1. ¿Imaynataj Jehová sientekun payta sirvinapaj kallpachakojtinchej?

 JEHOVAQA yachan imaspichus rikukusqanchejta. Yachan maykʼajchus kusisqa kasqanchejta, maykʼajchus llakisqa kasqanchejtapis (Sal. 37:18). Llakisqa kaspapis payta sirvinapaj mayta kallpachakunchej chayqa, mayta kusikun. Chantapis payqa yanapariwanchej, sonqochariwanchejtaj.

2. ¿Imatá Jehová ruwan sonqo pʼakisqa kajkunawan, chanta imatá ruwananchej tiyan Jehová cuidawasqanchejwan sumajta yanapachikunapaj?

² Salmo 147:3 versiculopeqa parlashan sonqo pʼakisqa kajkunamanta, nintaj Jehovaqa “nanasqasninkuta jampispa” vendaykusqanta. Chay versiculopi sutʼita reparanchej Jehovaqa llakisqa kajkunata munakuywan cuidasqanta. Ajinata cuidawasqanchejwan sumajta yanapachikunapaj, ¿imatá ruwananchej tiyan? Kay kikinchaypi piensarina: Uj runaqa uj heridata ruwakuspa uj sumaj doctorman rinman. Jinapis chay heridan sanoyapunanpajqa, imatachus doctor nisqanta maychus kajsituta ruwanan tiyan. Kay yachaqanapi yachakusunchej ima yuyaychaykunatachus Jehová Palabranpi sonqo pʼakisqa kajkunaman may munakuywan qosqanta, imaynatachus chay yuyaychaykunawan yanapachikunatapis.

JEHOVAPAJQA MAY VALORNIYOJ KANCHEJ

3. ¿Imaraykutaj wakinkuna yuyanku ni imapaj valesqankuta?

³ Kay mundopeqa munakuy chinkapushan. Ashkha runasqa wajkunata kʼumuykachachinku, ni imapaj valesqankutataj yuyachinku. Helen a sutiyoj hermana nin: “Familiaypeqa mana munakuy kajchu. Tatayqa sajra runa karqa, sapa diataj niwaj kayku ni imapaj valesqaykuta”, nispa. Ichá qantapis Helenta jinallataj kʼumuykachachisoj  kanku. Ichapis tukuy imasta nisoj kanku, chayri ichapis yuyachisoj kanku ni pi munakusunanpaj jina kasqaykita. Chayrayku ichapis yuyawaj ni pi munakususqanta.

4. ¿Imatá Jehová niwanchej Salmo 34:18 versiculopi?

⁴ Waj runas kʼumuykachachisojtinkupis, ama iskayrayaychu Jehová munakususqanmanta, may valorniyojpajtaj qhawasusqanmanta. Payqa “sonqo pʼakisqa runaspa qayllallanpi kashan” (Salmo 34:18 leey). Sichus qanpis “llakisqa” kashanki chayqa, yuyarikuy Jehovaqa sonqoykipi allin imasta rikuspa kamachin kanaykipaj ajllakususqanta (Juan 6:44). Payqa maytapuni munakususqanrayku, qanwanpuni kanqa yanapasunanpaj.

5. Jesuspa kausayninpi, ¿imatataj Jehovamanta yachakunchej?

⁵ Jesuspa kausayninpi sutʼita reparanchej Jehovaqa runasta mayta munakusqanta. Jesusqa kay jallpʼapi kashaspa, kʼumuykachachisqa kajkunata rikuspa mayta paykunamanta khuyakoj (Mat. 9:9-12). Uj kuti, sinchʼi onqosqa warmi ropanpa kantunta llankharerqa sanoyapuyta munaspa. Jesustaj payta sonqocharerqa, creeynin sumaj kasqantataj nerqa (Mar. 5:25-34). Jesusqa Tatan jinapuni imatapis ruwan (Juan 14:9). Chayrayku mana iskayrayanchejchu Jehovaqa Jesús jinallataj may valorniyojpaj qhawawasqanchejmanta. Payqa allin imasta ruwasqanchejta, creeyniyoj kasqanchejta, payta munakusqanchejtapis sumajta qhawamushan.

6. ¿Imatá ruwasunman mana ni imapaj valesqanchejta yuyaspa?

⁶ ¿Imatataj ruwawaj ni imapaj valesqaykita yuyallankipuni chay? Jehová may valorniyojpaj qhawasusqanmanta textosta Bibliapi leeriy, chaykunapitaj tʼukuriy (Sal. 94:19). b Ichapis imatachus ruwayta munasqaykita mana juntʼayta aterqankichu, chayri ichá reparanki mana wajkuna jinachu imatapis ruwashasqaykita. Jina  kajtenqa ama wajkunawan kikinchakuychu, nitaj mana atisqaykita ruwayta munaychu. Jehovaqa sumajta entiendesunki, atisqallaykitataj ruwanaykita munan (Sal. 103:13, 14). Sichus pipis ñaupajta kʼumuykachachisorqa chayri imata ruwasorqa chayqa, ama yuyaychu chaymanta qan juchayoj kasqaykita. Mana qanchu juchayoj kanki, qhasimanta sufrichisorqanku. Jehovaqa sajra imasta ruwajkunamanta cuentata mañanqa, manataj sufrejkunamantachu (1 Ped. 3:12). Sandrataqa imillita kashajtin mayta sufricherqanku. Pay nin: “Jehovamanta sapa kuti mañakuni ima allin imastachus noqapi rikusqanta noqapis reparayta atinaypaj”, nispa.

7. Imaspichus ñaupajta rikukusqanchej, ¿yanapawasunmanchu wajkunata yanaparinapaj?

⁷ Ichapis yuyawaj wajkunata mana yanapariyta atisqaykita. Jinapis Jehovaqa qanmanta valekunman wajkunata yanaparinanpaj. Pay ajllakusorqa predicaspa paywan ‘khuska llankʼanaykipaj’ (1 Cor. 3:9). Ñaupajta imaspichus rikukusqaykirayku wajkunaj nanayninkuta sienteyta atinkiman, imaynachus sientekusqankutapis sumajta entiendeyta atinkiman. Chayrayku wajkunata mayta yanapariyta atiwaj. 3 parrafopi Helenmanta parlarerqanchej. Paytaqa wajkuna yanaparerqanku, kunantaj paypis sumaj wakichisqa kashan wajkunata yanaparinanpaj. Pay nin: “Ni imapaj valesqayta yuyakoj kani. Jehovataj mayta munakuwasqanta reparachiwan, noqamantataj valekun wajkunata yanaparinanpaj”, nispa. Helenqa precursora regular, may kusisqataj kashan.

JEHOVAQA PERDONNINTA JAPʼIKUNANCHEJTA MUNAN

8. ¿Imatataj Jehová niwanchej Isaías 1:18 versiculopi?

⁸ Jehovaj wakin kamachisnintaqa ñaupa juchasninkumanta sonqonku juchachallanpuni. Ichapis chay juchastaqa ruwarqanku niraj bautizakushaspa chayri bautizakuytawanña. Chaywanpis yuyarikunanchej tiyan Jehovaqa mayta munakuwasqanchejrayku Wawanta noqanchejrayku kachamusqanta, munantaj yanapachikunanchejta. Jehová niwanchej: “Jamuychej, chay imasmanta parlarinachej”, nispa. c Chayta ruwajtinchejtaj, payqa niwanchej juchasninchejta qʼalata pampachananta (Isaías 1:18 leey). Maytapuni agradecekunchej Tatanchej Jehová ñaupa juchasninchejta qonqayman churapusqanmanta, allin imasta ruwasqanchejtataj ni jaykʼaj qonqapusqanmanta (Sal. 103:9, 12; Heb. 6:10).

9. ¿Imapitaj yuyayninchejta churananchej tiyan, chanta imapitaj mana?

⁹ ¿Imatá ruwawaj ñaupa juchasniykimanta sonqoyki siga juchachasojtin? Imatachus kunan, aswan qhepamanpis ruwayta atisqaykipi astawan yuyay. Apóstol Pablomanta yuyarikuy. Cristianosta sinchʼita qhatiykachasqanmanta sonqon juchachallajtinpunipis, payqa yacharqa Jehová chay ruwasqanmanta perdonasqantaña (1 Tim. 1:12-15). Chayrayku mana ñaupa juchasninpi yuyaspallachu kaj, nillataj fariseo kashaspa imastachus ruwaj chayllapichu yuyaj (Fili. 3:4-8, 13-15). Astawanpis sonqo kʼajaywan willaj, imastachus aswan qhepaman ruwananpitaj yuyayninta churaj. Pablo jinallataj imatachus ñaupajta ruwasqaykitaqa mana cambiayta atiwajchu. Chaywanpis yuyayniykita churayta atiwaj imatachus kunan Jehovata jatunchanaykipaj ruwayta atisqaykipi, ima sumaj imastachus Jehová aswan qhepaman ruwananpipis.

10. ¿Imatá ruwasunman wajkunata ñakʼaricherqanchej chay?

¹⁰ Ñaupajta imastachus ruwasqaykeqa ichapis wajkunata ñakʼaricherqa, chayraykutaj ichapis sonqoyki juchachasunki. Jina kajtin, ¿imatá ruwawaj? Tukuy sonqo perdonta mañakuy, tukuy atisqaykitataj ruway chayta allinchanaykipaj  (2 Cor. 7:11). Pikunatachus ñakʼaricherqanki chaykunapaj Jehovamanta mañapuy. Jehovaqa qanta, paykunatapis yanapasunkichejman ñaupajllamanpuni rinaykichejpaj, watejmantataj sonqo tiyasqa kanaykichejpaj.

11. ¿Imatá Jonasmanta yachakunchej? (Dibujotawan qhawariy).

¹¹ Pantasqasniykimanta yachakuy, Jehovaj makinmantaj churakuy paypa munasqanta ruwanaykipaj. Profeta Jonasmanta yuyarikuy. Payqa Jehová kamachisqanman jina Niniveman rinanmantaqa waj ladoman ayqekorqa. Jehová cheqanchajtintaj, Jonasqa pantasqanmanta yachakorqa (Jon. 1:1-4, 15-17; 2:7-10). Jehovaqa mana yuyarqachu Jonás niña paypaj llankʼayta atisqanta. Astawanqa watejmanta Niniveman kacharqa. Jonastaj Jehovata kasukuspa rerqapacha. Imatachus ñaupajta ruwasqanmanta sonqon juchachajtinpis, mana yuyarqachu niña Jehovapaj llankʼayta atisqanta. Astawanpis kamachisqanman jina ruwarqa (Jon. 3:1-3).

JEHOVAQA ESPÍRITU SANTONNEJTA SONQOCHAWANCHEJ

12. Uj desgracia qhatiriwajtinchej chayri mancharinapaj jina imapis pasawajtinchej, ¿imaynatá Jehová yanapawanchej? (Filipenses 4:6, 7).

¹² Ima desgraciapis qhatiriwajtinchej, chayri mancharinapaj jina imapis pasawajtinchej, Jehovaqa espíritu santonnejta sonqochawasunman. Ajinata sonqocharqa Ronta, Caroltawan wawanku wañuchikojtin. Paykuna ninku: “Waj kutispi llakiykunapi rikukorqaykuña chaypis, chay llakiyniykoqa aswan jatunpuni karqa. Ashkha kutispi mana puñukuytapis atejchu kayku. Chay kutispitaj Jehovamanta mañakoj kayku, paytaj Filipenses 4:6, 7 (leey) nisqanman jina sonqo tiyaykuyninta qowaj kayku”, nispa. Qanpis sinchʼi llakiypi rikukuspa sonqo pʼakisqa kashanki chayqa, imaynachus sonqoyki kashasqanta Jehovaman willakuy. Mashkha kutitapis, mashkha unaytapis paywan parlariyta atillawaj (Sal. 86:3; 88:1). Ama saykʼuspa espíritu santonta mañakullaypuni, paytaj mañakusqaykita uyarisonqapuni (Luc. 11:9-13).

13. ¿Imaynatá espíritu santo yanapawasunman Jehovata tukuy sonqo sirvinallapajpuni? (Efesios 3:16).

¹³ Ichapis uj jatun llakiypi rikukuspa, ni imapaj kallpayoj kasqaykita yuyawaj. Espíritu santoqa necesitasqayki kallpata qosunkiman Jehovata tukuy sonqo sirvikunallaykipajpuni (Efesios 3:16 leey). Flora sutiyoj hermananchejmanta parlarina. Paywan qosanwanqa misioneros karqanku. Jinapis qosan wasanchasqanrayku divorciakorqanku. Flora nin: “Qosay wasanchawasqanmanta tuta pʼunchay llakisqalla kaj kani. Chayrayku Jehovamanta espíritu santonta mañakorqani ñaupajllamanpuni rinaypaj. Ñaupajtaqa yuyarqani chay llakiyniyta ni jaykʼaj atipanayta, Jehovaj yanapayninwantaj atipayta aterqani”, nispa. Hermananchejqa repararqa Diosqa yanapasqanta paypi astawan atienekunanpaj. Kunantaj mana iskayrayanchu ima kajtinpis Jehová yanapananmanta. Flora nillantaj: “Jehovaqa Salmo 119:32 nisqanman jina ruwanaypaj yanapawarqa. Chaypi nin: ‘Kamachisqasniykita tukuy sonqo kasukusaj. Qanmin sonqoytaqa wakichinki kamachisqasniykita japʼikunaypaj’, nispa”.

14. ¿Imatataj ruwasunman espíritu santota japʼinapaj?

¹⁴ Jehovamanta espíritu santonta mañakuytawan, ¿imatataj ruwananchej tiyan? Tantakuykunaman, predicacionmanpis rinapuni, chaykunapi espíritu santota astawan japʼinchej. Chantapis sapa día Bibliata leena, ajinamanta Diosmanta jamoj imaspi yuyasun (Fili. 4:8, 9). Bibliata leeshaspaqa tʼukurina imaynatachus Jehová llakiypi rikukoj kamachisninta yanapasqanpi. Sandramantaqa 6 parrafopi parlarerqanchej, payqa jatun llakiykunapi rikukorqa. Pay nin: “Josej kausayninmanta sapa leespa may kallpachasqa kani. Payqa llakiykunapi rikukuspapis, qhasimanta juchachajtinkupis manapuni Jehovamanta karunchakorqachu”, nispa (Gén. 39:21-23).

 JEHOVAQA HERMANOSNINCHEJNEJTA SONQOCHAWANCHEJ

15. ¿Pikunataj sonqochariwasunman, chanta imaynasmantataj? (Fototawan qhawariy).

¹⁵ Imamantapis sufrishanchej chayqa, hermanosninchej mayta sonqochawasunman (Col. 4:11). Jehovaqa hermanosninchejmanta valekun may jinatapuni munakuwasqanchejta rikuchinawanchejpaj. Hermanosninchejqa sonqochariwanchej llakiyninchejta sumajta uyarispa, noqanchejwanpunitaj kaspa. Ichapis sonqochallawasunmantaj Bibliamanta uj textota leerispa, chayri noqanchejwan khuska Diosmanta mañakuspa (Rom. 15:4). d Ichapis uj hermanonchej chayri uj hermananchej yuyarichiwasunman imatachus Jehová yuyasqanta, chaytaj yanapawasunman mana anchata llakikunapaj, sonqo tiyasqallataj kanapaj. Hermanosninchejqa waj jinasmantapis yanaparillawasunmantaj, ichapis mikhunitata aparinpuwasunman.

16. ¿Imatá wakin kuti ruwananchej kanqa wajkunawan yanaparichikunapaj?

¹⁶ Wajkunawan yanapachikunapajqa, ichapis yanaparinawanchejta ninanchej kanqa. Hermanosninchejqa munakuwanchej, yanapariytataj munawanchej (Pro. 17:17). Chaywanpis ichá mana yachankuchu imaynachus kashasqanchejta chayri imatachus necesitasqanchejta (Pro. 14:10). Sichus llakisqa kashanki chayqa, wiñay tukusqa amigosta maskʼakuy, paykunaman imaynachus sientekusqaykita willarinaykipaj.  Paykunaman sutʼita ninayki tiyan imaynamantachus yanapariyta atisusqankuta. Uj ancianowan chayri iskay ancianoswan parlariwaj, pikunapichus qan astawan atienekunki chaykunawan. Wakin hermanaspajtaj aswan fácil uj wiñay tukusqa hermanawan parlariy.

17. ¿Imaraykutaj hermanoswan mana yanapachikuyta atillasunmanchu, chanta imatá ruwasunman yanapachikunapaj?

¹⁷ Ama wajkunamanta karunchakuychu. Sinchʼi llakisqa kashanki chayqa, ichapis mana munawajchu ni piwan kayta. Ichapis hermanosninchejqa mana entiendesunkumanchu, chayri mana piensarispalla imatapis nirpasunkuman (Sant. 3:2). Ama chayraykoqa paykunamanta karunchakuychu. Chay kutispeqa paykunaj yanapayninta astawan necesitanki. Chayrayku paykunawan yanapachikuypuni. Gavin sutiyoj anciano llakisqalla kayta yachan. Pay nin: “Ashkha kutispeqa sapallay kayta munani, ni amigosniywanpis kayta munanichu”, nispa. Jinapis payqa kallpachakun wajkunawan kananpaj, chaytaj mana anchata llakikunanpaj yanapan. Amy sutiyoj hermanataj nin: “Tukuy ima pasawasqanrayku mana wajkunapi atienekuyta atillanichu. Chaywanpis yachakushani Jehová jina hermanosniyta munakuyta, paykunapitaj atienekuyta. Yachani chayqa Jehovata kusichisqanta, noqatapis kusichillawantaj”, nispa.

JEHOVAJ NISQASNIN SONQOCHAWASUNMAN

18. ¿Imaynataj kausay tumpamantawan kanqa, chanta imatataj kunanña ruwananchej tiyan?

¹⁸ Jehovaqa tumpamantawan onqoykunata, llakiykunata, imaschus sufrichiwanchej tukuy chaytapis chinkachenqa. Chayta yachaspataj maytapuni kusikunchej (Apo. 21:3, 4). Paraisopeqa imaschus kunan llakichiwanchej chaykuna “manaña sonqomanpis kutirimonqachu” (Isa. 65:17). Yachakunchej jina, Jehovaqa kunanña nanasqasninchejta jampispa vendaykun. Jehovaqa may munakuywan ashkha imasta qowanchej sonqochanawanchejpaj, yanapanawanchejpaj ima. Chayrayku chaykunawan sumajta yanapachikuna. Kaymantataj amapuni iskayrayanachu: Jehovaqa sapa ujninchejmanta “llakikun” (1 Ped. 5:7).