Lengwalo le le Tšwago Gerika
Go Dira Boboledi Mollwaneng wa ka Borwa bja Yuropa
DITHABA tše dikgolo tša Levka tša sehlakahlakeng sa Kereta di thoma go se sa bonala gabotse ge sekepe sa rena se lebile nageng e nyenyane yeo e ikadilego yeo e bonagalago e rotoga bogareng bja lewatle la Mediterranean. Ka sekepeng go nametše sehlopha sa rena sa batho ba 13, bao ba fagahletšego go tšea leeto la go yo dira boboledi sehlakahlakeng sa Gavdos, seo se bonalago e le khutlo e nyenyane mo mmapeng, seo se lego mollwaneng wa ka borwa bja Yuropa
Go bonagala eka re tla ba le leeto leo le thabišago letšatšing le leo le fišago la selemo. Eupša go se go ye kae ke ge go tšutla phefo e matla yeo e galefišago lewatle, yeo e dirago gore sekepe se ye godimo le fase. Ge ke ikwa ke babja, ke ile ka gopola pego ya Beibele ya moapostola Paulo, yo a ilego a lebana le ledimo le šoro lewatleng le nywageng e makgolo e fetilego—nakong ya ge sehlakahlaka sa Gavdos se be se tsebja e le Kauda. (Ditiro 27:13-17) Ke fo ba ke holofela gore re tla fihla re šireletšegile sehlakahlakeng sa Gavdos.
Mafelelong re bona moo re yago gona, e lego lefelo leo le tletšego maswika la magaga ao a felelago ka lewatleng. Lefelo le ke molala, la bophagamo bja mo e ka bago bja dimithara tše 300 feela, leo le se nago dithaba. Karolo e kgolo ya sehlakahlaka se sa bogolo bja mo e nyakilego go ba disekwere-khilomithara tše 26 e apešitšwe ke dihlare tše dikoto tša mophaene le dihlašana. Dikarolong tše dingwe, mejunipere yeo e melago mabopong e fihla lešing la lewatle.
Ka nako e nngwe sehlakahlaka se se kile sa ba le badudi ba mo e ka bago ba 8 000. Lehono, palo ya bao e lego badudi ba moo e ka tlasana ga 40. Go bonagala tlhabologo ya mehleng yeno e se ya fihla sehlakahlakeng sa Gavdos. Le ge dikepe tša merwalo le dikepe tše dikgolo tšeo di rwalago ditanka di fela di sesa mabopong a sona, sehlakahlaka se se na le seketswana seo se sa sepelego ka mehla seo se yago Kereta, seo gantši se diegago goba se sa sepelego ka baka la maemo a sa kgahlišego a leratadima.
Re tlile sehlakahlakeng sa Gavdos go tlo fa batho selo se bohlokwa le seo se thabišago—kholofelo ya kgonthe ya bokamoso bjo bokaone le tebelelo ya bophelo bjo bo sa felego, batho ba phetše gabotse mmeleng. Ge sekepe sa rena se itokišetša go ema boemakepeng, re fagahletše go ya lebopong go yo bolela ditaba tšeo tše dibotse.
Ka ge re tšere diiri tše nne le seripa re akgaakgwa, difahlego tša rena tšeo di sehlefetšego di bontšha gore leeto la rena la go ya sehlakahlakeng sa Gavdos e be e se leeto leo le lapološago la sekepe. Eupša ka morago ga go robala ganyenyane mo go lapološago le go nwa komiki ya kofi, re ile ra ikwa re le kaone kudu. Ka morago ga go ikgopotša ganyenyane pego ya Beibele ya leeto la moapostola Paulo gotee le go rapela go tšwa pelong, re be re loketše go thoma modiro wa rena.
Batho ba lefelong leo ba na le bogwera le moya wa go amogela baeng. Ba re laletša magaeng a bona le go re nea dino tšeo di lapološago. Go tlaleletša tabeng ya go ba botša ditaba tše dibotse tšeo di tšwago ka Beibeleng, re bontšha tebogo ya rena ka go nea thušo ge go nyakega. Ge re be re boledišana le mosadi yo mongwe, yo mongwe yo a bego a le sehlopheng sa rena yo e bego e le ramohlagase o ile a lemoga gore go be go na le sedirišwa seo se senyegilego lefelong la mosadi yoo la kgwebo gomme a ithaopela go se lokiša. Mosadi yoo o ile a kgomega. O ile a amogela dikgatišo tšeo re mo filego tšona tša Beibele gomme a re reta a ba a reta le modiro wa rena. Mosadi yo mongwe o ile a bontšha tebogo ya gagwe ka go bolela gore, “Modiro wa lena o tšwa go Modimo, e sego bathong; le gona se se molaleng ka gore le tlile sehlakahlakeng se seo se lego lekatana go tlo bolela ditaba tše.”
Dikgatišo tša Beibele tšeo re tlilego le tšona go bonala batho ba di amogela kudu. Monna yo mongwe o ile a amogela dimakasine tša Morokami le Phafoga! gomme a nyaka dikgatišo tšeo di oketšegilego gore a di bale dikgweding tša marega. Monna yo mongwe o be a nyaka dikgatišo tša rena a sa nyakele yena feela eupša a kgopela tše oketšegilego gore a di bee ka lebenkeleng la gagwe gore bareki ba gagwe ba di bale. O ile a re fa aterese ya gagwe gore re mo romele dimakasine kgwedi e nngwe le e nngwe. Lapa le lengwe le ile la kgahlega kudu ge le be le bontšhwa gore ka Beibeleng go bolelwa ka sehlakahlaka seo le dulago go sona. Gape lapa leo le ile la amogela dimakasine tša rena ka lethabo.
Le ge dikarabelo tšeo di be di kgothatša kudu, go etela sehlakahlaka sa Gavdos go ile gwa gopotša ba bangwe ba rena dilo tšeo di nyamišago. Kgauswi le Kou ya Sarakíniko, go na le moago wo o kilego wa dulwa ke bagolegwa ba tša dipolitiki. Emmanuel Lionoudakis, e lego yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa, o be a golegilwe moo go ya bofelong bja nywaga ya bo-1930 ka baka la modiro wa gagwe wa boboledi. * Sehlakahlaka sa Gavdos sa nakong yeo se hlalositšwe e le “sehlakahlaka seo se omilego seo se tšweletšago feela diphepheng tšeo di bolayago, lefelo leo go lona batho ba bantši . . . ba hwilego ba bolawa ke tlala, malwetši le go hloka dilo tše itšego, [lefelo] leo le biditšwego gabotse gore ke sehlakahlaka sa lehu.” Lionoudakis o be a hwetša dijo ka go rea dihlapi, gaešita le ge a be a swaregile le ka go dira boboledi go bagolegwa ba bangwe ka ge e be e le Hlatse a nnoši moo. Ge ba bona lefelo leo a ilego a dula go lona nywageng e 70 e fetilego, morwedi wa gagwe, mokgonyana le setlogolo sa gagwe sa ngwanenyana ba ile ba kwa bohloko kudu. Ge e le rena, mohlala wa gagwe o re tutueletša gore re dule re botega le go ba mafolofolo bodireding.
Go bao ba ilego ba golegwa moo, sehlakahlaka sa Gavdos e be e se lefelo leo le sa thabišego. Eupša go rena, go bonagetše e le lefelo leo le re amogelago ka ge re dirile boboledi dikarolong ka moka tša sehlakahlaka seo mafelobekeng, ra sepedišetša batho ba moo ba dipelo tše borutho dimakasine tše 46 le diporoutšha tše senyane. Re fagahletše kudu gakaakang go bona bagwera ba rena ba bafsa gape!
Pele ga ge re ka lemoga, ke ge go fihla nako ya gore re sepele. Eupša maemo a leratadima ke a mabe gape, gomme nako ya rena ya go sepela ya 5:00 thapama e fetošitšwe. Re namela sekepe bošegogare e le ge re itokišeletša leeto le lengwe leo le sa thabišego. Mafelelong, re ile ra sepela ka 3:00 mesong, gomme ka morago ga go akgaakgwa ke ledimo le matla lewatleng mo e ka bago ka diiri tše hlano, ra fihla sehlakahlakeng sa Kereta. Re lapile wa go hwa moo le maoto a rena a palelwago ke go tsepama ge re fologa sekepe, eupša re thabile ka gore re ile ra kgona go tsebatša leina la Jehofa sehlakahlakeng sa Gavdos. (Jesaya 42:12) Sehlopha ka moka se dumela gore maiteko ao e bile a swanelago. Maemo a go se thabiše ao re bilego le ona go se go ye kae a tla lebalwa, eupša re kgodišegile gore re ka se lebale leeto leo le ka mohla.
^ ser. 11 Bakeng sa phihlelo ya Emmanuel Lionoudakis, bona Morokami wa September 1, 1999, matlakala 25-29.