. Chayrayku niykichej: Sichus pipis warminmanta tʼaqakun mana pay wajwan wasanchaspa khuchichakojtillan, waj warmiwantaj casarakun chayqa, khuchichakuspa qhenchachakun” (Gén. 2:24; Mat. 19:3-6, 9). Jehová, Jesús ima, casarasqas mana tʼaqanakunankuta munankuchu, qhariwarmimanta qusa chayri warmi wañuptinlla tʼaqanakuyta atinku (1 Cor. 7:39). Qhariwarmi kawsayqa, Diospa ñawpaqinpi jatunpaq qhawasqa. Chayrayku cristianosqa, ima chʼampay kaptinpis mana tʼaqanakuyta maskʼanankuchu tiyan. Biblia nisqanmanjina Jehovaqa, chiqnikun mana qhinchachakuy kaptin divorciakuytaqa (Malaquías 2:13-16; 3:6, ñawiriy). *

Qhariwarmi kawsaypi imachus juntʼana kasqanta yachay

4. ¿Imaraykutaq wakin, waynallaraq kachkaspa casarakusqankumanta pesachikunku?

⁴ Kay saqra pachamanta runaspa sunqunpiqa, khuchichakuylla kachkan. Chayrayku telepi, periodicospi, revistaspi, ima khuchichakuyllamanta rikukun. Chaytaq tukuy cristianosta, astawanraq waynasta juchaman urmanankupaq tanqan. Chantapis mana munachkaptinchikpis, aychap munayninta rikchʼarichin. ¿Imatá waynas aychap munayninwan mana atipachikunankupaq ruwananku tiyan? Wakin waynasqa, khuchichakuyman mana urmayta munaspa, waynallaraq kachkaspa casarakunku, chaywanpis jukchhikan tiempoman casarasqankumanta pesachikunku, ¿imarayku? Imaraykuchus, casarakusqankutawan jukchhika tiemponman, warminkuwan chayri qusankuwan mana allinta apanakusqankuta reparanku. Chayjina qhariwarmisqa, juk jatun chʼampayman yaykunku.

5. ¿Imataq qhariwarmita, casarakuchaptinku ninakusqankuta juntʼanankupaq yanapanman? (Kay Paginap tukukuyninpi qillqata qhawariy.)

⁵ Juk cristianowan casarasqa kaptiykipis, mana paywan allinta apanakuptiykiyqa, llakiykuna rikhurinqa (1 Cor. 7:28). Imaptinchus qhariwarmijina mana kusisqa kawsaqkunaqa, achkha chʼampaykunapi rikukunku. Chiqa cristinosqa, chʼampaypi kawsaspapis, Bibliapi yachakusqankumanjina divorciakuy Diospa ñawpaqinpi mana allin kasqanta yachanku. Chayrayku imatachus puraqmanta casarakuchkaptinku ninakusqankuta juntʼaqkunata, munakuywan jatunpaq qhawananchik tiyan, yanapananchiktaq tiyan. *

6. ¿Imapi Diosta yupaychaq waynas casarakuyta munaptinku, yuyananku tiyan?

 ⁶ Wayna, casarakuyta munanki chayqa, ¿imapi yuyanayki tiyan? Pillawanpis casarakunaykipaq riqsinakuyta munaptiykiqa, allin kanman, wiñay tukusqa, sumaq wakichisqa, Diosta yupaychaypi sinchi sayasqa ima, kanayki, ajinamanta mana ancha chʼampaykunata tarinkichu. Bibliaqa, mana ninchu machkha watayuqchus casarakunata. * Chaywanpis juk qhariwan chayri juk warmiwan kayta munay chinkananta, suyanaykita nisunki. ¿Imarayku? Imaraykuchus chay munayqa, allin yuyayniykita laqhayachinman, chantapis aswan qhipapaq, qhariwarmi kawsay mana yuyasqaykimanjina kaptin, chʼampaykunapi rikukuwaq. Yuyarikuy, Jehová Diosqa sumaq yachayniyuq, qhariwarmi kawsaymanta yuyaychasusqanqa, allinniykipaq, kusisqa kanaykipaq ima (Isaías 48:17, 18, ñawiriy).

Tatamama kaspa, imatachus juntʼana kasqanta yachay

7. Casarakuymanta qhipaman, ¿imataq rikhurimun, chaytaq imaynatá qhariwarmi kawsayta jukjinayachin?

⁷ Wakinqa manaraq allinta waynayachkaspa, tataman chayri maman tukunku. Manaraq puraqmanta allintapis riqsinakuchkankuchu, wawataq rikhurinña. Mamaqa, wawata tuta pʼunchay qhawan, chayrayku wakin qusasqa, manaña paykunata kikinta munakusqankuta yuyayta qallarinku. Chantapis, mana allinta puñusqankuqa, tatamamata saykʼusqata saqin, chaytaq astawan paykuna mana allinta apanankunankupaq yapan. Chayrayku casarasqasqa, manaña qallariypijinachu kasqankuta reparanku. Imaptinchus manaña imatapis unayjina ruwayta atinkuchu. Chaywanpis, ¿imaynatá wawitayuq kasqankuta qhawananku tiyan?

8. ¿Imaynatá tatamama kayta qhawananchik tiyan, imaraykutaq?

⁸ Imaynatachus qhariwarmi kawsayta Diospa churasqa kasqanrayku jatunpaq qhawanchik, kikillantataq tata kayta chayri mama kayta, qhawananchik tiyan. Qhariwarmi kawsaypi wawa kaptinqa, familiaqa manaña iskaymantachu, Diosta yupaychaq tatastaq allin yuyaywan, ‘Jehovamanta herenciatajina’, qhawanku. Imaptinchus Diosllataq runasta wawayuq kanankupaq ruwarqa (Sal. 127:3). Tatamamaqa, maytapuni kallpakunku ‘Señorpa sutinpi’ wawasninkuta uywanankupaq (Efe. 6:1, Qheshwa Biblia).

9. a) Wawata uywaypi, ¿imatá churanchik? b) ¿Imatataq Diosta yupaychaq tata ruwanman, warmin Diospa llaqtanpi sinchi sayasqa kanallanpaqpuni?

⁹ Wawata uywayqa mana atikullanchu. Imaptinchus, tiemponchikta, kallpanchikta ima churana tiyan. Wawa juchʼuyllaraq kachkaptinqa, mamaqa tukuy kallpanta payta uywaypi  churan, chayrayku ichapis tantakuykunaman rispa mana allinta uyarinchu, jinallataq mana ancha tiempoyuqchu Bibliamanta yachakunanpaq, chaypi tʼukurinanpaq ima, chayrayku ichapis payqa manaña unayjina Diospa llaqtanpi sinchi sayasqa, kanmanchu. Allin yuyayniyuq tatataq tukuy imata ruwan, wawata qhawaysinanpaq. Chantapis, tantakuymanta qhipaman, imamantachus parlakusqanta warminman willan. Ichapis wakin kutiqa, warmin willaq lluqsinankama, payñataq wawawan qhipakunan kanqa (Filipenses 2:3, 4, ñawiriy).

10, 11. a) ¿Ima ninayantaq ‘Señorpa kʼamiyninpi’ wawasta uyway? b) ¿Imarayku Diosta yupaychaq wakin tatasta, allinta ruwasqankuta ninanchik tiyan?

¹⁰ Wawasta uywayqa, mana paykunaman, mikhunata, pʼachata, wasita, unquyninkupaq jampista ima jaywayllachu. Kay tukukuy pʼunchaykunapiqa, wawas imachus allin, imachus mana allin kasqanta, yachananku tiyan, chaymanjina kawsanankupaq. Tatasqa wawasninkuta, ‘allinta yachachispa, kasuchikuspa, Señorpaq kʼamiyninpitaq uywananku’ tiyan (Efe. 6:4, Qheshwa Biblia). Wawasta ‘Señorpa kʼamiyninpi uywayqa’, ninayan Jehová Diospa yuyayninta sunqunkuman churay, wawitamantapacha waynayanankukama (2 Tim. 3:14, 15).

¹¹ Jesusqa discipulosninta nirqa: “Tukuy laya runasta yachachisqasniyman tukuchimuychej”, nispa. Chay kamachiytataq, tataspis juntʼanallankutaq tiyan, wawasninkuta Jesuspa discipulonman kutichinankupaq (Mat. 28:19, 20). Kayta ruwayqa, mana atikullanchu, imaptinchus kay saqra pachaqa, tukuy imaymana saqra ruwaykunaman wawasta tanqan. Chayrayku, wawasninkuta Diosman qukunankupaq yachachikkunata, allinta ruwasqankuta, ninanchik tiyan. Chayjina tatasqa, chiqa sunqu, allin yuyayniyuqtaq kanku, iñiyninkuwantaq kay pachap saqra yuyayninta atipanku (1 Juan 5:4).

Diospaq llamkʼanankurayku solteros, chayri mana wawasniyuq

12. ¿Imaraykutaq wakin hermanos soltero qhipakunku?

¹² ‘Pisi tiempollaña kasqanrayku’, ‘kay pachataq tukukapuchkanña’, Bibliaqa, soltero kakunanchikta yuyaychawanchik (1 Cor. 7:29-31). Chayrayku achkha cristianos pisi tiempopaq, chayri tukuy kawsayninkupaq, soltero qhipakunku. Chay hermanostaqa, may allinpaq qhawananchik tiyan, imaptinchus mana paykunallapi yuyaspachu chayta ruwanku, manaqa ‘Jehová Diospaq ni ima jarkʼayniyuq llamkʼayta munasqankurayku’ (1 Corintios 7:32-35, ñawiriy). Chayrayku achkha soltero hermanos, precursoresjina chayri betelitasjina llamkʼachkanku. Wakintaq kay Escuela de Entrenamiento Ministerial nisqaman rinku, ¿imarayku? Diospa llaqtan ukhupi astawan ruwayta munasqankurayku. Chaykunamanta wakinqa, unayninman casarakunku, chaypitaq Diospa ajinata llamkʼasqanku qhariwarmi kawsaypi mayta yanapasqanta reparanku.

13. ¿Imarayku wakinkuna mana wawayuqchu qhipakunku?

¹³ Yaqha tukuyniqpi, familiasqa manaña  unayjinachu kanku; Imaraykuchus achkha casados mana wawasniyuq kanku. ¿Imarayku? Wakin kutiqa, mana ancha qullqi kasqanrayku, chayri qullqita maskʼayta munasqankurayku. Mana chayman jinataq wakin cristianosqa, Diospaq astawan llamkʼayta munasqankurayku, mana wawasniyuqchu kanku. Chaytaq mana ninayanchu paykuna mana allinta, chayri mana kusisqa kawsasqankuta. Paykunaqa, Diospa Reinonta kawsayninkupi tukuy imamanta ñawpaqpi churanku (1 Cor. 7:3-5). Paykunamanta wakinkunaqa, Diospaq llamkʼanku Betelitasjina, misionerosjina, chayri qutuchakuykunata waturispa superintendentesjina. Jehovaqa, ruwasqankumanta mana qunqakunqachu, nitaq sutinta munakusqankumantapis (Heb. 6:10).

“Llakiyniyoj kanqanku”

14, 15. ¿Ima ‘llakiyniyuqtaq’ Diosta yupaychaq tatas kankuman?

¹⁴ Apóstol Pabloqa nirqa: “casarakojkuna llakiyniyoj kanqanku”, nispa (1 Cor. 7:28). Chay llakiykunataq kanman paykuna, wawasninku chayri tatasninku, unqusqankurayku. Chayri wawasta uywanapaq chʼampaykuna kasqanrayku. Kay yachaqanap qallariyninpi ninjina, Bibliaqa nirqa: “Qhepaman manchay sajra pʼunchaykuna jamonqa” nispa. Chayrayku wawaspis, manaña tatasninkuta kasukunkuchu (2 Tim. 3:1-4).

¹⁵ Kay ‘saqra pʼunchaykunapi’ tiyakusqanchikrayku, Diosta yupaychaq tatasqa, mana atillankuchu wawasninkuta allinta uywayta. Paykunaqa mana, saykʼuspa ‘kay pachap yuyayninwan’ maqanakunanku tiyan, imaptinchus chay yuyayqa, wawasninkuta saqra ruwayman tanqan (Efe. 2:2, 3). Llakikunapaqjina wakin kutiqa mana kay pachap yuyayninta atipayta atinkuchu, imaptinchus wawasninkuqa Jehová Diosta yupaychayta saqinku. Wawasninku Diosta yupaychanankupaq tukuy imata ruwaqkunaqa, ‘mayta llakikunku’ wawasninku manaña Diosta yupaychaptinkuqa (Pro. 17:25).

“Manchay ñakʼariy kanqa”

16. ¿Ima ‘ñakʼariymantataq’ Jesús parlarqa?

¹⁶ Kay pachapi tukuy ‘llakiykunaqa’, qhariwarmi kawsaypi chayri wawasta uywaypi, mana kikinchakunqachu juk jamuq jatun ñakʼariywanqa. Jesús kutimuyninmanta, kay pachap tukukuyninmanta ima, parlachkaspa nirqa: “Chaypacha manchay ñakʼariy kanqa; kay pacha qallarikusqanmantapacha manaraj chay jina karqachu, nitaj jaykʼajpis kanqachu”, nispa (Mat. 24:3, 21). Astawan qhipamantaq may chhika runas chay ‘manchay ñakʼariymanta’ lluqsinankuta nirqa. Chaywanpis niraq chay kachkaptin Satanasqa, Jehovata yupaychaqkunata ñakʼarichinqa. Chay pʼunchay chayamuchkaptinqa, wawaspaq, tataspaqpis ñakʼariy kanqa.

17. a) ¿Imaraykutaq aswan qhipaman imachus kananmanta mana manchachikunanchikchu tiyan? b) ¿Imataq yanapanawanchik tiyan qhariwarmi kawsaymanta, wawasniyuq kaymanta ima, maychus kasqanta yuyananchikpaq?

¹⁷ Chaywanpis, mana anchata llakikunanchikchu tiyan, aswan qhipaman imachus kananmanta. Tatas kaqkuna Diosta chiqa sunqu yupaychaptinku, Jehová paykunata, juchʼuy wawasninkuta ima, jarkʼanqa (Isaías 26:20, 21, ñawiriy; Sof. 2:1-3; 1 Cor. 7:14). Chaykamaqa, mana qunqanachu tukukuy pʼunchaykunapi kawsachkasqanchikta, chaytaq maychus kasqanta qhariwarmi kawsaymanta, wawasniyuq kaymanta ima yuyanapaq, yanapawasun (2 Ped. 3:10-13). Ajinata tukuy ñuqanchik ruwaptinchik —solteros chayri casados, wawasniyuq chayri mana wawasniyuq— kawsayninchikwan qutuchakuyta, Jehová Diosta ima, jatunchasun.

[Sutʼinchaykunasnin]

Yuyarinapaq

• ¿Imaraykutaq mana allinchu cristianos waynallaraq kachkaspa, casarakunanku?

• Wawata uywanapaq, ¿imastá ruwana tiyan?

• ¿Imarayku achkha cristianos soltero qhipakunku, chayri casados kaqkuna mana wawasniyuqchu kanku?

• ¿Ima ‘llakiypitaq’ Diosta yupaychaq tatas rikukunkuman?

[Tapuykuna]

[25 paginapi dibujo/foto]

¿Imaraykutaq mana allinchu ancha waynallaraq kachkaspa casarakuyqa?

[26 paginapi dibujo/foto]

Diospa llaqtanpi warmi ñawpaqman rinallanpaqpuni, ¿imatá qusa yanapananpaq ruwanman?

[27 paginapi dibujo/foto]

¿Imaraykutaq Diosta yupaychaqkunamanta wakin, mana wawasniyuqchu kanku?