Anto so Pakaantam ed Panananem?

PANANANEM! Antoy ipapanonot na satan a salita ed sika?

Parad dakel, satan so manunan kabiangan na anito tan pantasya, ya agnepeg ya ipasen a seryoso. Parad sikara, say panananem et imahinasyon labat​—akulaw iran manananem ya akasukbong tan aka-balabal a mangikakargay payapayak na kaging diad sakey a manlelwag a kaldiro, a pagmamaliwen dan patapatang iray totoo, tan mantekkiab ira no labi ya akalugan ed saray putan na panis legan iran manngarakngak.

Parad arum, aliwan lurey so panananem. Ibabaga na arum a manag-usisa a masulok a kapaldua ed populasyon na mundo so manisia a tudtua iray manananem tan nayarian dan impluensiaan so kabibilay na arum. Minilyon so manisian mauges so panananem, mapeligro, tan nepeg a takotan a maong. Alimbawa, onia so inkuan na sakey a libro nipaakar ed relihyon diad Aprika: “Say pananisia ed usar tan saray kapeligroan na mauges a mahiko, panagsalamangka, tan panananem so nigalet a maong ed kabibilay diad Aprika . . . Saray manananem tan managsalamangka so kagulan maong diad komunidad da. Anggad natan et walaray lugar tan sirkumstansia a pepekpeken ira na arum a totoo anggad ompatey ira.”

Balet, diad Mamasagur iran bansa, say panananem so aawaten la. Baleg so agawaan na saray libro, telebisyon, tan pelikula pian pakepaey takot ed panananem. Onia so inkuan nen David Davis a managsuri ed panagligliwaan: “Bigbigla, pinagmaliw a mas ugaw tan mas makaingganyo iray manananem, talagan makaingganyo. Say Hollywood so maples a makakaimano ed saray labalabay na lapag. . . . Lapud pagmamaliwen ton mas makaingganyo tan mas makaroyroyo iray manananem, sikaray makaayat ed lalon dakel a managbantay, pati bibii tan ugugaw.” Sarag na Hollywood a pan-anapanan so dinanman a labalabay na lapag.

Ibabaga na arum a say panananem et nagmaliw lan sakey ed sankasiglatan ya ondarakel ya espiritual iran ulopan ed Estados Unidos. Diad intiron inmaligwas a mundo, ondarakel so bilang na totoon manaanap na espiritual a pakapenek diad nanduruman nengneng na panananem, ya isasagyat na saray ulopan na bibii a nadidismaya ed angkabaleg iran relihyon. Diad tua, dakerakel lay klase na panananem ya agmakapanpapakna so totoo ed walan kabaliksan ni ingen na salitan “manananem.” Balet, saray mankuan a manananem so mabetbet a nibabaga met a Wicca​—a deneskribe na sakey a diksyonaryo bilang “sakey a paganon relihyon unong ed palsa a ginmapo ed bandad sagur a Europa sakbay na Kristianon panaon tan nibabangon lamet ed koma-20 siglo.” * Bilang resulta, dakel met so mankuan a pagano  ira odino neopagan (modernon nengneng na papagano).

Diad intiron awaran, saray manananem so ginula, sinakitan, pinairap, pinatey ni ingen. Agla pankelawan a saray modernon manananem so magunaet a mamaparakep ed itsura ra. Diad sakey a surbi, dakel a manananem so atepetan no antoy pirawrawat dan ipaamta ed publiko. Onia so ebat da, a sinegek na managsukimat a si Margot Adler: “Aliwa kamin mauges. Agmi dadayewen so Diablo. Agmi sasakitan odino aayaten iray totoo. Agkami mapeligro. Ordinaryo kami labat a totoo a singa sikayo. Walaan kami na saray pamilya, trabaho, ilalo, tan ugagep. Aliwa kamin sakey a kulto. Aliwa kamin makapataktakot. . . . Agyo kami nepeg a takotan. . . . Miparpara kamin tuloy ed sikayo ya aliwan singa say iisipen yo.”

Ompapalalon sisisiaen la itan a mensahe. Balet kasin kabaliksan na saya ya anggapo lay rason pian ompaga ni nipaakar ed panangagamil na panananem? Konsideraen tayo itan a tepet ed ontumbok ya artikulo.

[Paimano ed leksab]