Kay qhipa pʼunchaykunapi Jehovapi atienekuna

“Wiñaypaj Tata Diosllapipuni atienekuychej.” (ISA. 26:4.)

1. Jehovap kamachisnin, ¿kay pachamanta runasjinachu yuyanchik?

KAY tiempopi achkha runasqa, ni pipi atienekunkuñachu, ichapis may ñakʼarichisqas, chʼawkiyasqas ima kasqankurayku. Chaywanpis Jehovap kamachisninqa, mana paykunajinachu yuyanchik. Dios yuyaychawasqanchikrayku kay pachata “kamachej” runaspi mana atienekunchikchu (Sal. 146:3). Astawanpis kawsayninchikta, imachus qhipaman kanantapis Jehovaman saqinchik, imaraykuchus payqa munakuwanchik, nisqantataq juntʼanpuni (Rom. 3:4; 8:38, 39).

2. Dios atienekunapaqjina kasqanmanta, ¿imatá Josué nirqa?

² Josueqa, Diospi atienekuy may sumaq kasqanta  rikuchirqa. Machituña kachkaspataq israelitasta nirqa: “Munani tukuy sonqo, tukuy alma reparanaykichejta Tata Diosqa imatachus nerqa qonasuykichejta, chay allin imasta juntʼasqanta. Ni ima nisqampis qhepakunchu mana juntʼakuspaqa” (Jos. 23:14).

3. Diospa sutin, ¿imatá imaynachus kasqanmanta rikuchin?

³ Jehovaqa, kamachisninta munakusqanrayku, astawanpis sutinta jatunchananrayku nisqasninta juntʼan (Éxo. 3:14; 1 Sam. 12:22). Juk riqsisqa Bibliap qallariynin sutʼinchan, Diospa sutinqa imatachus pay nisqanta juntʼananpaq tukuy imata ruwasqanta ninayan. Sutinta uyarispaqa, imatachus nisqanta juntʼasqantapuni yuyarinchik. Chantapis imatachus ruwayta munasqanta, maypipis maykʼaqllapis juntʼanpuni. Diosqa, sutin nisqanmanjinapuni tukuy imata ruwan.

4. a) ¿Imatá Isaías 26:4 niwanchik? b) ¿Imatá kay yachaqanapi ukhuncharisun?

⁴ Tapurikuna: “¿Allintachu Jehová Diosta riqsini paypi atienekunaypaqjina? Paypa atiyninpi tukuy ima kasqanta yachaspa, ¿imachus qhipaman kananmanta manchachikunichu?”, nispa. Isaías 26:4 niwanchik: “Wiñaypaj Tata Diosllapipuni atienekuychej, imaraykuchus payllamin wiñaypaj pakakunanchej chhankaqa”. Kay tiempopiqa, runasta manaña unayjinachu juk milagroniqta yanapan. Chaywanpis “payllamin wiñaypaj pakakunanchej chhankaqa”, chayrayku payllapi “wiñaypaj” suyakusunman. ¿Imaynatá nisqanta juntʼaq Tatanchik chiqa sunquwan yupaychaqkunata yanapawanchik? Payqa, juchaman mana urmanapaq kallpachawanchik, runa mana allinpaq qhawawaptinchik chayri churanakuwaptinchik mana saqirpariwanchikchu, llakiypi kachkaptinchiktaq sunquchawanchik. Kaykunata ukhuncharichkaspaqa, imaynatachus Jehovapi astawan atienekuyta atisqanchikpi tʼukurina.

Juchaman tanqasqa kachkaptinchik Diospi atienekuna

5. ¿Imaspitaq Diospi atienekusqanchikta rikuchiyta mana atillasunmanchu?

⁵ Jehovaqa, Jallpʼata paraisoman tukuchinanta, wañusqasta kawsarichimunanta ima nin, chayta juntʼananpitaq ichá atienekuyta atillanchik. Chaywanpis llimphu kawsayniyuq kanapaq kamachiykunasninta kasukuytaqa, mana atillanchikchu. Imaraykuchus chay kamachiykunata, yuyaychaykunata ima, tukuy sunqupuni kasukuna tiyan, chiqan kasqantataq rikuchina, chaykunaqa allinninchikpaq. Kamachiq Salomonqa kayta yuyaychariwanchik: “Tukuy sonqoykiwan Tata Diospi atienekuy; ama qampa yachasqallaykipeqa atienekuychu. Tukuy ima ruwasqaykipi Tata Diosmantaqa yuyarikuy. Paymin cheqan ñanta pusasonqa”, nispa (Pro. 3:5, 6). Kaypi “ñan[man]ta” parlasqanqa, mana imatachus suyakuchkasqanchikpi atienekuy kasqallantachu rikuchin, manaqa “tukuy ima ruwasqa[nchik]pi” Diospi atienekunanchik kasqanta. Kunanqa juchaman tanqasqa kachkaptinchik, imaynatachus Jehovapi atienekunanchikta ukhuncharina.

6. ¿Imaynatá saqra yuyaykunata qhisachanallapaqpuni kallpachakusunman?

⁶ Saqra ruwaykunaqa, yuyayninchikpipuni  qallarin, chayrayku imapichus yuyachkasqanchikta qhawarikuna (Romanos 8:5; Efesios 2:3, ñawiriy). ¿Imaynatá saqra yuyaykunata qhisachanallapaqpuni kallpachakusunman? Kayjinasmanta: 1. Diosmanta yanapata mañakuna (Mat. 6:9, 13). 2. Ñawpa runas Diospa nisqanta uyarispa allinta kawsakusqankupi, mana kasukuqkunataq mana allinpi tukusqankupi ima tʼukurina * (1 Cor. 10:8-11). 3. Juchallikuptinchik imaynatachus ñakʼarinanchikpi, familiaresninchiktapis llakichinanchikpi tʼukurina. 4. Juk cristiano mayta juchallikuptin, imaynatachus Jehová sunqunta nanachikusqanpi tʼukurina (Salmo 78:40, 41, ñawiriy). 5. Juk cristiano wakkunawan chayri sapallan kachkaspa, saqra kaqta qhisachaptin, allin kaqtataq ruwaptin, Dios mayta kusikusqanpi tʼukurina (Sal. 15:1, 2; Pro. 27:11). Kay yuyaychaykunata ruwaspaqa, Jehovapi astawan atienekusqanchikta rikuchisun.

Mana allinpaq qhawawaptinchik churanakuwaptinchik, Diospi atienekuna

7. ¿Imaspitaq Jeremías rikukurqa, chantá imaynatá wakin kutispi sientekurqa?

⁷ Jehovap achkha kamachisninqa, Diosmanta mana uyariyta munaq lugarespi willanku. Jeremiaspis ajinapi rikukurqa, payqa Judá llaqta niraq tukuchisqa kachkaptin Diosmanta willarqa. Chantapis Dios jasutʼiyta apamunanmanta sapa pʼunchay willanan karqa ajinamanta Diospi atienekusqanta rikuchinan karqa. Juk kutipi qillqirin Barucqa llakiywan atipachikurqa (Jer. 45:1-3). ¿Jeremiasrí llakiywan atipachikullarqataqchu? Arí, chayrayku juk kutipi pay nirqa: “Maldecisqa kachun chay paqarisqay pʼunchayqa. [...] Imapajtaj mamaypa wijsanmanta llojserqaniri, kay jina nanayta, llakiyllata rikunaypajri, kawsayniy pʼenqaypi tukukunampajri?”, nispa (Jer. 20:14, 15, 18).

8, 9. Jeremías 17:7, 8 chantá Salmo 1:1-3 nisqanmanjina, ¿imatá ruwananchik tiyan Diosmanta willamunallanchikpaqpuni?

⁸ Jeremiasqa, jinapi rikukuspapis mana saykʼurqachu. Jehovapi suyakullarqapuni. Ajinamantataq, kay Jeremías 17:7, 8 pʼitipi Dios nisqanta juntʼakuqta rikurqa, chaypi nin: “Pichus noqapi atienekojtajrí may kusikuyniyojmin, Tata Diospi atienekuspa suyakojqa. Payqa mayu patapi sachʼa jina kanqa, mayunejman sapichakoj. Mana manchachikonqachu qʼoñi tiempo jamojtin, laqhesnintaj qʼomerllapuni kanqa. Chʼaki wata jamojtimpis, mana qawenqachu, manachayqa poqollanqapuni”.

⁹ Jeremiasqa, “mayu patapi sachʼa jina” “poqolla[r]qapuni”. Runas asipayaptinku kasunanmantaqa, Jehovaman astawan qayllaykurqa, tukuy imata nisqantataq kasukurqa (Salmo 1:1-3, ñawiriy; Jer. 20:9). Diosmanta mana uyariyta munaq lugarespi willaqkuna, ñuqanchik ima, Jeremiasmanta mayta yachakusunman. Chayrayku Jeremiasjina rikukuspaqa, Jehovaman astawan qayllaykunallapuni. Payqa “sutinta oqhar[inallapaqpuni]” yanapawasun (Heb. 13:15).

10. ¿Imastataq Dios quwanchik chantá imatá tapukunanchik tiyan?

¹⁰ Jehovaqa, qhipa pʼunchaykunapi kusisqas kawsakunapaq llaqtanniqta yanapawanchik. Chantapis tukuynin Biblia qillqasqa kapuwanchik, mayqintachus achkha qallusman tikrachikuchkan. Allin kamachi yuyayniyuqniqtataq Diosmanta yachachiykunata mikhunatajina tiemponpi quwanchik. Chantapis tukuy hermanosninchikwan tantakuykunapi, jatun tantakuykunapi ima kallpachanakuyta atinchik. ¿Kaykunata yanapanawanchikpaqjinachu qhawanchik? Ajinata qhawaqkunaqa, “tukuy sonqowan sumajta takirikonqanku”. Chaywanpis Diosta mana kasukuqkunaqa, “sonqo nanayta mana piniyoj jina mayta llakiywan waqan[qanku]” (Isa. 65:13, 14).

Llakiykunapi kachkaptinchik Diospi atienekuna

11, 12. Kay pachapi chʼampaykuna yapaykukusqanrayku, ¿imatá ruwananchik tiyan?

¹¹ Runasqa, profecías nisqanmanjina achkha chʼampaykunasniyuq kanku (Mat. 24:6-8; Apo. 12:12). Sutʼincharinapaq, sinchita paramuptin  wasimantaq yaku juntʼaykuptinqa, wasi pataman jarkʼakunanchikpaq wicharinchik, ¿icharí? Ajinallatataq achkha runasqa, chʼampaykuna yapaykukusqanrayku cienciapi, runap ruwasqasninpi (tecnología), bancospi, politicapi, religionespi ima jarkʼakuyta maskʼanku. Chaywanpis chaykunaqa mana jarkʼanchu (Jer. 17:5, 6). Diospa kamachisnintaqrí, “wiñaypaj pakakuna[...] chhanka[pi]” pakasqa kayta atinchik (Isa. 26:4). Salmista nirqa: “[Jehová] pakakunay chhanka, salvawajniytaj. [...] Paymin noqapaj perqawan sumaj jarkʼachasqa wasi jina”, nispa (Salmo 62:6-9, ñawiriy). Kay jatun chhankapi pakakunanchikpaq, ¿imatá ruwananchik tiyan?

¹² Jehovap Palabranta kasukuspaqa, paypi atienekusqanchikta rikuchinchik, wakin kutis mana kay pachap yuyasqanmanjina kaptinpis (Sal. 73:23, 24). Kay pachap yuyayninmanjina kawsaqkunaqa, ichá jinata ninku: “Mana wiñaypaqchu kawsanchik, imatachus munasqanchiktaqa kawsachkaspa ruwana”. “Kay tiempopiqa ima profesionniyuqllapis kananchik tiyan”. “Achkha qullqita ganayqa may sumaq”. “Kayta rantikuspaqa, may kusisqa kawsakunki”. “Tukuyniqman viajay”, nispa. Bibliaqa kayta yuyaychan: “Kay pachaj imasninwan kusisqa kajkuna manapis kusisqachu kankuman jina kachunku, imaraykuchus kay pachaqa askamalla tukukaponqa”, nispa. Diospa yuyaychasqanta kasukuqkunaqa, chayta kasukunku (1 Cor. 7:30, 31). Chantapis Jesús nisqanmanjina Diospa Reinonta ñawpaqman churanku, “tukuy kapuyni[nkutataq] janaj pachapi” tantanku (Mat. 6:19, 20).

13. 1 Juan 2:15-17 nisqanmanjina, ¿imastataq tapurikunanchik tiyan?

¹³ Tapurikuna: “Kay “pacha[ta]” chantá “kay pachapi kaj imastapis” imaynatachus qhawasqaywan, ¿Jehovapi atienekusqayta rikuchinichu? (1 Juan 2:15-17). ¿Jehovap bendicionesninta, qutuchakuypi ruwanasniyta imachu jatunpaq qhawani chayri kapuykunasniytachu? (Fili. 3:8). ¿Kallpachakunichu kapuwasqallanwan kusisqa kawsakunaypaq? (Mat. 6:22)”. Diosqa, llamkʼananchikta munan, astawanraq familiayuq kaptinchikqa (1 Tim. 5:8). Chaywanpis paypi tukuy sunqu atienekunanchiktapuni munan, manataq Satanaspa saqra pachanpiqa (Heb. 13:5).

14-16. ¿Ima bendicionestataq wakin hermanos Diospa Reinonta ñawpaqta maskʼasqankurayku japʼinku?

¹⁴ Richardmanta Ruthmanta ima parlarina, paykunaqa kimsa juchʼuy wawasniyuq kanku. Richard nin: “Jehovapaq astawan llamkʼayta atisqayta yacharqani. Tukuy imayuq kaspaqa, kusisqa kawsakuchkarqani, chaywanpis Diospaqqa tiempoy kaptillan llamkʼachkarqani. Chayrayku Diosmanta mañakuspa, machkha qullqitachus necesitasqaykuta qhawarispa, Ruthwan parlarikurqayku, patronniyta tawa pʼunchayllataña semanapi llamkʼachinawanta ninaypaq, suyuntinpi mana ancha llamkʼay kachkaptinpis. Killanmantaq tawa pʼunchayllataña llamkʼachkarqani”, nispa. Richard jinata llamkʼaspa, ¿kusisqachu kachkan?

¹⁵ Pay nin: “Kunanqa manaña ñawpaqpijinachu ganani, chaywanpis watantinpi 50 pʼunchaypiwan familiaywan kanaypaq, wawasniyta yachachinaypaq ima tiempoy kapuwan. Chantapis unay willasqay horasmanta, iskay jinastawan willani, Bibliamantapis achkha runasman yachachichkani, qutuchakuypipis sumaqta llamkʼachkani. Ruthqa wakin killas precursora  auxiliarjina llamkʼayta atin, ñuqataq wawaswan qhipakuni. Atikuchkaptinqa ajinallatapuni llamkʼasaq”, nispa.

¹⁶ Roywan Petinawanqa precursores kanankurayku, wakin pʼunchaykunallataña llamkʼanku. Paykunawanqa, warmi wawanku tiyakun. Roy nin: “Semanapi kimsa pʼunchayta llamkʼani, warmiytaq iskay pʼunchayta. Chantapis juk juchʼuy wasillaman tiyakuq ripuyku. Niraq wawasniyuq kachkaptiykuqa, precursoresjina llamkʼarqaykuña, chaywanpis ajinata llamkʼaytaqa munallarqaykupuni. Wawasniyku wiñaptinkukamataq watiqmanta precursoresjina llamkʼayta qallarirqayku. Bendicionesta japʼisqaykuwanqa, ni imapis kikinchakunmanchu”, nispa.

Dios “sonqo tiyaykuyninta” qunawanchikta saqina

17. ¿Imaynatá Diospa Palabran iskaychasqajina kachkaptiyki kallpachasurqa?

¹⁷ Jamuq pʼunchaykunapi imachus kanantaqa, mana yachanchikchu, imaraykuchus “tiempo chayamojtin, wakimpaj allin imas tiyan, wakimpajtaj mana” (Ecl. 9:11). Jehovata mana riqsiqkunaqa, chayta mana yachaspa mayta llakikunku, chaywanpis ñuqanchikqa sunqu tiyasqallapuni kawsakunanchik tiyan (Mat. 6:34). Chantapis apóstol Pablop yuyaychasqanta kasukunanchik tiyan, pay nin: “Ama imamantapis phutikuychejchu, astawanqa Diosmanta mañakuspaqa, imatachus munasqaykichejta mañakuychej, tukuy imamanta graciasta qospallapuni. Chantá Diosqa chay mana unanchay atina sonqo tiyaykuyninta sonqosniykichejman churanqa, chaytaj sonqoykichejta, yuyayniykichejtawan waqaychanqa”, nispa (Fili. 4:6, 7).

18, 19. ¿Imaynasmantataq Jehová sunquchawanchik? Sutʼinchariy.

¹⁸ Achkha hermanosqa, may llakiykunapi rikukuspapis sunqu tiyasqallapuni kanankupaq, Jehová yanapasqanta reparanku. Juk hermana nin: “Doctorqa, yawarta churachikunaypaq mayta tanqawaq. Yaykumuytawan jinata niwaq: ‘Imanayasunkitaqri, mana yawarta churachikunaykipaqri, uma muyusqachu kanki imataqri’, nispa. Chay kutipi, wak kutispi ima sunquy ukhullapi Jehovamanta mañakurqani, chaytaq sunquyta tiyaykuchirqa. Pisi yawarniyuq kachkasqayrayku mana kallpayuq kachkarqani, chaywanpis imaraykuchus yawarta mana churachikuyta munasqayta, Bibliawan sutʼinchayta atinaypaq may kallpachasqa kachkarqani”, nispa.

¹⁹ Diosqa llakiypi kachkaptinchik juk hermanoniqta chayri llaqtanpi yachachiykunata quwasqanchikniqta sunquchawanchik. Ichá maykʼaqllapis kayta uyarirqanki: “Kay yachaqanaqa ñuqapaqpuni kasqa”, nispa. Jehovapi atienekusun chayqa, munakuyninta rikuchiwasunpuni. Imaraykuchus llaqtanmanta “ovejasnin[...]”, nisunman ayllun kanchik (Sal. 100:3; Juan 10:16; Hech. 15:13-17).

20. Satanaspa saqra pachan chinkachisqa kaptin, ¿imaraykutaq Jehovap kamachisnin mana manchachikunqankuchu?

²⁰ Satanaspa pachanpi kaq imasqa, “Diospa phiñakuynimpa pʼunchaynimpi” thuñisqa kanqa. Chay pʼunchaypiqa, ni qullqipis, ni quripis, ni ima may valorniyuq kaqpis runastaqa salvayta atinqachu (Sof. 1:18; Pro. 11:4). Dioslla “wiñaypaj pakakunanchej chhankaqa”, paylla jarkʼayta atiwasun (Isa. 26:4). Chayrayku kamachiykunasninta kasukuspa, paypi atienekusqanchikta rikuchina, chantá mana allinpaq qhawawaptinchikpis chayri churanakuwaptinchikpis Reinonmanta willamunallapuni, ima phutiyninchiktapis payman saqispa. Jinata ruwaqqa, “mana imamanta manchachikuspa [...]; kusisqa tiyakonqa” (Pro. 1:33).

[Sutʼinchaynin]

¿Sutʼinchayta atiwaqchu?

Imaynatá Diospi atienekusqanchikta rikuchinchik

• juchaman tanqasqa kachkaptinchik

• churanakuwaptinchik chayri mana allinpaq qhawawaptinchik

• llakiykunapi kachkaptinchik

[Tapuykuna]

[13 paginapi dibujo/foto]

Diospa kamachiykunasninta kasukusun chayqa kusisqas kawsakusunchik

[15 paginapi dibujo/foto]

Jehovalla “wiñaypaj pakakunanchej chhankaqa”