Eden​—Kasin Ditan so Inmunan Nanayaman na Too?

IMADYIN mo pan wala ka’d sakey ya hardin. Ditan et anggapoy pakadisturboan tan ingal, aliwan singa diad magulon syudad. Sayan hardin et maawaawang tan talagan mareen a lugar. Sakey ni, maligen so nonot mo ta anggapoy panaaburidoan mo, tan maligsay laman mo ta anggapon balot so naliliknam ya sakit. Pandinayewan moy karakep na kaliberliber.

Say unonan akalay imanom et saray makolor ya rosas, insan say mankirkirlap ya ilog, tan saray berden tantanaman tan karikaan. Sankaliknam tan sankasingob moy ambalingit ya siplog na dagem. Narerengel moy kalasakas na saray bulong, say iyaagus na danum, say kansion na saray siwit, tan say ungol na saray insekto. Diad pani-imadyin mo, naisip mo anganko ya balibali komon no ontan ya pasen so panayaman mo anto?

Diad interon mundo, dakel so manisian ontan a pasen so inmunan nanayaman na too. Pigaran siglo lan ibabangat ed saray membro na Judaismo, Kakristianoan, tan Islam so nipaakar ed hardin na Eden, a ditan so pasen ya inggana na Dios ya panayaman di Adan tan Eva. Unong ed Biblia, mareen tan maliket so bilay da. Marakep so relasyon da’d sakey tan sakey, ed saray ayayep, tan ed Dios ya angiter ed sikara na pankanawnawan nawalaay agmanganggan bilay diad satan a marakdakep a pasen.​—Genesis 2:15-24.

Walaan met na sananey ya ideya iray Hindu nipaakar ed paraiso nensaman. Panisiaan met na saray Buddhist ya walaray espiritual ya lider odino Buddha sano say mundo et singa paraiso, a mainawa tan maaligwas so bilay. Tan ibabangat na dakel ya relihyon ed Aprika iray istoryan baleg so piparaan to ed istorya di Adan tan Eva.

Diad tua, say bangat ya walay paraiso nensaman et napatnagan ed dakel ya relihyon tan tradisyon na totoo. Oniay naimano na sakey ya autor: “Panisiaan na dakel ya sibilisasyon ya walay paraiso nensaman a ditan et walay inkaperpekto, kawayangan, kareenan, liket, maaligwas ya bilay, tan anggapoy pansengegay itakot, kolkol,  tan gulo. . . . Lapud saya, pipirawaten da so abalang ya paraiso tan manggagawa iray paraan pian nipawil itan.”

Posible kasin saksakey so nanlapuan na saratan ya istorya tan tradisyon? Kasin satan ya “pipirawaten da” et akabase ed tudtuan agawa nensaman? Kasin tua ya walay hardin na Eden nensaman tan talagan nambilay si Adan tan Eva?

Dakel so manduaruwa ed satan ya ideya. Diad sayan panaon ya maaligwas so siensia, panisiaan na dakel ya satan ya salaysay et is-istorya labat. Anggan saray lider na relihyon et manduaruwa. Dakel ed sikara so agmanisia ya walay hardin na Eden nensaman. Ibabangat dan anggapoy ontan ya pasen. Satan ya salaysay et wala labat kunoy isisimbolo to, alamat labat, odino sakey a parabolon pakaaralan tayo.

Wala pan talaga iray nabasan parabolo ed Biblia. Anggan si Jesus ya mismo et angisalaysay na saray kabkabat ya parabolo. Balet, malinlinew a say paraan na impangisalaysay na Biblia ed Eden et aliwan parabolo, noagta rekord na aktual ya agawa nensaman. No bilang ta ag-agawa itan, napanmatalkan tayo ni kasi so arum ya ibabaga na Biblia? Amtaen tayo pa nin unona iray rason no akin ya panduaruwaan na arum so hardin na Eden tan nengnengen tayo no kasin makatunongan iratan ya rason da. Insan tayo usisaen no akin ya importante itan ya salaysay ed balang sakey ed sikatayo.