Tepetepet na Saray Manbabasa
Tepetepet na Saray Manbabasa
Posible kasin naamtaan so eksakton oras na impangipasak ed si Jesu-Kristo?
Linmesa iyan tepet lapud singa mankontraan iray pinuyanan a salaysay ya insulat nen Marcos tan apostol Juan nipaakar ed impatey nen Jesus. Inkuan nen Marcos: “Natan et komatlon oras la, tan sikatoy impasak da [saray sundalo].” (Mar. 15:25) Unong ed si Juan, “asingger lay komanem ya oras” sanen inyawat nen Pilato si Jesus ed saray Judio pian ipasak. (Juan 19:14-16) Nandurumay eksplinasyon na saray komentarista na Biblia pian nalinewan iyan singa pankontraan. Balet ta anggapoy magenap ya impormasyon ed Biblia no akin ya nandumaan iyan duaran salaysay. Anggaman ontan, makatulong nin siansia ya amtaen no panon dan tatantiyaen so oras nensaman.
Nen inmunan siglo C.E., inapag na saray Judio so agew ed 12 ya oras, ya igagapo da itan diad kabutay na agew. (Juan 11:9) Say “komatlon oras” sirin et manlapud alas-otso ya anggad alas-nuebe na kabuasan, tan say “komanem ya oras” et bandad kaagwan. Siempre, aliwan pareparehoy ibubutay tan iseselek na agew ed loob na sakey taon. Sakey ni, say karukey na agew et depende ed tiempo. Ontan met, ibabase day oras ed posisyon na agew. Kanian say panangibaga dad oras et aliwan eksakto. Mabetbet a tutukoyen na Kristianon Griegon Kasulatan iray ebenton agawad komatlo, komanem, odino komasiam ya oras—kaslakan a mankabaliksan ya manga onman ya oras. (Mat. 20:3, 5; Gawa 10:3, 9, 30) Balet, walaray mas espisipikon impanukoy, singa say “komapiton oras,” no kaukolan labat itan a detalye ed salaysay.—Juan 4:52.
Saray salaysay na apatiran Ebanghelyo so mantutunosan no nipaakar ed oras na saray ebento ed unor ya agew nen Jesus diad dalin. Ibabaga dan saray saserdote tan mamasiken so nantutupleg ed kabkabuasan tan inyakar day Jesus ed Romanon Gobernador a si Poncio Pilato. (Mat. 27:1; Mar. 15:1; Luc. 22:66; Juan 18:28) Unong ed si Mateo, Marcos, tan Lucas, manlapud komanem ya oras sanen impasak lay Jesus, binmilunget so interon dalin “anggad komasiam ya oras.”—Mat. 27:45, 46; Mar. 15:33, 34; Luc. 23:44.
Sakey ya importantin detalye a makatulong pian naamtaay oras na inkipasak nen Jesus et saya: Say panagsiplat odino panaglewet et ipapasen a kabiangan na proseso na panangipasak. No maminsan, walaray ompapatey no teribli so impaniplat. Diad kaso nen Jesus, grabe seguro itan kanian kaukolan a sikatoy sublayan na sananey ya manakbat ed panamairapan a kiew. (Luc. 23:26; Juan 19:17) No impasen so panagsiplat ya gapo na panangipasak, onlabas ni sirin so pigaran oras antis na samay aktual lan pangipasak ed si Jesus diad panamairapan a kiew. Kanian nayarin nanduruma met so ibagan oras na nanduruman totoo, depende ed no dinan ed saramay kabiangan na interon proseso so angibasiyan da.
Insulat nen apostol Juan so salaysay to pigaran dekada kayari na arum nin managsulat na Ebanghelyo, kanian abasa to ray salaysay da. Tua, walay imbaga ton oras ya duma ed imbaga nen Marcos. Balet, paneknek itan ya agto labat basta kinopya so salaysay nen Marcos. Si Juan tan si Marcos et parehon pinuyanan na Dios. Anggaman anggapoy magenap ya impormasyon ed Biblia ya mangipaliwawa ed pandumaan, makapanmatalek itayod saray salaysay na Ebanghelyo.