1-2. (a) Ahabw’enki entumwa Paulo yaagizire ngu rukundo n’omutwarize ogurikukira endiijo yoona? (b) Nituza kugarukamu bibuuzo ki?

 OBU ENTUMWA PAULO yaabaire naagamba aha kwikiriza, amatsiko na rukundo, akahendera arikugira ngu omutwarize mukuru omuri egi yoona ni rukundo. (1 Kor. 13:13) Ahabw’enki Paulo yaagizire atyo? Omu biro by’omumaisho, nikiija kuba kitarikwetengyesa kwikiririza omu biraganiso bya Yehova ebirikukwata aha nsi ensya, nari kugira amatsiko ngu ebiraganiso ebyo nibiija kuhikiirira, ahabw’okugira ngu nibiija kuba byahikiriire. Kwonka butoosha nitwija kuba twine kukunda Yehova n’abantu. Nangwa, na rukundo ei tubainiire neija kugumizamu neeyeyongyera.

² Obu turikwija kuguma twine rukundo ebiro byona, nituza kushwijuma ebibuuzo bishatu. Eky’okubanza, ahabw’enki twine kukundana? Ekya kabiri, nitworeka tuta ngu nitukundana? Ekya kashatu, nitubaasa kugumizamu tuta nitukundana munonga?

3. Ahabw’enki twine kukundana?

³ Ahabw’enki ni kikuru kukundana? Twakundana nitworeka ngu turi Abakristaayo abaabuzima. Yesu akagambira entumwa ze ati: “Ku muriguma nimukundana, nibwo abantu boona baribamanya ku muri abeegi bangye.” (Yoh. 13:35) Kandi, okukundana nikutuhwera kugira obumwe. Paulo akagira ngu rukundo niyo ‘erikukomerana byona bikakwatanisibwa kimwe.’ (Kol. 3:14) Kwonka hariho enshonga endiijo enkuru  ahabw’enki twine kukundana. Entumwa Yohaana akahandiikira Abakristaayo bagyenzi be ati: “Orikukunda Ruhanga akunde na mugyenzi we.” (1 Yoh. 4:21) Twaba nitukundana nitworeka ngu nitukunda Ruhanga.

4-5. Ha eky’okureeberaho kworeka oku rukundo ei twiniire Ruhanga eine akakwate n’ei turikugirirana.

⁴ Rukundo ei twiniire Ruhanga eine kakwate ki na rukundo ei turikugirira ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe? Nk’eky’okureeberaho, teekateeka aha kakwate akari aha gati y’omutima n’ebicweka ebindi eby’omubiri. Omushaho ku arikukyebera enkuratima naabaasa kumanya embeera y’omutima gwaitu. Nitwegyera ki aha ky’okureeberaho eki?

⁵ Nk’oku omushaho arikubaasa kumanya embeera y’omutima gwaitu arikukyebera enkuratima, nitubaasa kumanya rukundo ei twiniire Ruhanga twashwijuma rukundo ei twiniire abandi. Twamanya ngu rukundo ei twiniire bagyenzi baitu etuubire, nikiba nikyoreka ngu rukundo ei twiniire Ruhanga nayo eriyo neetuuba. Kwonka butoosha twaba nitworeka ab’eishe-emwe bagyenzi baitu rukundo, n’akamanyiso akarikworeka ngu rukundo ei twiniire Ruhanga ehamire.

6. Rukundo ei twiniire ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe yaatandika kutuuba, nikiba nikyoreka ki? (1 Yohaana 4:7-9, 11)

⁶ Twine kukwatwaho munonga rukundo ei twiniire ab’eishe-emwe bagyenzi baitu yaatandika kutuuba. Ahabw’enki? Ahakuba eki nikiba nikimanyisa ngu embeera yaitu ey’eby’omwoyo eri omu kabi. Entumwa Yohaana akooreka gye enshonga egi obu yaagira ati: ‘Otakunda mugyenzi we ou arareebire, tarikubaasa kukunda Ruhanga ou atakareebaga.’ (1 Yoh. 4:20) Ekyo nitukyegyeraho ki? Nitushemeza Yehova twaba nitukundana.​—Shoma 1 Yohaana 4:​7-9, 11.

7-8. Ni miringo ki emwe oku turikubaasa kworeka ngu nitukundana?

⁷ Ekigambo kya Ruhanga nikitwehanangiriza emirundi mingi “kukundana.” (Yoh. 15:12, 17; Rom. 13:8; 1 Tes. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yoh. 4:11) Kwonka rukundo n’omutwarize gw’omu mutima, ogu omuntu atarikubaasa kureeba. Mbwenu shi nitubaasa kureetera tuta abandi kureeba rukundo ei twine? Ekyo nitukikora kurabira omu bigambo n’omu bikorwa.

⁸ Hariho emiringo mingi oku turikubaasa kworeka ngu nitukunda ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe. Emwe ahariyo n’egi: “Mugume mugambirane amazima.” (Zek. 8:16) “Mugire obusingye omuntu na mugyenzi we.” (Mak. 9:50) “Omu kuhaana ekitiinisa, buri muntu ateekateekye ahari mugyenzi we okumweshumba.” (Rom. 12:10) “Mwakiirane.” (Rom. 15:7) ‘[Mugumizemu] . . . nimusaasirana.’ (Kol. 3:13) “Muhwerahwerane emitwaro yaanyu.” (Gal. 6:2) Mugumizemu ‘nimuhuumurizana.’ (1 Tes. 4:18) ‘[Mugumizemu] . . . nimwombekana.’ (1 Tes. 5:11) “Mushabirane.”​—Yak. 5:16.

9. Ahabw’enki okuhuumuriza abandi guri omuringo mukuru gw’okworeka ngu nitubakunda? (Reeba n’ekishushani.)

⁹ Ka tushwijume bimwe aha bigambo ebirikworeka rukundo yaitu ebyagambwaho omu kacweka ak’aha ruguru. Entumwa Paulo akatuhiga ati: ‘[Mugumizemu] nimuhuumurizana.’ Ahabw’enki okuhuumuriza abandi guri omuringo mukuru gw’okworeka rukundo? Kurugiirira aha bigambo ebirikushoboorora Baibuli, ekigambo eki Paulo yaakoreise kushoboorora ‘okuhuumuriza’ nikimanyisa “okwemerera haihi n’omuntu kumugumya yaaba naaraba omu kugyezibwa kw’amaani.” N’ahabw’ekyo, twateeraho kugumya ow’eishe-emwe mugyenzi waitu  oine amaganya, nitumuhwera kuhama n’okugumizamu naagyendera omu muhanda gw’amagara. Buri murundi ogu turikuha ow’eishe-emwe nari munyaanyazi-itwe eibega ry’okuririraho, nituba nitworeka ngu nitumukunda.​—2 Kor. 7:6, 7, 13.

10. Okugira esaasi kwine kakwate ki n’okuhuumuriza?

¹⁰ Okugirira abandi embabazi n’okubahuumuriza biine akakwate. Mu muringo ki? Omuntu oine embabazi naahuumuriza abandi kandi abahwera. N’ahabw’ekyo twine kubanza kugirira abandi embabazi, reero tukabahuumuriza. Yetegyereze oku entumwa Paulo arikworeka ngu embabazi za Yehova ziine akakwate n’oku arikutuhuumuriza. Paulo naagamba ahari Yehova nka ‘Tataitwe ow’okusaasira, kandi Ruhanga ow’okuhuumuriza kwona.’ (2 Kor. 1:3) Omu bigambo eby’okwegaho aha mushororongo ogu, Paulo akakoresa ekigambo “ow’okusaasira” kushoboorora enyehurira erikutureetera kugirira abandi embabazi. N’ahabw’ekyo, “Ruhanga naayetwa Tataitwe ow’okusaasira ahakuba niwe bukomooko bw’embabazi. embabazi ezo nizimuhiga kutuhuumuriza “omu busaasi [bwaitu] bwona.” (2 Kor. 1:4) Nk’oku amaizi marungi g’omugyera garikuruhuura abaine eiriho, nikwo na Yehova arikuruhuura abaine amaganya kandi akabahuumuriza. Nitubaasa kutooreza Yehova tuta omu kugirira abandi embabazi n’okubahuumuriza? Omuringo gumwe oku turikubaasa kukora ekyo n’okuteeraho kugira emitwarize eine akakwate n’okuhuumuriza. Emitwarize emwe ahari egyo n’eha?

11. Okurugiirira aha Abakolosai 3:12 na 1 Petero 3:8, twine kugira mitwarize ki endiijo eraatuhwere kuguma twiniire abandi rukundo kandi tukabahuumuriza?

¹¹ Niki ekiraatuhwere kuguma twine rukundo eraatubaasise kugumizamu ‘nituhuumurizana’ buri izooba? Twine kuteeraho kugira emitwarize nk’okufayo aha bandi, okukundana nk’eishe-emwe, n’embabazi. (Shoma Abakolosai 3:12; 1 Petero 3:8.) Emitwarize egi neetuhwera eta? Twaba twine embabazi n’emitwarize eine akakwate n’embabazi, nikiija kutuhwera kuhuumuriza abaine amaganya. Nk’oku Yesu yaagambire, “ebiijwire omutima, akanwa nibyo kagamba. Omuntu murungi aiha ebirungi omu ibiikiro rye erirungi.” (Mat. 12:34, 35) Okuhuumuriza ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe abaine amaganya n’omuringo mukuru gw’okworeka ngu nitubakunda.

12. (a) Ahabw’enki twine kwerinda kugira ngu rukundo ei twiniire abandi etakatuuba? (b) Nituza kugarukamu kibuuzo ki?

¹² Twena nitwenda kugumizamu ‘nitukundana.’ (1 Yoh. 4:7) Ni kikuru kwijuka ngu Yesu akarabura ngu okukunda kwa baingi kukaba nikwija ‘kuhora.’ (Mat. 24:12) Akaba atarikugira ngu eki nikiza kuhika aha beegi boona. Kwonka nabwo, twine kwerinda kugira ngu abantu b’ensi abataine rukundo batatureetera kuba nkabo. Twine ekyo omu biteekateeko, ka tureebe eky’okugarukamu ky’ekibuuzo kikuru eki: Ni mu muringo ki oku turikubaasa kumanya yaaba ab’eishe-emwe bagyenzi baitu tubainiire rukundo mpango?

13. Niki ekirikubaasa kugyeza rukundo yaitu?

¹³ Omuringo gumwe oku turikumanya yaaba rukundo yaitu ehamire, n’oku turikutwaza omu mbeera zitari zimwe na zimwe. (2 Kor. 8:8) Emwe aha mbeera ezo ekagambwa entumwa Petero obu yaagira ati: “Okukira byona mukundane munonga, ahabw’okuba okukunda kushweka ebibi bingi.” (1 Pet. 4:8) N’ahabw’ekyo obweremwa n’obutahikiirira  bw’abandi nibubaasa kugyeza rukundo yaitu.

14. Kurugiirira ahari 1 Petero 4:8, twine kukundana tuta? Ha eky’okureeberaho.

¹⁴ Ka twetegyereze gye ebigambo bya Petero. Omushororongo 8 nigutandika gurikworeka ngu twine ‘kukundana munonga.’ Ekigambo “munonga” eki Petero yaakoreise kiine amakuru ‘okunanuura.’ Omushororongo ogwo niguhendera gurikworeka ekirikuruga omu kukundana munonga. Nikushweka ebibi by’ab’eishe-emwe bagyenzi baitu. Teekateeka aha ky’okureeberaho eki: Waaba oine emeeza eriho obusharashare nari eriho obumogo, nootaho ekitambaara, oteeraho kukinaanuura kuhitsya kyashwekyera kimwe emeeza, n’obumogo bwayo bwona. Omu muringo nigwo gumwe, twaba twiniire ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe rukundo, neeza kutuhiga kubasaasira, kandi eshwekyere kimwe obweremwa bwabo bwona.

15. Twaba nitukunda munonga ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe, nitwija kukora ki? (Abakolosai 3:13)

¹⁵ Rukundo ei twiniire ab’eishe-emwe yaaba ehamire neija kutuhiga kubasaasira obutahikiirira bwabo, n’obu obumwe ekyo kyakuba  kitoorobi kukikora. (Shoma Abakolosai 3:13.) Twasaasira abandi, nitworeka ngu twine rukundo ehamire, kandi ngu nitwenda kushemeza Yehova. Niki ekindi ekirikubaasa kutuhwera kwehuzya emitwarize y’abandi erikutugwisa kubi n’enshobe zaabo?

16-17. Niki ekindi ekiraatuhwere kwehuzya enshobe nkye z’abandi? Ha eky’okureeberaho. (Reeba n’ekishushani.)

¹⁶ Ta omutima aha mitwarize mirungi y’ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe, omu mwanya gw’okuta omutima aha nshobe zaabo. Teekateeka aha kugyeragyeranisa oku. Ka tugire ngu ori aha mukoro mukye n’ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe. Mushemereirwe kandi aha muheru gw’omukoro mweteeza hamwe ekishushani. Nangwa, mweteza ebindi bishushani bibiri kugira ngu eky’okubanza kyaba kitaboneire mube mwine ebindi. Hati mwine ebishushani bishatu. Kwonka oyetegyereza aha kishushani kimwe, ngu ow’eishe-emwe yaaba atarikumwenya. Ekishushani ekyo nookikorera ki? Nookiihamu ahabw’okugira ngu oine ebishushani ebindi bibiri ahu buri omwe arikumwenya otwariiremu n’ow’eishe-emwe ogwo.

¹⁷ Ka tugyeragyeranise ebishushani ebi turikubiika n’ebintu ebi turikuguma nitwijuka. Nitukira kuguma nitwijuka obwire burungi obu turikumara n’ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe. Kwonka shi omu bwire obwo ow’eishe-emwe nari munyaanyazi-itwe yaagamba ekintu ekitari ky’embabazi nari  akakikora, tushemereire kukora ki? Nitukiiha omu biteekateeko nk’oku turikwihamu ekishushani ekitaboneire. (Enf. 19:11; Efe. 4:32) Nitubaasa kwehuzya enshobe nkye egyo ahabw’okugira ngu hariho ebirungi bingi ebi arikukora. Ebirungi ebyo nibyo turikwenda kugumya omu biteekateeko byaitu.

18. Ni nshonga ki nkuru ezirikukwata ahari rukundo ezaagambwaho omu kicweka eki?

¹⁸ Ahabw’enki nitwenda kugumizamu nitukundana munonga? Nk’oku twareeba, twayoreka ngu nitukunda ab’eishe-emwe na banyaanyazi-itwe, nitworeka ngu nitukunda Yehova. Nitworeka tuta ngu nitukunda ab’eishe-emwe bagyenzi baitu? Omuringo gumwe oku turikukikora n’okubahuumuriza. Ekiraatuhwere kubahuumuriza n’okugira embabazi. Nitubaasa tuta kugumizamu nitukundana munonga? Turikukora kyona ekirikubaasika kusaasira abandi baakora enshobe.

19. Ahabw’enki ni kikuru kukundana hati kukira obundi bwona?

¹⁹ Ahabw’enki ni kikuru obunaku obu kworeka ngu nitukundana? Yetegyereze enshonga ei Petero yaagambire obu yaagira ati: “Emperu ya byona eri haihi; n’ahabw’ekyo, . . . mukundane munonga.” (1 Pet. 4:7, 8) Niki ekirikubaasa kubaho obu emperu y’ensi egi embi erikwongyera kwirira haihi? Yesu akagira ati: ‘Nimwija kwangwa amahanga goona ahabw’eiziina ryangye.’ (Mat. 24:9) Kubaasa kwemera okwangwa okwo, twine kuguma twine obumwe. Twakora tutyo, Sitaane taraije kutubaganisamu, ahakuba nituza kuba twine rukundo ‘erikukomerana byona bikakwatanisibwa kimwe.’​—Kol. 3:14; Fil. 2:1, 2.