WSPÓŁCZESNA młodzież dorasta w świecie, który może przerażać. Sporo młodych patrzy bezradnie, jak rozpadają się ich rodziny. Inni widzą, jak koledzy szkolni uzależniają się od narkotyków lub schodzą na ścieżkę przestępstwa. Wielu musi się opierać presji ze strony rówieśników obojga płci, którzy namawiają ich do kontaktów seksualnych. A niemal wszyscy kilkunastoletni chłopcy i dziewczęta czują się od czasu do czasu nierozumiani, samotni i przygnębieni.

Co pomoże młodym pokonywać piętrzące się przed nimi trudności? „Dzieci potrzebują kręgosłupa moralnego”, pisze dr Robert Shaw, „czegoś w rodzaju kotwicy, co pozwoli im dobierać sobie odpowiednich przyjaciół, podejmować słuszne decyzje i odnosić się do innych ze współczuciem”. Skarbnicą najlepszych zasad moralnych jest Biblia, która zawiera wskazówki pochodzące od samego Stwórcy. Któż lepiej od Jehowy Boga wie, czego potrzebujemy, by skutecznie radzić sobie w tych niespokojnych czasach?

Praktyczny przewodnik

Zasady biblijne są praktyczne i rozsądne. Mają wprost nieocenioną wartość dla rodziców i innych dorosłych, którzy chcą pomóc młodym obrać najlepszy kurs ku dorosłości.

Na przykład Biblia realistycznie przyznaje, że „głupota jest przywiązana do serca chłopca”. Albo jak czytamy w przekładzie Today’s  English Version, „to naturalne, że dzieci robią głupstwa” (Przysłów 22:15). Choć niektóre nastolatki wydają się dojrzałe jak na swój wiek, to jednak wciąż brakuje im doświadczenia. Dlatego często ulegają uczuciu niepewności, pokusom i rozterkom typowym dla okresu dorastania (2 Tymoteusza 2:22). Jak pomóc takiej młodzieży?

Biblia zachęca, by rodzice regularnie prowadzili z dziećmi wymianę myśli. Czytamy w niej: „Mów o nich [o zasadach Bożych], gdy siedzisz w domu i gdy idziesz drogą, i gdy się kładziesz, i gdy wstajesz” (Powtórzonego Prawa 6:6, 7). Takie rozmowy przynoszą podwójną korzyść. Po pierwsze, młody człowiek poznaje drogi Boże (Izajasza 48:17, 18). Po drugie, łatwiej podtrzymać z nim dobry kontakt. Jest to szczególnie ważne w okresie dojrzewania, gdy młodzi mają skłonność do odosabniania się i zamykania w sobie.

Oczywiście większość nastolatków od czasu do czasu izoluje się od ludzi. U niektórych jednak taki stan utrzymuje się chronicznie. „Mówią, że w szkole trudno im znaleźć przyjaciół, że nie mają z kim rozmawiać, czują się samotni i nielubiani oraz że nie mają się do kogo zwrócić o pomoc w razie potrzeby” — czytamy w pewnej książce na temat dojrzewania. *

Rodzice i inni dorośli mogą wyjść naprzeciw młodym ludziom, którzy borykają się z kłopotami. W jaki sposób? „Jest tylko jedna możliwość, żeby się dowiedzieć, co trapi nastolatków: trzeba ich o to zapytać” — powiedziała redaktorka pewnego pisma młodzieżowego. Oczywiście chcąc pomóc im się otworzyć, dorośli  muszą wykazać cierpliwość i nie mogą szczędzić czasu. Ale taki trud się opłaci (Przysłów 20:5).

Wyznaczanie granic

Kolejną ważną sprawą jest wyznaczanie rozsądnych granic. Młodzi w głębi duszy chcą, by im je zakreślono. W Biblii czytamy, że „chłopiec puszczony samopas będzie przynosił wstyd swej matce” (Przysłów 29:15). Zdaniem specjalistów młodociani przestępcy nierzadko rekrutują się spośród młodzieży, której nie obowiązują wyraźne zakazy ani nakazy. „Jeżeli zachcianki dziecka zawsze są spełnianie i nie zna ono słowa ‚nie’ ani żadnych ograniczeń”, mówi cytowany wcześniej dr Shaw, „nigdy nie uczy się, że inni ludzie mają swoje życie, uczucia, potrzeby i pragnienia. Dziecko, które nie umie wczuwać się w cudze położenie, nie będzie umiało kochać”.

Doktor Stanton Samenow, który przez wiele lat pracował z trudną młodzieżą, wyraził podobną myśl: „Niektórzy rodzice uważają, że dzieciom trzeba dać wolną rękę. Naiwnie sądzą, że stawianie im wymagań nadmiernie je obciąża i pozbawia dzieciństwa. Ale takie podejście może mieć tragiczne skutki. Rodzice po prostu nie uświadamiają sobie, że chłopcom i dziewczętom wychowywanym w bezkarności może potem brakować samodyscypliny”.

Czy to znaczy, że rodzice mają być bezwzględni? Wcale nie. Wyznaczanie granic to tylko jeden aspekt odpowiedzialnej opieki rodzicielskiej. Skrajne i sztywne zasady wytworzyłyby w domu ciężką atmosferę. Biblia radzi: „Ojcowie, nie rozjątrzajcie swych dzieci, żeby nie popadły w przygnębienie” (Kolosan 3:21; Efezjan 6:4).

Co jakiś czas warto zatem zrewidować swoje metody wychowawcze i sposób karcenia, zwłaszcza gdy dzieci dorastają i widać u nich oznaki dojrzałości. Jeśli młody człowiek zachowuje się odpowiedzialnie, niektóre ograniczenia można trochę poluzować (Filipian 4:5).

Budowanie mostów

Jak wspomniano w poprzednim artykule, Biblia zapowiedziała, że zanim Bóg oczyści świat z niegodziwości, „nastaną krytyczne czasy trudne do zniesienia”. Dowody potwierdzają, że żyjemy w tym okresie — „w dniach ostatnich” bezbożnego systemu rzeczy. Tak jak osoby dorosłe, również młodzi muszą żyć wśród ludzi „rozmiłowanych w samych sobie, (...) wyzutych z naturalnego uczucia, (...) nie panujących nad sobą” (2 Tymoteusza 3:1-5). *

Nawet gdy rodzice czują, że stracili kontakt z nastoletnim synem lub córką, mogą stopniowo — od rozmowy do rozmowy — odbudowywać wzajemną więź. Starania, by pozytywnie oddziaływać na dzieci i odgrywać w ich życiu ważną rolę, zasługują na szczerą pochwałę.

Biblia stanowi w tym względzie nieocenioną pomoc. Już wielu rodzicom pomogła wywiązać się z ich zadań, a nastolatkom — uniknąć groźnych pułapek (Powtórzonego Prawa 6:6-9; Psalm 119:9). Ponieważ Księga ta pochodzi od naszego Stwórcy, Jehowy Boga, możemy ufać, że młodzież znajdzie w niej najlepsze wskazówki. *

[Przypisy]

[Ilustracja na stronie 10]

Zwierz się ze swych trosk współczującemu dorosłemu