Obserwujemy świat

Obyczaje a katastrofy lotnicze

W artykule zamieszczonym w singapurskiej gazecie The Straits Times zwrócono uwagę, że wzajemne stosunki i zachowanie pilotów w kabinach samolotów pasażerskich należą do potencjalnych przyczyn katastrof lotniczych. Jak czytamy, „w Azji relacje między kapitanem i drugim pilotem są ściśle hierarchiczne. Kapitan jest niekwestionowanym szefem i nawet gdy drugi pilot zauważy jakąś nieprawidłowość, może się obawiać o tym powiedzieć, by nie podważać jego autorytetu”. Według tej gazety ludzie niekiedy dostrzegają zagrożenie, ale nie chcą o nim wspominać, „bo mogliby się postawić w niekorzystnym świetle”. Czasami też uważają, że „z powodu ich miejsca w hierarchii” nikt nie uzna tych obaw za uzasadnione. Jeżeli w kabinie samolotu drugi pilot niechętnie dzieli się spostrzeżeniami, może to zwiększać ryzyko wypadku.

Szczodrość Francuzów

Kobiety są bardziej szczodre od mężczyzn, a osoby starsze od ludzi młodych. Między innymi takie wnioski przedstawiono po całorocznych badaniach ankietowych przeprowadzonych przez filantropijną instytucję Fondation de France. Sondaż ten wykazał, że co drugi Francuz wspiera działalność charytatywną, a 28 procent czyni to kilka razy w roku, na przykład przekazując dary pieniężne, w naturze lub poświęcając swój czas. Jak zauważono, szczodrości sprzyja „praktykowanie religii i działalność w jakimś stowarzyszeniu”. Opierając się na tych badaniach, paryski dziennik Le Monde kreśli obraz typowego francuskiego skąpca: jest to młody kawaler, który nie chodzi do kościoła i przeważnie mieszka nad Morzem Śródziemnym lub na wsi.

Dobroczynna witamina

Podczas pracy przy komputerze nasze oczy ciągle reagują na jasne i ciemne punkty świetlne, pojawiające się na monitorze — zauważono w polskim miesięczniku Zdrowie. Im silniejsze są te bodźce wzrokowe, tym więcej tracimy rodopsyny, światłoczułego barwnika pozwalającego nam widzieć. Do jego produkcji niezbędna jest witamina A. Jak podaje wspomniane czasopismo, bardzo dużo witaminy A znajduje się w wątrobie i tranie. Jeżeli ktoś musi ograniczać spożywanie produktów o dużej zawartości tłuszczu i cholesterolu, może spożywać beta-karoten, który pod działaniem słońca zmienia się w organizmie właśnie w witaminę A. Beta-karoten zawierają „żółte, pomarańczowe, czerwone i zielone warzywa” oraz takie owoce, jak „morele, brzoskwinie, śliwki suszone, melony i mango”.

Eksplozja AIDS

Jak czytamy w raporcie opublikowanym przez Wspólny Program Narodów Zjednoczonych do spraw HIV-AIDS (UNAIDS) oraz Światową Organizację Zdrowia (WHO), w 2000 roku przeszło pięć milionów ludzi zaraziło się wirusem wywołującym tę chorobę. Oznacza to, że na całym świecie wirusem HIV zarażonych jest 36 milionów osób, czyli przeszło 50 procent więcej, niż się tego spodziewano w roku 1991. Prawdziwa epidemia wybuchła w Europie Wschodniej, gdzie w ciągu roku niemal podwoiła się liczba nosicieli tego wirusa, głównie wśród osób dożylnie wstrzykujących sobie narkotyki. W raporcie tym zauważono też, że działania profilaktyczne podejmowane w bogatszych krajach utknęły w martwym punkcie i AIDS dalej się rozprzestrzenia — głównie wśród homoseksualistów i narkomanów korzystających ze strzykawek. Z drugiej strony w Afryce subsaharyjskiej, gdzie jest zarażonych 25,3 miliona ludzi, po raz pierwszy liczba nowych nosicieli pozostała na tym samym poziomie. Od wybuchu epidemii na AIDS umarło już ponad 21 milionów osób.

Telefony komórkowe a wypadki

Korzystanie z telefonu komórkowego może grozić wypadkiem nie tylko na drogach. Jak mówią japońscy kolejarze, pasażerowie oczekujący na peronach są tak pochłonięci rozmowami przez telefony komórkowe, że zapominają, gdzie się znajdują. Niedawno dziennik Asahi Evening News doniósł o młodym mężczyźnie, który ucinając sobie telefoniczną pogawędkę, wychylił się poza krawędź peronu. Kiedy machinalnie ukłonił się swemu rozmówcy, otarł się głową o nadjeżdżający pociąg. Na szczęście skończyło się tylko na „rozcięciu powyżej prawego oka”.  Ale kiedy innym razem „uczeń szkoły średniej zajęty rozmową przez telefon pochylił się nad torami, został śmiertelnie potrącony przez nadjeżdżający pociąg towarowy”. Pracownicy dworców kolejowych opowiadają, że czasami telefony komórkowe wypadają ludziom na tory. Pewien 26-letni mężczyzna zeskoczył z peronu, by podnieść swój telefon, i zginął pod pociągiem. Kierownictwo kolei prosi pasażerów, by „pamiętali, że perony to bardzo niebezpieczne miejsca”.

Nowa definicja miny lądowej

Już ponad 135 krajów jest sygnatariuszami Konwencji ottawskiej, zakazującej stosowania min przeciwpiechotnych, a w 2006 roku mają podpisać ją też Stany Zjednoczone. „Obserwuje się jednak niepokojącą tendencję do opracowywania technologii, które zmienią dotychczasową definicję zakazanej miny” — czytamy w czasopiśmie New Scientist. „Japonia (...) uważa, że jeśli ładunki wybuchowe umieszczane na plażach są zdalnie sterowane, to nie można ich zaliczyć do min przeciwpiechotnych. (...) Nie nazywa się ich już minami, lecz ‚miotaczami pocisków’”. Amerykanie używają min przeciwpiechotnych do zabezpieczania min przeciwczołgowych, toteż obecnie udoskonalają te ostatnie, żeby przemieszczały się w razie próby oczyszczenia pola minowego. Jeżeli ktoś będzie chciał utorować drogę i rozbroi lub zdetonuje któreś z tych min, pozostałe „wykryją, że brakuje ładunków, i zmienią położenie tak, by znowu były rozmieszczone równomiernie” — czytamy we wspomnianym czasopiśmie. Te samoczynnie ustawiające się miny „będą połączone ze swą podstawą tłokiem, który z ogromną siłą wyrzuci je w powietrze na wysokość ponad 10 metrów”.

Emeryci się rozwodzą

We Francji „liczba rozwodów wśród osób powyżej 55 roku życia wzrosła w ciągu czterech lat o 52 procent” — podaje dziennik Le Figaro. W tym samym okresie dwukrotnie powiększył się wskaźnik rozwodów wśród ludzi po siedemdziesiątce, przy czym coraz częściej o rozwiązanie małżeństwa starają się kobiety. Do przyczyn zalicza się trudności w przystosowaniu się do życia na emeryturze. Kłopoty, które udawało się rozwiązać, kiedy jeden z małżonków był w pracy, często stają się nie do zniesienia, odkąd oboje są w domu. Ponadto coraz więcej kobiet po 50 roku życia jest niezależnych finansowo. Dlatego prawdopodobieństwo, że rozejdą się z niewiernym mężem jest większe, niż to było w poprzednich pokoleniach. Mężczyźni na emeryturze nierzadko znajdują sobie młodsze towarzyszki, natomiast sześćdziesięcio- czy siedemdziesięcioletnie kobiety, nawet jeśli nie są wdowami, coraz częściej pozostają same.

Koralowce poważnie zagrożone

Jak podaje tygodnik The Economist, rafy koralowe w Oceanie Indyjskim, ciągnące się od RPA aż po Indie, są w poważnym niebezpieczeństwie. Specjaliści w zakresie biologii morza dokonali niedawno niepokojącego odkrycia, że „w ciągu minionych dwóch lat zginęło w tym oceanie 50—95% raf koralowych”. Giną one wtedy, gdy temperatura wody na wiele tygodni wzrasta o 1 — 2°C ponad normę. „W 1998 roku temperatura wody wokół Seszeli była przez kilka tygodni o 3°C wyższa niż zwykle o tej porze roku” — informuje ten sam artykuł. Zdaniem naukowców stanowi to „niezbity dowód ocieplania się klimatu ziemi”. W roku 1998 i 1999 wskutek wymierania koralowców Malediwy straciły 63 miliony dolarów. Jak donosi The Economist, turyści pragnący zobaczyć przepiękne rafy „wracają rozczarowani widokiem szpetnych, szarych gruzów”. Współautor tego raportu Olof Linden oznajmił, iż „ogromna część jednego z najbardziej zróżnicowanych ekosystemów na tej planecie po prostu się rozpadła”. Ponieważ rafy koralowe są bardzo ważnymi miejscami wylęgu narybku, katastrofa ta nie wróży nic dobrego mieszkańcom wybrzeży utrzymującym się z rybołówstwa.

Wzrost przewidywanej długości życia

W opublikowanym niedawno oenzetowskim raporcie na temat rozwoju społecznego czytamy, że w Peru przewidywana długość życia wzrosła w ciągu ostatnich 25 lat o 12,8 roku. W latach 1970-1975 przewidywana długość życia wynosiła 55,5 roku, a w okresie od 1995 do 2000 roku już 68,3. Gazeta El Peruano przypisuje ten wzrost lepszej opiece medycznej, dzięki której umieralność noworodków spadła w ciągu tych 25 lat ze 115 do 43 na 1000 dzieci, a wśród maluchów do piątego roku życia — ze 178 do 54 na 1000. Ocenia się, że w następnym pięcioleciu tylko „23 procent populacji będzie żyć krócej niż 60 lat” — informuje El Peruano.