ROZDZIAŁ 33

Co powinienem wiedzieć o paleniu?

Z jakiego powodu może cię ciągnąć do palenia? Postaw znaczek ✔ przy pasujących do ciebie punktach.

□ Ciekawi mnie, jak to jest.

□ Nie radzę sobie ze stresem.

□ Chcę być akceptowany.

□ Chcę być szczupły.

 JEŻELI zaznaczyłeś którykolwiek z punktów na poprzedniej stronie, to masz coś wspólnego ze swoimi rówieśnikami, którzy palą albo chcieliby spróbować *. Przyjrzyjmy się paru wypowiedziom:

Zaspokojenie ciekawości. „Zastanawiałam się, jak to jest, więc wzięłam papierosa od jednej dziewczyny w szkole, wymknęłam się i zapaliłam” (Tracy).

Odreagowanie stresu i pragnienie akceptacji. „Koleżanki w szkole mówiły: ‚Muszę zapalić’, a potem: ‚Od razu mi lepiej!’. Gdy dopadał mnie stres, też tak chciałam” (Nikki).

Kontrola wagi. „Niektóre dziewczyny palą, żeby zachować figurę — to o wiele łatwiejsze niż dieta” (Samantha).

Zanim jednak zapalisz swojego pierwszego — albo kolejnego — papierosa, dobrze się zastanów. Nie bądź jak ryba, która rzuca się na przynętę, ale nie widzi haczyka. Być może ma z tego chwilową korzyść, ale za jaką cenę! Jeżeli nie chcesz dać się złapać na haczyk, posłuchaj biblijnej rady, żeby korzystać z „umiejętności jasnego myślenia” (2 Piotra 3:1). Przeanalizuj poniższe kwestie.

Co naprawdę wiesz o paleniu?

Oceń następujące twierdzenia:

a. Palenie pomoże mi radzić sobie ze stresem.

□ prawdziwe □ fałszywe

b. Większość dymu i tak wydmucham.

□ prawdziwe □ fałszywe

c. Dopóki jestem młody, nie muszę się martwić, że zachoruję.

□ prawdziwe □ fałszywe

d. Będę bardziej atrakcyjny dla płci przeciwnej.

□ prawdziwe □ fałszywe

e. Szkodzę tylko sobie.

□ prawdziwe □ fałszywe

f. Dla Boga nie ma znaczenia, czy palę, czy nie.

□ prawdziwe □ fałszywe

 Odpowiedzi

a. Fałszywe. Złagodzenie napięcia odczuwane po zapaleniu jest rezultatem chwilowego ustąpienia objawów abstynencyjnych. Z badań wynika, że nikotyna w gruncie rzeczy podnosi poziom hormonów stresu.

b. Fałszywe. Niektóre badania dowodzą, że cząstki stałe wchodzące w skład dymu tytoniowego w przeszło 80 procentach pozostają w organizmie palacza.

c. Fałszywe. Co prawda długotrwałe palenie niesie ze sobą większe zagrożenia, jednak niektóre skutki są natychmiastowe. Uzależnić może już jeden papieros. Palenie zmniejsza pojemność płuc i wywołuje chroniczny kaszel. Na skórze przedwcześnie pojawiają się zmarszczki. Wzrasta ryzyko zaburzeń seksualnych, ataków lęku oraz depresji.

d. Fałszywe. Badania przeprowadzone wśród nastolatków przez psychologa społecznego Lloyda Johnstona wskazują, że osoby palące „na ogół są postrzegane przez płeć przeciwną jako mniej atrakcyjne”.

e. Fałszywe. Wskutek biernego palenia każdego roku umiera tysiące ludzi. Palacz szkodzi  swojej rodzinie, przyjaciołom, a nawet zwierzętom trzymanym w domu.

f. Fałszywe. Kto chce się podobać Bogu, musi oczyścić się „z wszelkiego skalania ciała” (2 Koryntian 7:1). Nie ulega wątpliwości, że palenie kala ciało. Jeżeli wybierasz nieczyste postępowanie i z premedytacją szkodzisz sobie i innym, nie możesz być przyjacielem Boga (Mateusza 22:39; Galatów 5:19-21).

Jak oprzeć się pokusie

Co więc zrobisz, gdy ktoś poczęstuje cię papierosem? Nieraz wystarczy prosta, lecz stanowcza odpowiedź: „Dziękuję, nie palę”. Gdyby ktoś nie ustępował, a nawet zaczął z ciebie drwić, pamiętaj, że masz prawo wyboru. Mógłbyś powiedzieć:

● „Wiem, czym to grozi, i doszedłem do wniosku, że to nie dla mnie”.

● „Mam trochę ważnych planów na przyszłość, więc płuca jeszcze mi się przydadzą”.

● „Odmawiasz mi prawa do własnego zdania?”.

A co wtedy, gdy to ciebie samego — tak jak młodych cytowanych na początku rozdziału — ciągnie do palenia? Gdyby tak było, przeanalizuj poniższe pytania:

● Czy sięgając po papierosa, naprawdę coś zyskam? Jeśli na przykład zdecyduję się na palenie, żeby zdobyć akceptację kolegów, z którymi tak czy owak niewiele mnie łączy, to czy rzeczywiście mnie zaakceptują? I czy w ogóle chcę dopasowywać się do ludzi, których nie obchodzi moje zdrowie?

● Ile pieniędzy i zdrowia będzie mnie kosztować palenie? I czy nie stracę szacunku u osób, na których mi zależy?

 ● Czy dla palenia poświęciłbym przyjaźń z Bogiem?

A co jeśli już wciągnąłeś się w nałóg palenia? Jak możesz z nim zerwać?

Jak rzucić palenie

1. Przekonaj samego siebie. Wypunktuj, co ciebie pobudza do zerwania z paleniem, i regularnie przeglądaj tę listę. Silną motywacją może się okazać pragnienie bycia czystym w oczach Boga (Rzymian 12:1; Efezjan 4:17-19).

2. Szukaj pomocy. Jeśli ukrywałeś przed innymi, że palisz, to teraz jest pora, żeby się do tego przyznać. Powiedz, że z tym kończysz, i poproś o pomoc. Jeżeli chcesz podobać się Bogu, módl się do Niego o wsparcie (1 Jana 5:14).

3. Wyznacz datę. Daj sobie nie więcej niż dwa tygodnie i zaznacz tę datę w kalendarzu. Uprzedź rodzinę i znajomych, że tego dnia rzucasz palenie.

4. Znajdź i zniszcz. Przed wybraną datą przetrząśnij pokój, samochód, kieszenie w ubraniach. Zniszcz każdy znaleziony papieros. Wyrzuć zapalniczki i popielniczki.

 5. Walcz z objawami abstynencyjnymi. Pij dużo wody lub soków owocowych i staraj się więcej spać. Pamiętaj, że przykre objawy są chwilowe, a korzyści — trwałe!

6. Nie wystawiaj się na pokusę. Wystrzegaj się miejsc i sytuacji, w których mogłaby ci przyjść ochota na papierosa. Niewykluczone też, że będziesz musiał zrezygnować z kontaktów towarzyskich z palaczami (Przysłów 13:20).

Nie daj się naciągnąć

Każdego roku koncerny tytoniowe wydają miliardy dolarów na reklamę. Do kogo przede wszystkim ją adresują? W wewnętrznym dokumencie jednej z takich firm napisano: „Dzisiejszy nastolatek jutro może być wiernym klientem”.

Nie nabijaj kieszeni producentom tytoniu. Nie daj się złapać na ich przynętę. Ani im, ani twoim palącym kolegom nie zależy na twoim szczęściu. Zamiast więc słuchać ich, słuchaj rad biblijnych, które służą twojemu pożytkowi (Izajasza 48:17).

W NASTĘPNYM ROZDZIALE

Czy koledzy namawiają cię do picia alkoholu? Przeczytaj, dlaczego powinieneś wyznaczyć sobie nieprzekraczalne granice.

[Przypis]

WERSET

„Oczyśćmy się ze wszystkiego, co zanieczyszcza nasze ciało” (2 Koryntian 7:1, Edycja Świętego Pawła).

WSKAZÓWKA

Nie szukaj usprawiedliwień w rodzaju: „Zaciągnę się tylko raz”. Takie myślenie często kończy się powrotem do nałogu (Jeremiasza 17:9).

CZY WIESZ, ŻE...?

Podczas zażywania tytoniu bezdymnego, na przykład przeznaczonego do żucia, może się uwalniać nawet więcej nikotyny niż podczas palenia papierosów. Tytoń taki zawiera około 25 substancji rakotwórczych, które podnoszą ryzyko zachorowania na nowotwory gardła i jamy ustnej.

PLAN DZIAŁANIA!

Jeżeli ktoś w szkole będzie namawiać mnie do palenia, to: ․․․․․

Sprawy, o które zapytam rodziców: ․․․․․

ZASTANÓW SIĘ

● Dlaczego może cię ciągnąć do palenia, nawet jeśli jesteś świadomy związanego z tym ryzyka?

● Co cię przekonuje, że palenie to zły wybór?

[Napis na stronie 240]

„Kiedy ktoś proponuje mi papierosa, po prostu uśmiecham się i mówię: ‚Dzięki, nie palę, nie chcę dostać raka’” (Alana).

 [Ramka i ilustracja na stronie 241]

Czy marihuana jest aż tak zła?

„Niektórzy twierdzą, że marihuana to sposób na ucieczkę od problemów”, mówi Ellen z Irlandii, „i że nie wywołuje żadnych skutków ubocznych”. Czy też spotkałeś się z taką opinią? Zweryfikujmy kilka mitów na temat marihuany (popularnie zwanej trawką).

Mit. Marihuana nie jest szkodliwa.

Fakty. Wśród trwałych skutków ubocznych zażywania marihuany wymienia się: kłopoty z pamięcią, zaburzenia procesu uczenia się, osłabienie odporności, a także zaburzenia potencji płciowej zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Marihuana może też wywoływać napady lęku, psychozy i paranoje. Dzieci palaczek są bardziej podatne na zaburzenia zachowania oraz mają większe problemy z koncentracją i z podejmowaniem decyzji.

Mit. Marihuana jest mniej szkodliwa niż tytoń.

Fakty. W porównaniu z palaczami tytoniu w drogach oddechowych palaczy marihuany może się odkładać cztery razy więcej substancji smolistych. Poza tym do ich krwi przenika pięć razy więcej trującego tlenku węgla. Po wypaleniu pięciu skrętów z marihuany do organizmu może się przedostać tyle substancji rakotwórczych, ile po wypaleniu całej paczki papierosów.

Mit. Marihuana nie uzależnia.

Fakty. Najszybciej od marihuany mogą się uzależnić nastolatki, które mają problemy natury emocjonalnej czy psychicznej. Inni mogą się uzależnić po dłuższym zażywaniu. W dodatku z badań wynika, że nastolatki, które palą marihuanę, znacznie częściej sięgają po inne narkotyki, na przykład kokainę.

 [Ramka i ilustracje na stronach 244, 245]

Jak tytoń wpływa na nasze ciało

Porównaj zdrowo wyglądających ludzi z reklam papierosów ze zdjęciami, które pokazują, co tak naprawdę palenie robi z ciałem człowieka.

Jama ustna, gardło i krtań rak

[Ilustracja]

rak języka

Serce stwardnienie i zwężenie tętnic, ograniczony dopływ tlenu do serca i nawet czterokrotnie większe ryzyko chorób serca

[Ilustracja]

zwężona tętnica

Płuca pękanie pęcherzyków płucnych, stan zapalny dróg oddechowych i nawet dwudziestotrzykrotnie większe ryzyko raka płuc

[Ilustracja]

płuco palacza

 Mózg nawet czterokrotnie większe ryzyko udaru

Skóra przedwczesne starzenie się

Zęby przebarwienia

Żołądek rak

Trzustka rak

Pęcherz rak

Nerki rak

[Ilustracja na stronie 239]

Jak ryba złapana na przynętę, palacz za chwilową korzyść musi zapłacić straszliwą cenę