Ba Ile ba Ikgafa ka go Rata —Kua Afrika Bodikela
PASCAL yo a goletšego motseng o diilago wa Côte d’Ivoire, o be a nyaka go ba yo a atlegilego ge a be a sa gola. Ka ge e be e le ramatswele yo a sa ithutago, o be a ipotšiša gore: ‘Nka hwetša kae sebaka sa go ba naletšana ya dipapadi gomme ka huma?’ Ge a be a le nywageng ya magareng a bo-20, o ile a nagana ka go ya Yuropa. Eupša ka ge a be a se na mangwalo a semmušo a go hudugela nageng e nngwe, o be a tla swanelwa ke go tsena Yuropa ka tsela yeo e sego molaong.
Ka 1998 ge Pascal a be a na le nywaga e 27, o ile a thoma leeto la gagwe. O ile a tshela mollwane a tsena Ghana, a phatša Togo gomme a fetela Benin, mafelelong a fihla toropong ya Birni Nkonni kua Niger. Ga bjale o be a tla lebana le bothata leetong la gagwe. E le gore a lebe leboa, o be a tla swanelwa ke go itahlela ka loring gore a tshele Leganata la Sahara. Ke moka ge a fihlile Lewatleng la Mediterranean, o be a tla swanelwa ke gore a namele sekepe gomme a sesele Yuropa. Leano la gagwe e be e le lona leo, eupša kua Niger go ile gwa direga dilo tše pedi tšeo di ilego tša šitiša leeto la gagwe.
Sa pele, o ile a felelwa ke tšhelete. Sa bobedi, o ile a kopana le Noé, e lego mmulamadibogo yo a ilego a thoma thuto ya Beibele le yena. Seo a ithutilego sona se ile sa mo kgoma kudu gomme sa fetoša pono ya gagwe ka bophelo. Dipakane tša gagwe tša dilo tše di bonagalago di ile tša tšeelwa legato ke dipakane tša dilo tša moya. Ka December 1999, Pascal o ile a kolobetšwa. Go bontšha gore o be a leboga Jehofa, ka 2001 o ile a thoma go bula madibogo kua Niger—yona nageng yeo a ithutilego therešo go yona. O ikwa bjang ka tirelo ya gagwe? O re: “Ke ipshina ka bophelo!”
GO HWETŠA KGOTSOFALO BOPHELONG AFRIKA
Go etša Pascal, batho ba bantši ba hweditše gore go phegelela dipakane tša moya ke gona go tlišago kgotsofalo e kgolo bophelong. E le gore ba fihlelele dipakane tšeo, ba bangwe ba ile ba tloga Yuropa gomme ba hudugela Afrika go hlankela mo go nyakegago bagoeledi ba oketšegilego ba Mmušo. Ge e le gabotse, mo e ka bago Dihlatse tše 65 tšeo di tšwago Yuropa—tša magareng ga nywaga e 17 le 70—di hudugetše dinageng tša Afrika Bodikela e lego Benin, Burkina Faso, Niger le Togo. * Di tutueleditšwe ke’ng go tšea kgato e kgolo gakaakaa, gona ditlamorago e bile dife?
Anne-Rakel yo a tšwago Denmark o re: “Batswadi ba ka e be e le baromiwa kua Senegal. Ba be ba dula ba bolela gabotse ka bophelo bja boromiwa moo le nna ke ilego ka nyaka bophelo bja mohuta woo.” Nywageng e ka bago e 15 e fetilego, ge Anne-Rakel a be a le nywageng ya mathomong a bo-20, o ile a hudugela Togo go yo thuša phuthegong ya polelo ya diatla. Kgato yeo a e tšerego e ile ya kgoma ba bangwe bjang? O re: “Ka morago ngwanešo le kgaetšedi ya ka ba ile ba ntatela ba tla Togo.”
Aurele, e lego ngwanabo rena yo a nyetšego wa nywaga e 70 yo a tšwago Fora, o re: “Nywageng e mehlano e fetilego ge ke be ke etšwa phenšene, ke ile ka lebeletšana le dikgetho tše tše pedi: go ipshina ka bophelo Fora go fihlela Paradeise e etla goba go katološa bodiredi bja ka.” Aurele o ile a kgetha go katološa bodiredi bja gagwe. Yena le mosadi wa gagwe Albert-Fayette, ba ile ba hudugela Benin nywageng e ka bago e meraro e fetilego. Aurele o re: “Re dirile phetho e botsebotse ka go ithaopela go hlankela Jehofa mo.” O bolela ka go myemyela gore: “Karolo ya tšhemo ya rena ya lebopong ke e botse gomme e nkgopotša Paradeise.”
Clodomir le mosadi wa gagwe Lysiane, ba ile ba tloga Fora nywageng e 16 e fetilego gomme ba hudugela Benin. Mathomong, ba be ba tloga ba hlologela ba gabo bona le bagwera kua Fora, e bile ba be ba nagana gore ba ka se kgone go tlwaelana le bophelo bja bona bjo bofsa. Lega go le bjalo, ba be ba se na lebaka la go nagana bjalo. Ba ile ba thaba kudu. Clodomir o re: “Nywageng ye e 16 re bile le tokelo ya go thuša motho o tee ngwaga le ngwaga go amogela therešo.”
Sébastien le Johanna e lego banyalani bao ba tšwago Fora, ba ile ba hudugela Benin ka 2010. Sébastien o re: “Go na le mošomo o montši ka phuthegong. Go hlankela mo go bjalo ka ge eka re tsena sekolo sa go ithuta ka lebelo sa pušo ya Modimo!” Batho ba arabela bjang tšhemong? Johanna o re: “Batho ba nyoretšwe go tseba therešo. Le ge re se tšhemong, batho ba re emiša seterateng ba re botšiša dipotšišo tša Beibele le go tšea dikgatišo tša rena.” Go hudugela moo go kgomile lenyalo la bona bjang? Sébastien o re: “Go matlafaditše lenyalo la rena. Ke thabela go fetša letšatši ka moka ke le tšhemong le mosadi wa ka.”
Eric le mosadi wa gagwe Katy, ke babulamadibogo tikologong yeo e se nago baagi ba bantši kudu ka leboa la Benin. Nywageng e ka bago e lesome e fetilego ge ba be ba sa dula Fora, ba ile ba thoma go bala dihlogo tša mabapi le go hlankela mo go nago le tlhokagalo e kgolo gomme ba boledišana le bana babo rena bao ba lego tirelong ya nako e tletšego. Se se ile sa ba dira gore ba kganyoge go hudugela nageng e šele, e lego seo ba ilego ba se dira ka 2005. Koketšego yeo ba e bonego moo e ba makaditše kudu. Eric o re: “Nywageng e mebedi e fetilego, sehlopha sa rena sa toropong ya Tanguiéta se be se na le bagoeledi ba 9; ga bjale re ba 30. Ka Disontaga, batho ba 50 go ya go ba 80 ba ba gona dibokeng. Ruri go a thabiša go bona koketšego yeo!
GO LEMOGA DITLHOHLO LE GO DI FENYA
Ke ditlhohlo dife tšeo bao ba yago go thuša moo go nago le tlhokagalo ba lebeletšanago le tšona? Benjamin, wa nywaga e 33, ke kgaetšedi ya Anne-Rakel. Ka 2000 ge a be a le kua Denmark, o ile a kopana le moromiwa yo a bego a hlankela Togo. Benjamin o gopola ka gore: “Ka morago ga gore ke botše moromiwa yoo gore ke nyaka go bula madibogo, o ile a re: ‘O ka ya wa bula madibogo kua Togo.’” Benjamin o ile a naganišiša ka seo. O re: “Ka nako yeo ke be ke se ka tšwa ke eba le nywaga e 20, eupša dikgaetšedi tša ka tše pedi di be di šetše di hlankela moo Togo. Se se ile sa dira gore go be bonolo gore ke hudugele moo.” Ka gona o ile a huduga. Lega go le bjalo, go ile gwa ba le lepheko le itšego. Benjamin o hlalosa gore: “Ke be ke sa tsebe le ge e ka ba le lentšu letee la Sefora. Dikgwedi tše tshela tša mathomo di be di le boima ka gobane ke be ke sa kgone go boledišana le batho.” Eupša ge nako e dutše e eya, o ile a kgona go bolela leleme leo. Ga bjale Benjamin o hlankela Bethele ya kua Benin, o iša dikgatišo diphuthegong le go thuša lefapheng la dikhomphutha.
Eric le Katy bao go boletšwego ka bona pejana, ba kile ba hlankela tšhemong ya leleme lešele kua Fora pele ba ka hudugela Benin. Bophelo bo be bo le bjang Afrika Bodikela? Katy o re: “Go be go se bonolo go hwetša madulo a makaone. Re ile ra dula ka ntlong yeo e bego e se na mohlagase le meetse ka dikgwedi tše mmalwa.” Eric o oketša ka gore: “Mo motseng go be go leletšwa mmino godimo go fihlela bošego. O be o swanetše go kgotlelela dilo tša mohuta wo le go ikemišetša go di tlwaela.” Bobedi bja bona ba dumela ka gore: “Lethabo la go hlankela tšhemong yeo e sa šongwego ka mehla le dira gore re se ke ra bona mathata le ge e le afe ao re lebeletšanago le ona.”
Michel le Marie-Agnès e lego banyalani ba go tšwa Fora bao ba lego nywageng ya mafelelong a bo-50, ba ile ba hudugela Benin mo e ka bago nywaga e mehlano e fetilego. Mathomong ba be ba na le dipelaelo. Michel o re: “Ba bangwe ba be ba bapetša go huduga ga rena le motho yo a kgorometšago kiribane a sepela godimo ga thapo—gomme go le bjalo ka ge eka rena re nametše kiribane yeo! Re be re tla boifa ge nkabe re be re sa tsebe gore motho yo a sepelago thapong ke Jehofa. Ka gona re ile ra huduga gomme Jehofa o ile a re hlokomela.”
KAMOO O KA ITOKIŠELETŠAGO KA GONA
Bao ba nago le phihlelo ya go hlankela moo go nago le tlhokagalo ba gatelela bohlokwa bja go itokišeletša seo ka go latela megato ye: Rulaganya e sa le pele. Ithute go tlwaelana le maemo. O se ke wa diriša tšhelete dilong tšeo o sa rulaganyago go di reka. Ithekge ka Jehofa.—Luka 14:28-30.
Sébastien yo go boletšwego ka yena pejana, o re: “Pele re ka huduga, nna le Johanna re ile ra boloka tšhelete ka nywaga e mebedi ka go fokotša ditshenyagalelo tša boitapološo le go se reke dilo go sa hlokagale.” E le gore ba tšwele pele ba hlankela nageng e šele, ba šoma Yuropa dikgwedi tše sego kae ngwaga le ngwaga, e lego seo se ba thušago go bula madibogo Benin ngwaga ka moka.
Marie-Thérèse ke yo mongwe wa dikgaetšedi tše e ka bago tše 20 tše di sa nyalwago tše di tšwago dinageng dišele tšeo di hlankelago mo go nago le tlhokagalo kua Afrika Bodikela. O otlela dipese kua Fora; lega go le bjalo, ka 2006 o ile a tšwa a tlogetše mošomo ngwaga ka moka gore a yo bula madibogo kua Niger. E se kgale, o ile a lemoga gore bjo ke bophelo bjo a bego a bo nyaka. Marie-Thérèse o re: “Ka morago ga go boa Fora, ke ile ka boledišana le mothwadi wa ka gore ke kganyoga go fetoša lenaneo la ka la mošomo, gomme o ile a se be le bothata. Ga bjale, go tloga ka May go fihla ka August, ke otlela dipese kua Fora, ke moka go tloga ka September go fihla ka April, ke bula madibogo kua Niger.”
Bao ba ‘tsomago Mmušo pele’ ba ka bota gore Jehofa o tla ba nea ‘dilo tše dingwe ka moka tše di nyakegago.’ (Mat. 6:33) Ka mohlala: Ela hloko seo se ilego sa diragalela Saphira, e lego kgaetšedi yo a sa nyalwago wa kua Fora yo a lego nywageng ya mafelelo ya bo-20 yo a bulago madibogo kua Benin. Ka 2011 o ile a boela Fora go yo ikgobokeletša tšhelete yeo a ka iphedišago ka yona ngwageng o latelago (e lego ngwaga wa botshelela a le moo) Afrika. Saphira o re: “E be e le Labohlano, e le letšatši la ka la mafelelo mošomong eupša ke be ke sa hloka matšatši a mangwe a lesome gore ke kgoboketše tšhelete e lekanego bakeng sa ngwaga o latelago. Ke be ke šaletšwe feela ke dibeke tše pedi Fora. Ke ile ka botša Jehofa ka bothata bjo. Kapejana ka morago ga moo, batho bao ba nyakelago batho mešomo ba ile ba nteletša mogala ba mpotšiša ge e ba nka kgona go šoma legatong la motho yo mongwe dibeke tše pedi.” Ka Mošupologo, Saphira o ile a ya mošomong woo gore mošomi yo a bego a tla šoma legatong la gagwe a mo tlwaetše modiro. O re: “Ke ile ka šala ke makatše ge ke hwetša gore mošomi yoo e be e le kgaetšedi wa Mokriste yo a bego a nyaka matšatši a lesome gore a ye Sekolong sa Tirelo ya Bobulamadibogo! Mothwadi wa gagwe o be a itše a ka se mo fe matšatši a go khutša ka ntle le ge go be go ka hwetšwa motho yo a ka mo šomelago legato. Kgaetšedi yo o be a kgopetše Jehofa gore a mo thuše—go swana le ge ke dirile.”
MOTHOPO WA KGOTSOFALO YA KGONTHE
Bana babo rena ba bangwe le dikgaetšedi ba hlanketše Afrika Bodikela ka nywaga e mentši e bile ba go dirile legae la bona. Ba bangwe ba hlanketše nywaga e sego kae feela gomme ba boela ga gabo bona. Eupša le lehono, bao ba kilego ba hlankela moo go nago le tlhokagalo ba sa holwa ke phihlelo ya nywaga yeo ba e feditšego ba le dinageng tšeo. Ba ithutile gore kgotsofalo ya kgonthe bophelong e tlišwa ke go hlankela Jehofa.
^ ser. 6 Lekala la Benin le okamela mošomo wa dinaga tše ka moka tše nne tšeo go tšona go bolelwago Sefora.