Bai na kontenido

Bai na kontenido

Kiko Ta e Solushon pa Obesidat?

Kiko Ta e Solushon pa Obesidat?

Kiko Ta e Solushon pa Obesidat?

SPIÈRTA! a entrevistá Diane (un dietista) i Ellen (un verplegster), ámbos spesialisá den traha ku pashèntnan ku tin sobrepeso òf ku ta obeso. Nan tur dos ta di akuerdo ku sierto dietanan ku ta konsentrá riba eliminá tur kuminda ku tin karbohidrato (por ehèmpel, pan, pasta òf batata) i kome mas proteina (karni) por hiba na bahamentu di peso. Sin embargo, nan ta bisa ku riba largu plaso esei por tin efektonan sekundario negativo. * Un tabèl médiko ku yama Mantené un Peso Salú ta konfirmá esaki. E ta bisa: “Dietanan di tiki karbohidrato, spesialmente si tene nan sin supervishon médiko, por ta peligroso.” E ta sigui bisa: “[Nan] ta diseñá pa kousa un pèrdida rápido di peso dor di promové un konsentrashon haltu i indeseá di elementonan keton (un produkto sekundario di e kurpa ora e ta kima vèt).” Si bo tin pensá di tene un dieta di tiki karbohidrato, hasi sigur di konsultá ku un dòkter promé.

Si bo meta ta pa baha di peso, no desesperá. Segun Dr. Walter C. Willet, “Mantené peso bou di kontròl no ta imposibel, ni e no ta nifiká pasa hamber ni un dieta laf i ripititivo. Ku esfuerso konsiente i kreatividat, mayoria hende por tin éksito den mantené nan peso bou di kontròl pa tempu largu siguiendo un dieta dushi i rasonabel i hasiendo ehersisio kasi tur dia. Un bida mas largu i mas salú definitivamente ta bale la pena.” *—Lèter skùin ta di nos.

Kon Importante Ehersisio Ta?

Dr. Willet ta bisa: “Fuera di no huma, ehersisio ta e mihó kos ku bo por hasi pa bira salú òf keda salú i pa prevení malesa króniko.” Ku ki frekuensia un hende mester hasi ehersisio? Kiko ta e benefisionan di esfuerso físiko?

Segun e konseho di algun eksperto, hasi ehersisio tur dia, maske ta pa solamente 30 minüt, por tin gran benefisio. Pero nan a asta sugerí ku hasi ehersisio tres biaha pa siman por yuda un persona evitá problemanan grave den futuro. Ehersisio ta kima kaloria, i e pregunta prinsipal ku un hende ku ta purba baha di peso mester hasi ta: Mi ta kima tur dia mas kaloria di loke mi ta ingerí? Si bo ta hasi nèt kontrario, i ta ingerí mas kaloria di loke bo ta kima, e ora ei bo peso lo subi sigur. Pues, kana òf kore baiskel en bes di kore den outo. Subi trapi en bes di usa left. Hasi ehersisio! Kima kaloria!

Dr. Willet ta splika: “Pa hopi hende, kanamentu ta un ekselente alternativa kompará ku otro tipo di aktividat físiko pasobra e no ta rekerí ningun ekipo spesial. Bo por hasié na kualke momentu i kualke lugá, i por lo general e ta basta safe.” Klaru ku su konseho ta referí na kana duru, no djis kana keiru. E ta rekomendá 30 minüt di aktividat físiko tur dia si ta posibel.

Operashon Ta e Mihó Solushon?

Den un esfuerso pa baha di peso i prevení ku nan ta subi di peso den futuro, algun pashènt ekstremadamente gordo a sigui e konseho di spesialistanan riba tereno di obesidat ku ta rekomendá vários tipo di operashon. Pa ken e operashonnan aki lo por ta un solushon? E eskritornan di e buki Mayo Clinic on Healthy Weight ta sugerí lo siguiente: “Bo dòkter lo por konsiderá operashon si bo body mass index ta riba 40, lokual ta indiká ku bo ta ekstremadamente obeso.” (Wak e tabèl na página 5.) E Mayo Clinic Health Letter ta sugerí: “Operashon pa redusí obesidat por lo general ta rekomendabel solamente pa personanan entre 18 pa 65 aña ku tin un body mass index riba 40 i kende nan obesidat ta kreando un riesgo médiko serio.”—Lèter skùin ta di nos.

Kua ta algun di e operashonnan aki? Wèl, tin operashon pa redusí e tripa delegá, i operashon pa kose stoma òf pa redusí e tamaño di stoma. Pa redusí e tamaño di stoma dòkternan ta nit e parti ariba di e stoma, lagando un saku chikí ku ta karga solamente un 15 gram di kuminda. Kaba nan ta kòrta e tripa delegá i peg’é na e saku aki. Di e manera aki ta pasa gran parti di e stoma forbei i tambe e promé parti di e tripa delegá.

Pero kiko di e personanan ku a pèrdè e peso di mas ku nan tabatin? Tabata bale la pena?

[Nota]

^ par. 2 Esakinan ta entre otro demasiado heru den sanger, problema ku nir i será di kurpa.

^ par. 3 Kristiannan dediká ku ke usa nan bida na un manera aseptabel den Dios su sirbishi sagrado tin mas motibu ainda pa baha di peso i ser salú. Na lugá di muri prematuramente, nan por dediká mas aña di bida útil den Dios su sirbishi.—Romanonan 12:1.

[Kuadro/Plachinan na página 7]

Piramit di Sugerensianan pa Kome Salú

Kos Dushi Produktonan zut konsentrá

òf prosesá (masha poko; limitá nan na

75 kaloria pa dia)

Vèt Zeta di oleifi, nechi, zeta di canola,

awakati (3-5 porshon diario; un porshon ta

1 telep di zeta òf 2 kuchara di nechi)

Proteina i Produktonan di Lechi Bonchi, piská, karni

sin vèt, webu, produktonan di lechi ku tiki vèt,

keshi (3-7 porshon diario; un porshon ta 90 gram di

karni òf piská kushiná)

Karbohidrato Spesialmente grano integral—pasta, pan, aros,

sereal (4-8 porshon diario; un porshon ta un snechi

di pan)

Fruta i Bèrdura Un variedat amplio (no tin límite di porshon diario; un mínimo di 3 di kada un)

Spièrta! no ta boga pa ningun método en partikular di dieta òf pa kontrolá peso. Simplemente e ta informá su lektornan di algun di e opshonnan ku tin disponibel. Kada persona mester konsultá su dòkter promé ku e sigui kualke ehersisio òf programa di dieta.

[Rekonosementu]

Basá riba sugerensianan di Klínika Mayo

[Kuadro/Plachinan na página 8, 9]

Algun hende a purba e tepnan aki pa baha di peso:

1 Sea konsiente di e kantidat di kaloria ku tin den loke bo ta kome i bebe. Nota: Kos di bebe por ta un fuente prinsipal di kaloria, spesialmente djus ku tin suku aden. Bebidanan alkohóliko tambe tin hopi kaloria. I tene kuidou ku e limonadanan ku hende ta hasi hopi propaganda p’e. Wak riba nan etikèt kuantu kaloria nan tin. Lo bo keda sorprendí.

2 Evitá tentashon. Si bo tin chips, chukulati òf buskuchi na man, lo bo kome nan sigur! Na nan lugá, buska kos di snèk ku tin tiki kaloria, manera apel, wòrtel i buskuchi di grano integral (volkoren).

3 Tuma un snèk òf aperitivo promé ku kuminda. Esei lo baha bo apetit i por pone bo kome ménos.

4 No kome tur loke ku hende pone bo dilanti. Sea selektivo. Nenga loke bo sa ku lo duna bo demasiado kaloria.

5 Kome trankil. Ki purá bo tin? Disfrutá di bo kuminda dor di tuma nota di loke bo ta komiendo: nan koló, nan sabor i e manera ku kuminda ta kombiná. Skucha ora bo stoma manda señal ku ta indiká “Mi ta yen. Mi no tin mester di mas kuminda.”

6 Stòp di kome promé ku bo sinti bo yen.

7 Den algun pais, ta bon konosí ku restorantnan ta sirbi porshonnan demasiado grandi. Kome solamente mitar di bo plato prinsipal, òf kompartié ku un hende mas.

8 Postre no ta esensial pa kompletá un kuminda. Ta mihó bo terminá un kuminda ku fruta òf un otro kos ku tin tiki kaloria.

9 Produktornan di kuminda ke pa bo kome mas. Nan meta prinsipal ta ganashi. Nan lo purba saka probecho di bo debilidatnan. No laga nan kue bo kabes abou ku nan propagandanan astuto i plachinan bunita. Bo por bisa nò!

[Rekonosementu]

Lista adaptá for di e buki Eat, Drink, and Be Healthy, di Dr. Walter C. Willett

[Plachinan na página 8, 9]

Hasi Ehersisio!