بعضی‌ها که این سوالات را پرسان می‌کنند،‏ درد و رنج بسیاری کشیده‌اند.‏ آن‌ها نه تنها جواب این سوالات را می‌خواهند،‏ بلکه آرامش را هم.‏ بعضی‌های دیگر هم هولوکاست را یک مثال واضح از شرارت و وحشیگری انسان می‌دانند و به همین خاطر برایشان سخت است که به خداوند باور داشته باشند.‏

 بعضی‌ها اینطور فکر می‌کنند:‏ اشتباه است که از خداوند پرسان کنیم چرا اجازه داد که هولوکاست اتفاق بیفتد.‏

 حقیقت این است:‏ انسان‌های بسیار با ایمان هم از خداوند دربارهٔ ظلم و شرارت سوال کردند.‏ به طور مثال حبَقوقِ نبی از خداوند پرسان کرد که «چرا کاری نمی‌کنی و به ظلم و ستم خاتمه نمی‌دهی؟‏» (‏حبَقوق ۱:‏۳‏)‏ خداوند به حبَقوق نگفت که «تو کی استی که این سوال را از من می‌پرسی!‏» بلکه کاری کرد که سوالاتِ حبَقوق در کتاب مقدس نوشته شود تا همه بتوانند آن‌ها را بخوانند.‏

 بعضی‌ها اینطور فکر می‌کنند:‏ خداوند به درد و رنجِ انسان‌ها هیچ توجه نمی‌کند.‏

 حقیقت این است:‏ خداوند از شرارت که باعث درد و رنج می‌شود،‏ بیزار است.‏ (‏امثال ۶:‏۱۶-‏۱۹‏)‏ در زمان نوح وقتی که شرارت و بدی در روی زمین بسیار شده بود،‏ خداوند «در دل خود غمگین گشت.‏» (‏پیدایش ۶:‏۵،‏ ۶‏،‏ ترجمهٔ هزارهٔ نو‏)‏ پس هیچ شکی نیست که خداوند در وقت هولوکاست هم همین احساس را داشته است.‏ (‏ملاکی ۳:‏۶‏)‏

 بعضی‌ها اینطور فکر می‌کنند:‏ هولوکاست یک عذاب الهی برای یهودیان بود.‏

 حقیقت این است:‏ خداوند در قرن اول میلادی اجازه داد که رومیان اورشلیم را نابود کنند.‏ (‏متی ۲۳:‏۳۷ تا ۲۴:‏۲‏)‏ اما از آن زمان به بعد،‏ او به هیچ قومی یک امتیاز خاص نداده و هیچ قومی را هم جزا نداده است.‏ برای خداوند «هیچ تفاوتی میان یهودیان و غیریهودیان نیست.‏» (‏رومیان ۱۰:‏۱۲‏)‏

 بعضی‌ها اینطور فکر می‌کنند:‏ اگر واقعاً یک خدای قادر مطلق و مهربان وجود می‌داشت،‏ او جلوِ هولوکاست را می‌گرفت.‏

 حقیقت این است:‏ خداوند اجازه داده که درد و رنج برای یک مدت وجود داشته باشد،‏ اما او خودش هیچ وقت باعث درد و رنجِ کسی نمی‌شود.‏ (‏یعقوب ۱:‏۱۳؛‏ ۵:‏۱۱‏)‏

 خداوند اجازه داده درد و رنج برای مدتی وجود داشته باشد،‏ او به همین خاطر جلو هولوکاست را هم نگرفت؛‏ چرا که او می‌خواهد چند موضوع اساسی را که شیطان پیش آورده بود،‏ حل کند.‏ کتاب مقدس واضح نشان می‌دهد که شیطان حکمران دنیای امروز است و نه خداوند.‏ (‏لوقا ۴:‏۱،‏ ۲،‏ ۶؛‏ یوحنا ۱۲:‏۳۱‏)‏ برای روشن ساختن این موضوع در اینجا به دو نکتهٔ مهم از کتاب مقدس توجه کنید:‏

1.  ۱)‏ خداوند به انسان‌ها ارادهٔ آزاد داده است.‏ اولین انسان‌ها یعنی آدم و حوا می‌فهمیدند که خداوند از آن‌ها چه انتظار دارد و خواستِ او چیست.‏ آن‌ها باید تصمیم می‌گرفتند که می‌خواهند از خواست خداوند پیروی کنند یا نه.‏ خداوند آن‌ها را مجبور نکرد که خواستش را انجام بدهند.‏ متأسفانه آدم و حوا بر ضد خواستِ خداوند عمل کردند.‏ آن‌ها تصمیم گرفتند که خودشان خوب و بد را برای خود تعیین کنند.‏ این تصمیمِ غلط مثل تصمیمات غلطِ دیگر در طول تاریخ برای انسان‌ها بسیار قیمت تمام شد.‏ (‏پیدایش ۲:‏۱۷؛‏ ۳:‏۶؛‏ رومیان ۵:‏۱۲‏)‏ همانطور که در کتاب توضیحِ اصولِ یهودیتِ محافظه‌کار گفته شده است:‏ «بخش زیادی از درد و رنج در دنیا مستقیماً نتیجهٔ استفادهٔ نادرستِ انسان از ارادهٔ آزادی است که خداوند به او داده است.‏» (‏Statement of Principles of Conservative Judaism‏) با این وجود،‏ خداوند این تحفه یعنی ارادهٔ آزاد را از انسان‌ها پس نگرفت،‏ بلکه به آن‌ها وقت داد که خودشان ببینند که آیا می‌توانند بدون خداوند و راهنمایی‌هایش خوشبخت باشند یا نه.‏

2.  ۲)‏ خداوند هم می‌تواند و هم می‌خواهد که کل صدمات هولوکاست را جبران کند.‏ او وعده داده که میلیون‌ها انسان که مُرده‌اند را دوباره زنده کند،‏ از جمله قربانیانِ هولوکاست را.‏ همچنان کسانی که در زمان هولوکاست،‏ درد و رنج بسیار کشیده‌اند دیگر درد آن خاطراتِ بد را احساس نخواهند کرد و آن‌ها را به یاد نخواهند آورد.‏ (‏اشعیا ۶۵:‏۱۷؛‏ اعمال ۲۴:‏۱۵‏)‏ محبت خداوند یک تضمین برای این است که او به وعده‌هایش وفا می‌کند.‏ (‏یوحنا ۳:‏۱۶‏)‏

 بسیاری از کسانی که از هولوکاست نجات پیدا کردند،‏ توانستند ایمان خود را حفظ کنند و برای زنده‌گی خود معنا پیدا کنند.‏ اما چطور؟‏ آن‌ها درک کردند که چرا خداوند اجازه داده تا درد و رنج وجود داشته باشد و اینکه چطور خداوند کل درد و رنج را از بین می‌برد و همه چیز را دوباره خوب می‌سازد.‏