Siopa so Manepeg a Lider Natan?

Nen 1940 et linmesay problema ed panangidaulo na Parliamento ed Britanya. Say 77 años a si David Lloyd George, a tinmalineng ed debati, so angidaulo ed Britanya diad impanbiktorya ed Guerra Mundial I, tan lapud dakel lan taon to ed politika, nausisa ton maong so kimey na ataragey ya opisyales. Oniay indalatdat to’d paliwawa to diad House of Commons nen Mayo 8: “Say bansa so lawas akaparaan a mansakripisyo daput no walaan itan na maong a manangidaulo, daput no iparungtal na Gobierno iray plaplanoen da tan daput no matalek so nasyon a gagawaen na saramay mangidadaulo ed satan so amin a nayarian da.”

IPAPABITAR na saray salita nen Lloyd George ya iilaloan na totoo a saray lider da so kualipikado tan masimoon a mansagpot pian paaligwasen so bengabengatla. Oniay impangikuan ed satan na sakey a komikimey diad panaon na eleksion: “Sano manboto iray totoo parad presidente, iboboto ra so toon pangimamatalekan day bilay da, arapen da, tan ananak da.” Say pamasiansia ed ontan a panagmatalek so makapaangat a tuloy. Akin ya ontan?

Say mundo so napno na saray problema a singano imposible lan naresolbi. Alimbawa, siopan lider ya apaneknekan to lay inkasikaton makabat tan makapanyari, a sarag ton paandien so krimen tan pambabakal? Siopa ed saray lider natan so walaan na kaykayamanan tan panangabagey pian mangitarya na tagano, malinis a danum, tan mangasikaso ed bunigas na amin a too? Siopa so walaan na pikakabat tan determinasyon a manprotekta tan mangapiger ed kaliberliber? Siopa so kualipikado tan makapanyarin tuloy pian naseguro a nawalaan na andukey tan maliket a bilay so sankatooan?

Anggapo so Toon Makayari

Tua a walaray lider a makadadampot ed pigaran itatalona. Balet, sikaray makapanseserbi ed loob labat na pigaran dekada​—tan kayari ra, siopa so onsublay? Sayan tepet so minotektek na sakey ed saray kualipikadon tuloy a lider a nambilay, si Arin Solomon na kadaanan ya Israel. Oniay konklusyon to: “Ginulak so amin a kimey ko a nankimeyan ko ed leksab na banwa bangta sikato komon so pinaulyan ko ed too ya ontumbok ed siak. Et siopa ta so mikabat no sikato naani makabat a too odino maatiw? Anggan  ontan walaan ta naani pakauley to ed amin a kimey a nankimeyan ko, tan angipatnagan ko na inkasiak a makabat ed leksab na banwa. Saya met sikato so kaapaan.”​—Eclesiastes 2:18, 19.

Agnaseguro nen Solomon no kasin say onsublay ed sikaton manuley so mangituloy ed maabig a kimey to odino mamagbag ed satan ya amin. Impasen nen Solomon a “kaapaan” so pansalat-salat na saray manuley. Impatalos na arum a bersion na Biblia itan a proseso bilang “andi-kakanaan” odino “andi-kabaliksan.”

No maminsan et uusaren so karawalan pian ipaskar so pansalat ed saray manuley. Walaray makayarin lider a pinatey legan dan gagawaen so kimey da. Si Abraham Lincoln, sakey a galgalangen a presidente na Estados Unidos, so aminsan ya angikuan ed saray dumerengel to: “Siak so apili a manumpal ed importantin pakauley ed loob na antikey a panaon, tan wadia ak natan, ed imaton yo, a naikdan na pakayari ya agmanbayag et naandi.” Talagan aganggano so impanserbi to. Anggaman ed amin a ginawa to tan ed pilalek ton manggawa ni na dakel parad totoo, si Presidente Lincoln so angidaulo ed bansa to ed loob labat na apat taon. Diad kagapo na komaduan turno to ed inkapresidente, sikatoy pinatey na sakey a toon mankaliktan na balon lider.

Anggan saray sankamaongan a toon lider so agmakaseguro ed dilin arapen da. No ontan, kasin nepeg mo iran panmatalekan a mangiseguro ed arapen mo? Oniay ibabaga na Biblia: “Agyo iyan so panmatalek yo ed saray priprinsipe, nisay dia ed anak na too, a dia ed sikato anggapo so tulong. Say panlinlinawa to ompaway, ompawil ed dalin to; dia ed satan lanlamang ya agew saray nonot to natawtaw ira.” Oniay impangipatalos na Maung a Balita ed unor a kabiangan na bersikulo 4: “Naandipat met la ed satan ya agew iray plano ra.”​—Salmo 146:3, 4.

Nayarin mairap a naawat so simbawan agmanmatalek ed totoon lider. Anggaman ontan, ag-ibabaga na Biblia ya aglan balot nawalaan so katooan na maong tan manbayag a lider. Oniay ibabaga na Isaias 32:1: “Nia sakey ya ari so man-ari naani ed kaptekan.” Si Jehova a Dios, ya Amalsa ed too, so angitarya na “sakey ya ari,” sakey a Lider, a magano lan mangontrol ed amin a  pamaakaran diad dalin. Siopa itan? Sikatoy ipapabidbir na propesiya ed Biblia.

Sakey a Peteg a Kualipikadon Mangidaulo

Duan libon taon lay apalabas, oniay inkuan na sakey ya anghel ed marikit a Judion manngaran na Maria: “Ilokon mo tan iyanak mo so sakey ya anak a laki et tawagen mo so ngaran to a Jesus. Sikato naani baleg, et ningaran ya Anak na Sankatageyan; et iter na Dios a Katawan ed sikato so trono nen David ya ama to; et manari lawas ed abung nen Jacob; et say panarian to andi-angga to.” (Lucas 1:31-33) On, si Jesus a taga-Nazaret so Ari ya ipapabidbir na propesiya ed Biblia.

Saray relihyoson litrato tan imahen so mabetbet a mangipaparungtal ed si Jesus bilang kapangiyanak, a maletletey, odino sakey ya asetiko a basta labat mangiyaabuloy ed antokaman a nagawa ed sikato. Sarayan litrato so agmanagyat ed sikatayon manmatalek ed sikato bilang Manuley. Balet, say peteg a Jesu-Kristo ya adeskribe ed Biblia so binmaleg a mabiskeg tan makapanyarin laki, a maligligsa tan mabulos ya onkiwas. Tan wala niray arum a kalidad to ya angikualipika ed sikato parad panangidaulo. (Lucas 2:52) Niraya so pigaran aspekto na matalonggaring a personalidad to.

Apansiansia nen Jesus so nagnap a katooran. Ontan lan matua tan maptek so kondukta to, a mapubliko ton sinubok so kakabusol to a mangibaga na makatunongan ya akusasyon sumpad sikato, ingen anggapoy nibaga ra. (Juan 8:46) Saray matuan bangat to so anangguyor ed dakel a masimoon a totoo pian magmaliw a papatumbok to.​—Juan 7:46; 8:28-30; 12:19.

Si Jesus so sigpot a dedikado ed Dios. Sikatoy determinadon tuloy a manumpal ed kimey to ya inter na Dios tan anggapo so kabusol a makaamper ed sikato, too man odino demonyo. Sikatoy agtinmakot ed maramsak a panangataki. (Lucas 4:28-30) Say kesaw tan eras so ag-anismaya ed sikato. (Juan 4:5-16, 31-34) Anggaman tinaynan na kakaaro to, agton balot sinmuawi ed kalat to.​—Mateo 26:55, 56; Juan 18:3-9.

Walaan si Jesus na pirmin panangiyansakit ed totoo. Sikatoy amakan ed saray narasan. (Juan 6:10, 11) Niligliwa to iray nagogonigon. (Lucas 7:11-15) Pinaabig to so pakanengneng, pakadngel, tan bunigas na totoon mansasakit. (Mateo 12:22; Lucas 8:43-48; Juan 9:1-6) Pinaseseg to iray makukulin apostoles to. (Juan, kapitulo 13-17) Sikatoy nagmaliw a “maong a pastol” ya angasikaso ed saray karnero to.​—Juan 10:11-14.

Si Jesus so mabulos a mankimey. Inurasan to so salisali na saray apostol to pian bangatan ira na sakey ya importantin leksion. (Juan 13:4-15) Sikatoy angipulong ed maong a balita diad marabok iran dalan ed Israel. (Lucas 8:1) Anggan sanen nononoten to lay manpainawa diad “sakey a pasen a lawak ya arawi,” sikatoy kinmiwas sanen inanap na dakel a katooan pian paibangat ni ed sikato. (Marcos 6:30-34) Diad ontan et impanengneng to so ehemplo na inkakuli parad amin a Kristiano.​—1 Juan 2:6.

Sinumpal nen Jesus so asainmin to insan tinmaynan ed dalin. Bilang tumang ed inkamatoor to, impagamor nen Jehova a Dios ed sikato so inkaari tan imortalidad diad katawenan. Oniay ibabaga na Biblia nipaakar ed apaolin Jesus: “Si Kristo, binmangon ed saray inatey, agla ompatey; say patey agla makapanuley ed sikato.” (Roma 6:9) Makaseguro ka a sikato lay sankamaongan a Lider na katooan. Sano sigpot lan uleyan nen Kristo Jesus so dalin, agla nakaukolan ya ikdan na pakayari so siopaman ni tan agla nakaukolan so pansalat na lider. Sikatoy agbalot naekal ed pakauley, tan say kimey to so agnapatunda odino naderal na agkualipikadon mananawir. Balet antoray espisipikon gawaen to a mangunggona ed katooan?

No Antoy Gawaen na Sayan Balon Lider

Say Salmo 72 so mangitatarya ed sikatayo na pigaran mapropetikon detalye no panon so panuley na sayan ayadyari tan ag-ompatey ya Ari. Oniay nabasa tayo ed bersikulo 7 tan 8: “Dia ed saray agew to say matunong manaligwas, tan say inkadaakan na kareenan, angga ed kaandi na bulan. Sikato nawalaan met na pananguley manlapu ed dayat ya angga ed dayat, tan manlapu ed Ilog ya angga ed saray samsampot na dalin.” Diad makagunggonan pananguley to, panggayagaan  na saray manaayam ed dalin so maandon kaligenan. Deralen to so amin ya ayura tan paandien to ed puso na too so pilalek a mibakal. Sigpot lan manguman iray awawey na saray totoon mangaataki natan ed arum a singara masiban leon odino saramay midedeneng ed kakaabay da a singara masebeg ya oso. (Isaias 11:1-9) Say kareenan so ombulaslas.

Oniay inkuan ni na Salmo 72 ed bersikulo 12 anggad 14: “Sikato iliktar to so naukolan no oney-ey, say makabos met, ya anggapo so mananulong ed sikato. Sikato ilagak to so makabos tan naukolan, tan ilaban to so kamarerwa na naukolan. Sikato dondonen to so kamarerwa ra a yarawi ed panamalingo tan panamasoot; et mabli naani dala ra ed mata to.” Saray makabos, duka, tan maniirap so magmaliw a kabiangan na maliket a pamilya na too, a nankakasakey a manpasakop ed panangidaulo nen Arin Jesu-Kristo. Napatnagan ed kabibilay da so gayaga, aliwan say ot-ot tan inkaandi na ilalo.​—Isaias 35:10.

Oniay isisipan na bersikulo 16: “Wala so daakan ya ilik ed tapew na dalin ed tapew na toktok na saray palandey.” Minilyon a totoo diad dalin natan so mantutultuloy a naeerasan. Say politika tan agum so mabetbet a mamupuger ed asimbang a panangiyutob na magenap a tagano, kanian say karaklan, nagkalalo la iray ugugaw, so ompapatey ed eras. Balet mangangga la iyan problema diad uley nen Jesu-Kristo. Say dalin so mamawala na daakan ya ani na masasamit a tagano. Napesel lan amin so katooan.

Labay mo ta a panggayagaan iratan a bendisyon ed maong a panangidaulo? No ontan, pasesegen mi kan manaral nipaakar ed Lider a magano lan manuley ed interon dalin. Maliket iray Tasi nen Jehova ya ontulong ed sikan manggawa ed satan. Agka nadismaya, lapud oniay inkuan a mismo nen Jehova a Dios nipaakar ed Anak to: “Impasen ko la so arik ed tapew na masantos a paludpor ko a Sion.”​—Salmo 2:6.

[Kahon ed pahina 5]

BIGLAN NAANDI ED PAKAULEY

Say sakey a manuley so kaslakan lan makapanilalo ed respeto tan suporta na uuleyan to no sikatoy mangitarok ed sikara na malaknab a kareenan tan maligen iran kipapasen na panagbilay. Balet, no naandi so kompiyansa na totoo ed sikato lapud antokaman a rason, agmanbayag et sikatoy naekal la’d pakauley tan salatan na sananey. Niraya so pigaran kipapasen a biglan amaskar ed mabiskeg iran manuley a naandi ed pakauley.

Aliwliwan kipapasen na panagbilay. Diad pansamposampot na koma-18 a siglo, dakel ya ombaley ed Pransya so apaskar a manbilay ya amayamay so nepeg dan buisan balet makisir so suplay na tagano. Sarayan kipapasen so sengegan na Rebolusyon ed Pransya, a nanresulta ed inkapugotan nen Arin Louis XVI nen 1793.

Bakal. Anampot so uley na pigaran sankamakapanyarian ya emperador ed awaran lapud Guerra Mundial I. Alimbawa, nen 1917, say inkisir na tagano nisesengeg ed bakal diad St. Petersburg, Russia so nanresulta ed February Revolution. Sayan impanrebelde so angekal ed si Czar Nicholas II ed trono tan angitonton ed uley na Komunista. Nen Nobyembre 1918, pinirawat na Alemanya so kareenan, balet saray Nannononong a Bansa so agtinmundan akibakal anggad asalatan so manuley. Bilang resulta, apaskar so Emperador na Alemanya a si Wilhelm II pian ombatik ed Netherlands.

Pampilalek ed nanduruman sistema na gobierno. Nen 1989 et naandi so Komunismo ed Unyon Sobyet. Saray uley ya anaw-awet a singa bato so atemek sanen impulisay na saray uuleyan na saratan so Komunismo tan angiletneg na nanduruman nengneng na uley.

[Saray litrato ed pahina 7]

Si Jesus so amakan ed saray narasan, amaabig ed saray mansasakit, tan angipanengneng na maabig ya ehemplo parad amin a Kristiano

[Picture Credit Line ed pahina 4]

Lloyd George: Nilitrato nen Kurt Hutton/Picture Post/Getty Images