1, 2. 1) ¿Imaynatá yachanchej Jehová kamachisninta munakusqanta? 2) ¿Imata rikuchinankupajtaj runasta Jehová ruwarqa?

¿IMAYNATÁ yachanchej Jehová kamachisninta munakusqanta? Niraj kay tapuyman kutichishaspa, Taylenemanta, Brigittemanta, Sandramanta ima parlarina. Hermanosninchejqa ashkha watasta Taylene sutiyoj hermananchejta kallpacharerqanku, imaraykuchus chay hermanaqa ni imata allinta ruwasqanta yuyaj. Taylene nin: “Jehová mana munakuwanmanchu karqa chayqa, mana sapa kuti hermanosnejta yuyaychawanmanchu karqa”, nispa. Brigitteqa qosan wañupusqantawan iskay wawasninta sapallan uywanan karqa, pay nin: “Satanaspa pachanpi wawasta uywayqa mana atikullanchu, astawanraj sapallanchej uywana kajtin. Chaywanpis llakiypi kashajtiy Jehová yanapawarqapuni, nitaj jaykʼajpis llakiypi saqerpariwarqachu. Chayrayku niyman Jehová mayta munakuwasqanta”, nispa (1 Cor. 10:13). Sandraqa mana jampiyta atina onqoywan onqosqa kashan. Uj jatun tantakuypi uj hermana payman qayllaykorqa napaykunanpaj, parlaparinanpaj ima. Sandraj qosan nin: “Ni jaykʼaj chay hermanawan parlarerqaykuchu, chaywanpis kʼachamanta parlapariwasqaykoqa sonqoykuman chayarqa. Hermanosninchej juchʼuy imaspi munakuyta rikuchiwasqaykoqa, Jehová  mayta munakuwasqanchejta astawan rikuni”, nispa.

² Jehovaqa munakuyta rikuchinanchejpaj, wajkuna munakuyta rikuchinawanchejpaj ima ruwawarqanchej. Chaywanpis onqosqa kajtinchej, qolqe pisiwajtinchej, willaypi ni pi uyariwajtinchej mayta llakikusunman. Ajinapi rikukuspataj ichapis Jehová manaña munakuwasqanchejta yuyasunman. Ajinapi rikukuspaqa yuyarikunanchej tiyan Jehová noqanchejmanta llakikusqanta, yanapayta munawasqanchejta ima. Payman cheqa sonqo kajtinchej ni jaykʼaj saqerpariwasunchu (Isa. 41:13; 49:15).

3. ¿Imataj yanapawasun Jehová munakuwasqanchejmanta mana iskayrayanapaj?

³ Ñaupaj parrafopi parlarinchej chay hermanosqa, llakiykunapi kashajtinku Jehová yanapasqanmanta mana iskayrayankuchu. Noqanchejpis mana iskayrayananchejchu tiyan Jehová yanapayta munawasqanchejmanta (Sal. 118:6, 7). Imastachus Jehová qowasqanchejpi tʼukurisun chayqa, munakuswasqanchejmanta astawan agradecekusunchej (Salmo 77:11, 12 leey). Kay yachaqanapeqa Diospa ruwasqasninmanta, Bibliamanta, mañakuymanta, wawanta qosqanmanta ima yachakusunchej.

4. ¿Imatataj Jehovaj ruwasqasninmanta yachakunchej?

⁴ Jehovaj ruwasqasninta qhawarispa, Jehová Dios mayta munakuwasqanchejta yachakunchej (Rom. 1:20). Sutʼincharinapaj, Jehovaqa kusisqa kausananchejpaj kay Jallpʼata tukuy imayojta ruwapuwarqanchej. Chantapis imaymana poqoykunata mikhunanchejpaj churapuwanchej (Ecl. 9:7). Canadamanta hermananchej Catherine mayta kusikun chiri tiempo pasasqantawan tukuy imapis qʼomerlla kasqanmanta. Payqa mayta kusikun tʼikitas phancharejtin, pʼisqetus chiri tiempo pasayta kutimusqankuta rikuspa, cocinanpa ventananman mikhuyta churasqanta qori qʼenti mikhunanpaj jamojtin ima. Pay nin: “Jehovaqa tukuy imata munakuwasqanchejrayku qowanchej”, nispa. Tatanchej Jehovaqa ruwasqasninta rikuspa mayta kusikun. Munantaj ruwasqasninta qhawarispa kusikunanchejta (Hech. 14:16, 17).

5. ¿Imaynamantataj Jehová munakuwasqanchejta rikuchillawanchejtaj?

⁵ Jehovaqa imaynatachus ruwawasqanchejpi munakuyninta rikuchillawanchejtaj. Payqa ruwasqanchejwan kusikunanchejpaj ruwawarqanchej (Ecl. 2:24). Chantapis kay Jallpʼaman mirayninchejwan juntʼanapaj, llankʼanapaj, challwasta, pʼisqetusta, tukuy ima kausajkunatawan qhawanapaj ruwawarqanchej (Gén. 1:26-28). Chantá ruwallawarqanchejtaj Pay jina kʼacha kaykunasta rikuchinapaj (Efe. 5:1).

6. ¿Imaraykutaj Jehovaman Bibliata qowasqanchejmanta agradecekunanchej tiyan?

⁶ Jehovaqa Bibliata qowanchej munakuwasqanchejrayku. Chayrayku may agradecesqa kananchej tiyan. Imaraykuchus chaynejta imaynachus Dios kasqanta, imaynatachus runasta qhawasqanta ima yachayta atinchej. Bibliaqa sutʼinchan Jehová imaynatachus israelitasta qhawasqanta ashkha kutispi mana kasukojtinkupis. Salmo 78:38 nin: “Diostajrí khuyakuyniyoj kaspa, sajra kayninkuta pampachaj paykunata mana tukuchispa; ashkha kuti ñitiykukorqa phiñakuyninta, manataj phiñakuywan atipachikorqachu”, nispa. Kay versiculoj nisqanpi tʼukureyqa Jehová mayta munakuwasqanchejpi, noqanchejmanta dakusqanpi  ima atienekunapaj yanapawanchej (1 Pedro 5:6, 7 leey).

7. ¿Imaraykutaj Bibliata jatunpaj qhawananchej tiyan?

⁷ Bibliataqa jatunpaj qhawananchej tiyan, imaraykuchus Jehová chaynejta parlawanchej. Uj tata wawanwan sumajta parlarispaqa astawan munanakunku, purajmanta atienekunku ima. Jehová Diosta mana rikunchejchu nitaj parlasqantapis uyarinchejchu, chaywanpis Biblianejta parlawanchej. Chayrayku Bibliata leespaqa imatachus niwasqanchejta sumajta uyarinanchej tiyan (Isa. 30:20, 21). Ajinamanta Jehová yanapayta, jarkʼayta ima munawasqanchejta rikusun. Chantá astawan Paypi atienekusun, astawantaj rejsisun (Salmo 19:7-11; Proverbios 1:33 leey).

8, 9. 1) ¿Imata yachananchejtataj Jehová munan? 2) ¿Imaraykutaj ninchej Jehová mana pantasqasninchejtachu qhawasqanta?

⁸ Jehovaqa yachananchejta munan allin imasta ruwasqanchejta qhawasqanta, manataj pantasqasninchejtachu (2 Cró. 16:9). Judamanta rey Josafatpa kausayninpi tʼukurina. Payqa Israelmanta rey Achabman ujchaykukorqa asirioswan maqanakunanpaj. Chayta ruwaspataj pantarqa. Tawa pachaj llulla profetastaj rey Achab chay maqanakupi atipananta nerqanku. Chaywanpis Diospa profetan Micaiasqa Josafatman nerqa chay maqanakupi maqanakojtin atipachikunanta. Ajinapunitaj karqa. Imaraykuchus Israelmanta reyqa chay maqanakupi wañorqa, Josafatpis casi wañorqa. Chantá Jehová profeta Jehuta kacharqa  Josafatta chay sajra reywan ujchaykukusqanmanta kʼaminanpaj, “qampi tarikullantaj allin imas” ninanpaj ima (2 Cró. 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3).

⁹ ¿Ima allin imastataj rey Josafat ruwarqa? Ñaupaj wataspi payqa kurajkunata, levitasta, sacerdotesta ima kacharqa tukuy Judá llajtaspi Jehovaj leyesninta yachachimunankupaj. Chayraykutaj waj suyusmanta runaspis Jehovamanta yachakorqanku (2 Cró. 17:3-10). Josafat Israelmanta reywan ujchaykukuspa pantajtinpis, Jehovaqa allin imasta ruwasqanta mana qonqarqachu. ¿Imatá chay yachachiwanchej? Tukuy pantajtinchejpis, Jehovaqa payta sirvinallapajpuni kallpachakojtinchej munakullawasunpuni, nitaj allin imasta ruwasqanchejmanta qonqaponqachu.

10, 11. 1) ¿Imaraykutaj Diosmanta mañakuy ni imawan kikinchakunchu? 2) ¿Imaynasmantataj Jehová mañakuyninchejman kutichiwanchej? (9 paginapi dibujota qhawariy.)

¹⁰ ¿Imatataj uj kʼacha tata ruwan, wawan paywan parlariyta munajtin? Wawanmanta llakikusqanrayku tiempochakun wawanta uyarinanpaj, imachus sonqonpi kasqanta yachananpaj ima. Jehovaqa chay kʼacha tata jina noqanchejmanta llakikun, mañakojtinchejpis sumajta uyariwanchej. Mañakuynejta paywan parlareyqa ni imawan kikinchakunchu.

¹¹ Jehovamanta ima ratollapis mañakuyta atinchej. Payqa amigonchej, mañakuyta uyarinanpajtaj wakichisqa kashan. Ñaupaj parrafopi Taylene hermanamanta parlarerqanchej, pay nin: “Jehovawanqa tukuy imamanta parlariyta atinchej”, nispa. Arí, Jehovaman mañakuynejta tukuy imata willajtinchejqa, ichapis payqa Bibliaj ujnin versiculonnejta, revistaj ujnin yachaqanannejta, hermanosnejta ima, mañakuykunasninchejman kutichiwasunchej. Jehová mañakuyninchejta uyariwasqanchejqa mayta munakuwasqanchejta rikuchin.

12. ¿Imaraykutaj ñaupa tiempopi cheqa sonqo qharis, warmis Jehovamanta mañakusqankuta ukhuncharisunman? Sutʼinchariy.

¹² Bibliaqa parlan cheqa sonqo qharis, warmis ima, imachus sonqonkupi kasqanta Diosman willasqankumanta. Chay mañakuykunamantataj mayta yachakusunman. Ichapis familia jina Diosta yupaychashaspa chaykunata ukhuncharisunman. Imaraykuchus chaykunapi tʼukureyqa imaynachus kashasqanchejta Diosman willanapaj yanapawasunchej. Sutʼincharinapaj, ichapis tʼukurisunman Jonás jatun challwaj wijsanpi kashaspa imaynatachus Diosmanta mañakusqanpi (Jon. 1:17–2:10). Chantapis tʼukurillasunmantaj Salomón, Diosman templota jaywashaspa tukuy sonqo mañakusqanpi (1 Rey. 8:22-53). Jesús yachachisqasninman imaynatachus Diosmanta mañakuyta yachachisqanpipis tʼukurillasunmantaj (Mat. 6:9-13). Astawantaj mana saykʼuspa “tukuy imamanta graciasta qospallapuni” Diosmanta mañakuna. Ajinata ruwajtinchejtaj “Diosqa chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqo[sninchejman] churanqa, chaytaj sonqo[n]chejta, yuyayni[n]chejtawan waqaychanqa”. Jehová ajinata munakuwasqanchejta rikuspaqa, payman astawan agradecekusunchej (Fili. 4:6, 7).

13. ¿Imapajtaj yanapawanchej Jehová wawanta noqanchejrayku qosqan?

¹³ Jehovaqa wawanta noqanchejrayku kachamuspa munakuwasqanchejta rikuchillantaj. Payqa chayta ruwarqa “paynejta kawsayniyoj kananchejpaj” (1 Juan 4:9).  Apóstol Pablo nerqa: “Maychus tiempompi Cristo wañorqa juchasapasrayku. Cheqamanta mana pipis wañullanmanchu uj cheqan runarayku; ichapis atinman wañuyta uj kʼacha runarayku. Chay tukuywampis Dios munakuyninta rikuchiwanchej; juchasapasllaraj kashajtinchej, Cristo wañorqa noqanchejrayku”, nispa (Rom. 5:6-8). Jehová wawanta noqanchejrayku qosqanqa may jatun munakuyninta rikuchiwanchej, chantapis paywan amigos kayta atinanchejpaj yanapawanchej.

14, 15. 1) ¿Imaynatá wawanta Dios qosqan ajllasqa cristianosta yanapan? 2) ¿Imaynatá wawanta Dios qosqan mana ajllasqa cristianosta yanapan?

¹⁴ Wawanta Dios qosqanrayku, ajllasqa cristianosqa Diospa munakuyninta waj jinamanta rikunku (Juan 1:12, 13; 3:5-7). Imaraykuchus paykunataqa Jehová espíritu santonwan ajllaspa wawasninpaj rejsikapun (Rom. 8:15, 16). Paykunamanta parlaspa Pablo nerqa paykuna ‘janaj pachapi Jesuswan khuska tiyashasqankuta’ (Efe. 2:6). ¿Imaraykutaj Pablo wakin ajllasqa cristianos kay Jallpʼallapiraj kashajtinkupis chayta nerqa? Imaraykuchus Jehová tukuy ajllasqa cristianosman janaj pachapi wiñay kausayta qonqa (Efe. 1:13, 14; Col. 1:5).

¹⁵ ¿Imaynatataj wawanta Jehová qosqan mana ajllasqa kajkunata yanapan? Jesús kausayninta noqanchejrayku qosqanpi creespa Jehovaj amigosnin kayta atinku. Paykunatataj Jehová aswan qhepaman wawasninpaj rejsikaponqa, wiñaypajtaj kay Jallpʼapi kausakuyta atenqanku. Rikunchej jina Jehová noqanchejrayku wawanta qosqanqa tukuyta munakuwasqanchejta rikuchin (Juan 3:16). Diosman cheqa sonqo kasunchej chayqa, paraisopi sumaj kausayta qowasunchej, chayta yachaytaj mayta kusichiwanchej. Jesús noqanchejrayku kausayninta qosqanqa, Jehová munakuwasqanchejta rikuchin. Chayrayku chayta ruwasqanmanta tukuy sonqo agradecesqa kasqanchejta rikuchinallapuni.

16. Jehová imaynasmantachus munakuyninta rikuchiwasqanchejpi tʼukurisunchej chayqa, ¿imatá ruwasun?

¹⁶ Jehovaqa waj imasnejtapis mayta munakuwasqanchejta rikuchillawanchejtaj. Rey David nerqa: “Diosníy, ancha sumajpuni noqapaj yuyasqasniykeqa; tukuynenqa mana yupay atina. Noqa yupayta munayman chaypis, tʼiyumanta aswan ashkhapuni kanman”, nispa (Sal. 139:17, 18). Jehová imaymanamanta munakuyninta rikuchiwasqanchejpi tʼukurisunchej chayqa, payta astawan munakusunchej, payta sirvinapajtaj astawan kallpachakusunchej.

17, 18. ¿Imaynatataj Jehovata munakusqanchejta rikuchisunman?

¹⁷ ¿Imaynatá Jehovata munakusqanchejta rikuchisunman? Sonqo kʼajaywan Reinomanta runasman willamuspa (Mat. 24:14; 28:19, 20). Chantapis llakiykunapi rikukuspa payman cheqa sonqo kaspa (Salmo 84:11; Santiago 1:2-5 leey). Chʼampaykunasninchej may jatuchaj kajtinpis, Jehová yachan imaynachus chay kutispi kashasqanchejta, mayta munakuwasqanchejraykutaj yanapawasunchej (Sal. 56:8).

¹⁸ Kay yachaqanapi rikunchej imaymanamanta Jehovata munakusqanchejta rikuchiyta atisqanchejta. Munakuyninchejta rikuchiyta atinchej tʼukunapaj jina tukuy imata ruwasqanpi tʼukurispa, Bibliata sumajta ukhunchaspa, Dioswan sumaj amigos kananchejpaj paymanta mañakuspa, wawanta noqanchejrayku qosqanpi tʼukurispa ima (1 Juan 2:1, 2). Kay imasta ruwasunchej chayqa, Jehová munakuwasqanchejmanta mana iskayrayasunchu, sapa pʼunchaytaj astawan payta munakusunchej.