Narerengelan so Maong a Balita Diad Nisulinek Iran Baley ed Bolivia

MANGA 20 kami a nandaragup ed gilig na dayat, a magunaet min tatalaranan so sanagew a pambaroy pian bisitaen iray purok ya asingger ed panlalapuan na ilog. Wala kami ed sankaleksaban na Andes, a manlapu ditan et onaagus so ilog na Beni diad maaw-awang a patar ed kaliberliber na Amazon. Sakey itan a lugar a nikadkaduma ed karakpan.

Balet, aliwa kamin turista. Say arum a kaiba mi et taga dia lanlamang tan walaray kaiba mi a nanlapu ed ararawin syudad pian dia la manayam ed Rurrenabaque, sakey a melag a baley a marakdakep, a walaray manrorosas a kakiewan, kaabungan ya inatepan na pinaor, tan saray karsada a sagpaminsan a dadalanan na saray taksin motorsiklo. Akin a manbabaroy kami’d dia?

Sayan panagbaroy et kaslakan lan nagagawa diad dakel niran lugar ed Bolivia. Saray Tasi nen Jehova a taga ed saray syudad tan ed arum a bansa so mangipapasabi na maong a balita na Panarian na Dios diad saray angkekelag a baley.​—Mateo 24:14.

Say Bolivia et walad sentro na Abalaten ya Amerika. Say kaawang na satan et mamidua ed kaawang na Pransya balet manga kakaplo labat so populasyon na satan no ikompara ed Pransya. Say panaayaman na maslak a totoo ed Bolivia et balanglan diad saray syudad tan saray baley a minasan diad ataragey a kapalandeyan odino diad saray lawak a sentro na agrikultura. Balet, diad saray abeban lugar a tropiko, nanaarawian iray baley lapud maaawang a katakelan.

Nen dekada na 1950 tan 1960, saray makpel a misionaryo a di Betty Jackson,  Elsie Meynberg, Pamela Moseley, tan Charlotte Tomaschafsky, so angidaulo ed kimey diad dakel a nisulinek a baley. Imbangat da so katuaan ed Biblia diad saray masimoon a totoo tan tinmulong iran angiletneg ed saray angkelag a kongregasyon. Kaleganan na dekada 1980 tan 1990, aminem a dinmakel so bilang na saray Tasi nen Jehova, nagkalautla diad saray syudad. Natan et wala la iray kongregasyon diad kada barangay. Naromog yo ira diad saray maaligwas a distrito, a saray totoo ditan et manoopisina diad saray atatagey a bilding, manaayam ed mararakep a mansyon, tan mansasaliw diad saray supermarket. Balet wala met iray kongregasyon diad arawi’d baley, a saray totoo et manaayam ed saray alolong ya adobe, mansasaliw diad saray tindaan a pataktak, tan mansusulong na makolor iran kawes ed lokal. Ingen, anto so nagawaan pian natulongan so dakel nin totoo ed nisulinek iran pasen a makapikabat ed si Jehova?

Say Impangisakripisyo ed Mainawan Panagbilay Diad Syudad

Diad apalabas a duaran dekada, dakel a totoo a manaayam ed saray minasan a baley tan kaumaan ed Bolivia so inmaalis ed saray syudad. Nikadkaduma no kasunian a direksion so aarapen na totoo, salanti, manlapud syudad tan onalis ed baryo. Diad dakel a baryo et saksakey so telepono tan pigay oras labat a walay koryenti ed kada agew. Saray Tasi a manaayam diad sarayan angkelag a baley et makapinengneng labat ed saray kapananisiaan da diad tinaon iran kombension, tan nayarin magastos, mapeligro, tan makapakesaw so iyakar ed sarayan kombension. Sakey ni et anggad haiskul labat iray eskuelaan ed baryo. Anto sirin so mamapakiwas ed dakel a Tasi nen Jehova pian ontaynan ed saray syudad insan onalis ed saray baryo?

“Awalaan ak na pankanawnawan manggegemtan na karera diad syudad na La Paz,” so inkuan nen Luis diad agano ni. “Balet naynay ya ipupurek na atateng ko a say sankaabigan a karera et say kimey a panaggaway-babangatan. Kanian angala ak na antikey labat a kurso nipaakar ed saray metodo ed konstruksion. Leleg na impanbakasyon ko diad Rurrenabaque, naimanok so inkagunaet na saray totoo ya ondengel ed maong a balita. Sanen anengneng kon dagdaiset so agagin lalaki diman, aliknak a kaukolan koy onla’d man pian ontulong. Labindua natan so iyaaralan ko na Biblia. Alimbawa, walay iyaaralan kon malangwer nin sanasawa ya apatira so anak da. Samay asawan laki et buanges tan sugarol, balet intunda to lan amin iratan a bisyo to tan innabang to la ed kakaaro to iray naaaralan to nipaakar ed si Jehova. Naynay ton ipaparaan so leksion to. Sanen kinaukolan toy onarawi ed loob na talora odino apat agew pian mantroso ed katakelan, aliwliway liknaan to lapud agto labay a walay nasaew to. Sano nanenengneng ko iran sankapamilyaan diad Makristiano iran pantitipon, naliknak a walay gunggona na inyakar ko dia.”

 Si Juana et sakey a mansusulon ateng. “Asalik so nantrabaho ed La Paz bilang katulong,” so inkuan to. “Sanen melag ni so anak kon laki, nanlingkor ak bilang sigpot-panaon a ministro diad syudad. Sanen akakar ak ed Rurrenabaque, amoriak a nagkalalo ni so nagawaan ko no manayam ak dia. Kanian linma kami dia, tan akaromog ak na trabaho bilang katulong. Diad primero et mairap ya anosan so ampetapetang a klima tan saray insekto. Balet pitoy taon mi la natan dia. Dakel so niyaaralan ko na Biblia kada simba, tan dakel ed sikara so mangipapatnag na apresasyon da diad iyaatendi ra ed saray pantitipon.” Si Juana tan say anak to so kaiba ed saramay nambaloto a linma ed saray lugar ya asingger ed panlalapuan na ilog. Nayarian yo met so mila.

Say Impanbaroy Mi Diad Asingger ed Panlalapuan na Ilog

Maungol so baloton de-motor legan kamin ondadalan ed mainget a baetan na saray palandey. Man-uni iray loro, a singano agda kami labay a nanengneng. Lapud mabiskeg ya iyaagus na makilot a danum a manlalapud palandey, mankibangkibang so baloto mi legan a say bangkero so marundunong a mangimamaneobra ed satan. Sanen onkakaagwan la, sikami so linmasur a linma ed melag a purok. Akabat mi so manangasikaso ed Kongregasyon na Rurrenabaque, tan inturo to ed sikami so pampulongan mi.

Saray totoo diman so maliket ya angabrasa ed sikami, balanglan diad silong na kiew odino diad loob na abung a gawa ed kawayan tan inatepan na pinaor. Ag-abayag et walay akatongtong mi a malangwer nin sanasawa a peles a mandadapil na unas diad kiew a darapilan. Say tabol so onaagus ed gansan palanggana. Insan da ipaluwag so tabol anggad magmaliw itan a politipot a nayarin ilako diad baley. Pinaloob da kami ed abung da tan dakdakel so intepet da nipaakar ed Biblia.

Nantultuloy kamin amaarap diad asingger ed panlalapuan na ilog, a nampulong kami diad kada purok. Dakel so aliketan diad impakadngel da ed ibabaga na Biblia nipaakar ed pangangga na sakit tan ipapatey. (Isaias 25:8; 33:24) Lapud ngalngalin anggapo dia so napampatambalan, dakel a pamilya so maneermen ed ipapatey na ananak da lapud sakit. Mairap tan aliwan maligen so bilay na saray dumaralos tan managsigay a mandedependi labat ed ontan ya anapan. Kanian, dakel so interesadon tuloy ed sipan na Dios a nikurit diad Salmo 72 nipaakar ed sakey a gobierno a mamaandi ed kairapay-bilay. Balet, diad padesir yo kasi et mansagpot iramay interesado a manaayam ed saratan a nisulinek a lugar pian onatendi ed Makristiano iran pantitipon? Satan a tepet so inumameng di Eric  tan Vicky, a manlilingkor bilang sigpot-panaon a ministro ed Santa Rosa, a taloy-oras a biahe so kaarawi ya anggad kaliberliber na Amazon.

Kasin Onatendi Iray Interesado?

Si Eric tan Vicky, a nanlapud California, E.U.A., so 12 taon lan manaayam ed Bolivia. Sikara so pinaseseg na ombiabiahen manangasikaso ya onalis ed Santa Rosa. “Duara labat so telepono ed baley tan anggapo so Internet,” so kuan nen Vicky. “Dakdakel so atap ya ayep. Mabetbet kamin makakasabat na saray buwaya, avestruz (ostrich), tan angkakabaleg ya uleg legan kamin ombibisita ed saray lugar ya arawi’d baley panamegley na saray motorsiklo mi. Anggaman ontan, mas makapainteres iray totoo nen saray ayayep. Iyaaralan mi na Biblia so malangwer nin sanasawa a man-apelyidoy Vaca, ya apatiray anak da. Manga 26 kilometro so kaarawi na panaayaman da manlapud baley. Samay ama et datin buanges, balet anguman la natan. Kada simba et aawiten to so interon pamilya to tan say yugtan ton bii diad Kingdom Hall. Ilalason to ed beneg na baleg a bisikleta to so akulaw to tan say melag nin anak da et akalason ed arap. Say nuebe años ya anak dan laki so mangilason met ed agi ton bii diad sananey a bisikleta, bangta say otso años et manbisikletan bukor. Kaukolan day manbisikleta ed taloy oras pian makasabi.” Inar-aro na sayan pamilya si Jehova tan gagawaen day anggaan na nayarian da pian makapilimog ed kongregasyon.

Diad loob labat na 18 a bulan et wala so 3 a kinmualipika ed bautismo, tan manga 25 so onaatendi ed balon Kingdom Hall ed Santa Rosa. Anggaman dakel a totoo so malabay a paiyaralan na Biblia, dakel so awalaan na baleg iran babeng ed pakapanlingkor ed si Jehova.

Say Angat ed Pagmaliw a Legal a Sanasawa

Insalaysay na sanasawan misionaryo a si Marina tan Osni, a manlilingkor diad nisulinek a baley ya asingger ed nanketegan na Bolivia tan Brazil, a dakel dia so agmangipapasen ed panangasawa bilang permanentin ulopan. Mansasalat so kapareha ra. “Sakey itan a problema a mangaamper ed espiritual ya iyaaligwas da,” so kuan nen Osni. “Sano labay na totoo so magmaliw a tuan Kristiano, komplikado tan magastos so proseso. Arum so kaukolan nin manresolbe ed datin impiamong da insan makapankasal a legal. Anggaman kuan, lapud bibidbiren dan kakaukolanen ed Kasulatan so manepeg a pangirehistro ed panangasawa, arum so pirmin nansagpot pian makalmo na panggastos da parad legal a pankasal.”​—Roma 13:1, 2; Hebreos 13:4.

Insalaysay nen Marina so eksperiensya nen Norberto. “Pigara lan bibii so inyamong to sakbay ton inyamong so sakey a biin walaay panaderya. Mas malangwer ni imay bii na 35 a taon tan walay anak ton laki a tinagibi nen Norberto. Sanen ombabaleg la so ugaw, kinaliktan nen Norberto so magmaliw a maong ya ehemplo ed sikato. Kanian sanen walay dinmalaw a Tasi diad panaderya ya angiyopresi na libren panagaral ed Biblia, inawat itan nen Norberto, anggaman agto amtay manbasa tan sakey ni et masulok lan 70 años to. Sanen naaralan nen Norberto tan say kaamong to iray kakaukolanen nen Jehova, sikaray legal a nankasal tan abautismoan ira diad saginonor. Nagmaliw a responsablin Kristiano imay kalangweran a laki​—unong ed inilaloan a mismo ed sikato to na ikit to. Naaralan nen Norberto so manbasa, tan manpapaliwawa met la diad saray pantitipon na kongregasyon. Anggaman makapuy lay pueg to lapud masiken la, sikatoy maseseg nin siansia a ministro na maong a balita.”

Pinabiskeg na Espiritu nen Jehova

Oniay inkuan nen Jesus ed inmuunan papatumbok to: “Mangawat kayo na pakayari, no onsabi ed sikayo so espiritu santo: et sikayo so tasik . . . angga ed kasampotan na dalin.” (Gawa 1:8) Agaylan makapaseseg so pakaamtan say espiritu na Dios so mamapakiwas ed saray Kristianon lalaki tan bibii ya onlan manayam ed ararawin lugar!  Alimbawa, nen 2004 et inawat na manga 30 a maseseg a Kristiano so temporaryo iran asainmin ed nisulinek iran teritorya pian manlingkor bilang espisyal payunir. Pisalsalamatan da so alimbawa na 180 a taga arum a bansa a linma ed Bolivia pian manlingkor bilang payunir, manangasikaso na sirkito, boluntaryo ed Bethel, odino misionaryo. Say 17,000 a manangipalapag na Panarian ed Bolivia so mangikokondukta na 22,000 a panagaral ed Biblia diad kaabungan na saray interesadon totoo.

Amin irayan agagi so pirmin naliliketan lapud natetebek dan iwawanwan ira na espiritu nen Jehova. Alimbawa, si Robert tan si Kathy so angawat ed asainmin bilang misionaryo ed Camiri. Sakey met a nisulinek a baley so Camiri lapud wala ed pegley na nipukpukdol a lugar ya asingger ed ilog. “Singano dugarugan panaon so insabi mi,” kuan nen Robert. “Diad loob na duaran taon, manga 40 a totoo so nagmaliw a manangipalapag na maong a balita.”

Dinmengel so Sakey a Buanges Tan Sugarol

Dakel a totoo a taga baley so mandinayew ed impanguman na saramay manaaral ed Biblia. Singa bilang, sakey ya agew a manga apat taon lay apalabas, ayepyep ed dukolan so sakey ya abuek a lakin manngaran na Ariel. Anggaman nagmaliw a balitado lapud panagsugal to, panaaburidoan to so abalbaleg ya utang to, say magulon panamaley to, tan saray mamarikit to ya apaulyanan. Legan a mannononot, sinmabi so sakey ed saray Tasi a mankakabkaabungan. Dinmengel a maong si Ariel legan ya ipapaliwawa na agi tayo so Kasulatan. Ag-abayag et wala lamet ed dukolan si Ariel, a manbabasa la na nipaakar ed maliket a bilay na pamilya, Paraiso, tan panaglingkor ed Dios. Diad saginonor et sikatoy impaiyaralan la na Biblia.

Sanen sinmabi iray misionaryo diad Camiri, say asawa nen Ariel a si Arminda, so manaaral met la na Biblia​—balet ta aliwan maligsa ed panagaral. “Ginawak lay amin a nayarian ko pian ontunda ed panag-inum to,” so inkuan nen Arminda. “Balet inisip ko ya anggapo lanlamang so gunggona. Sikatoy aglan balot manguman.” Balet, nagmaliw a lalon makapainteres so panagaral ed Biblia nen say inilaloan to. Kayari na sakey taon, sikatoy abautismoan tan pinulongan to so pamilya to. Diad saginonor, pigara ed saray kanayon to so angidedika na bilay da ed si Jehova.

Nipaakar ed si Ariel, sikatoy nairapan a mangitunda ed panag-inum, panagsigarilyo, tan panagsugal. Say gapoan na impanguman to et sanen inimbitaan to so amin a kakaaro to ed Memoryal na impatey nen Jesus. Oniay ninonot to: “Agko la pilimogan iramay ag-onla. Iyaralan ko balet na Biblia iraman so onatendi.” Diad ontan a paraan et sikatoy akapangigapo na taloran panangiyaral ed Biblia. Anggan sanen agni nagmaliw a membro na kongregasyon si Ariel, iyaaralan to la na Biblia so sakey a kanayon to ya inmaligwas tan bansag iran abautismoan. Oniay inkuan nen Arminda: “Singano anggapo la imay datin Ariel.”

Oniay insalaysay nen Robert: “Ami-amin et 24 a kapamilyaan to so regular ya onaatendi ed saray pantitipon. Samplora so abautismoan la, tan walora so agbautismadon manangipalapag. Saray arum a makakaimano ed anguman a kondukta ra so impaiyaralan met na Biblia tan onaatendi la ra ed saray pantitipon na kongregasyon. Dinmakel so onaatendi, a manlapud 100 a nagmaliw a 190. Sikami nen Kathy so walaan na 30 ya iyaaralan ed Biblia, tan amin da so onaatendi la ed saray pantitipon. Malikeliket kami ed inyakar mi dia.”

Say nagagawa ed nisulinek iran baley na Bolivia so melag labat a kabiangan na sankamundoan a panagtipon a nipasakbay diad Apocalipsis kapitulo 7, ya anaglawi ed katitipon na saraman so makaliktar ed baleg a kairapan legan na “agew na Katawan.” (Apocalipsis 1:10; 7:9-14) Natan labat ed awaran na too a minilyon a manlalapud amin a bansa so mankakasakey ed panagdayew ed tuan Dios. Agaylan makapaliket ya ebidensya ya asingsingger lan nasumpal iray sipan na Dios!

[Litrato ed pahina 9]

Si Betty Jackson

[Litrato ed pahina 9]

Si Elsie Meynberg

[Litrato ed pahina 9]

Si Pamela Moseley

[Litrato ed pahina 9]

Si Charlotte Tomaschafsky, arawin kawanan

[Litrato ed pahina 10]

Say pamilyan Vaca so sinimban manbibisikleta na taloy oras a paarap ed Kingdom Hall

[Litrato ed pahina 10]

Si Eric tan Vicky so nanlingkor ed lugar a nakaukolan so dakel nin manangipalapag na Panarian

[Litrato ed pahina 11]

Saray manaayam ed asingger ed ilog na Beni so masimoon ya ontatalineng ed maong a balita

[Litrato ed pahina 12]

Si Robert tan Kathy so manlilingkor bilang misionaryo ed Camiri