Paradeise—Na o ka e Holofela?

“Nna ke tseba motho e lexo wa Kriste; yêna . . . A rotošetšwa Paradiseng.”—2 Ba-Korinthe 12:2-4.

1. Ke dikholofetšo dife tša Beibele tšeo ba bantši ba hwetšago e le tše di kgahlišago?

PARADEISE. Na o gopola kamoo o ilego wa ikwa ka gona ge o be o thoma go kwa ka kholofetšo ya Modimo ya lefase la paradeise? O ka gopola nakong ya ge o be o ithuta gore ‘mahlo a difofu a tla budullwa, ditsebe tša difoa tša thibollwa, gomme lešoka la thunya’ ka botse gohle. Goba go thwe’ng ka boporofeta bja gore phiri e tla dula le kwanyana gomme putšanyana ya dula le nkwe? Na ga se wa kgahlwa ke go bala ka go tsošetšwa bophelong ga baratiwa bao ba hwilego ka tebelelo ya gore ba dule Paradeiseng yeo?—Jesaya 11:6; 35:5, 6; Johane 5:28, 29.

2, 3. (a) Ke ka baka la’ng go ka bolelwa gore kholofelo ya gago yeo e theilwego Beibeleng e na le motheo? (b) Ke motheo ofe o mongwe wo re nago le wona wa go ba le kholofelo?

² Kholofelo ya gago e na le motheo. O na le lebaka la go dumela dikholofetšo tša Beibele tša mabapi le Paradeise yeo. Ka mohlala, o bota mantšu ao Jesu a a boditšego sesenyi seo se bego se kokotetšwe koteng a rego: “O tlo ba le Nna Paradiseng.” (Luka 23:43) O bota kholofetšo e rego: “Se re se letetšexo ka xo kwa dikholofedišô tša xaxwe ké maxodimo a mafsa le lefase le lefsa, moo xo axilexo tokô.” Le gona o bota kholofetšo ya gore Modimo o tlo phomola megokgo ya rena; lehu le ka se sa ba gona; manyami, dillo le bohloko di tla fela. Se se bolela gore lefase la paradeise le tla ba gona gape!—2 Petro 3:13; Kutollo 21:4.

³ Motheo o mongwe gape wa kholofelo ye ya Paradeise ke selo se sengwe seo Bakriste lefaseng ka moka ba bopago karolo ya sona mo nakong ye. Selo seo ke’ng? Modimo o tšweleditše paradeise ya moya e bile o tlišitše batho ba gagwe go yona. Polelwana “paradeise ya moya” e ka kwagala e le ya boikgopolelo, yeo go lego thata go e kwešiša, eupša go boletšwe e sa le pele ka paradeise e bjalo, gomme e gona e le ka kgonthe.

Pono ya Paradeise

4. Ke pono efe yeo go bolelwago ka yona go 2 Ba-Korinthe 12:2-4, gomme go bonagala e bonwe ke mang?

⁴ Ela hloko gore moapostola Paulo o ngwadile mabapi le paradeise ye ya moya gore: “Nna ke tseba motho e lexo wa Kriste; yêna . . . ó kile a rotošetšwa lexodimong la boraro . . . Motho eo ke a mo tseba; se ke sa se tsebexo ké xe a be a le mmeleng xoba a be a le ka ntlê xa mmele. Xo tseba Modimo. A rotošetšwa Paradiseng, a kwa mantšu a palaxo xo bolêlwa, ao motho a sa dumelelwexo xo a bolêla.” (2 Ba-Korinthe 12:2-4, mongwalo o sekamego ke wa rena.) Karolo yeo e latela ditemana tšeo go tšona Paulo a bego a emelela go ba ga gagwe moapostola. Go feta moo, Beibele ga e bolele ka motho le ge e le ofe yo mongwe yo a bilego le phihlelo e bjalo, gomme Paulo ke yena a re botšago ka yona. Ka gona, go molaleng gore ke Paulo a bonego pono ye. Phihlelong ye yeo e phagametšego matla a tlhago, ke ‘paradeise’ ya mohuta ofe yeo a bego a tsene go yona?—2 Ba-Korinthe 11:5, 23-31.

5. Paulo ga se a bona’ng, gomme ka go rialo ke ‘paradeise’ ya mohuta ofe ye a e bonego?

⁵ Taba e dikologilego ga e bolele gore ‘legodimo la boraro’ le bolela ka lefau-fau le le dikologilego lefase la rena, e bile ga e bolele ka sebaka-baka goba ka dipolanete le ge e le dife tše dingwe, go etša ge bo-rathutamahlale ba dinaledi ba nagana bjalo. Beibele gantši e diriša palo tharo e le go bontšha go gatelela, bogolo goba matla a oketšegilego. (Mmoledi 4:12; Jesaya 6:3; Mateo 26:34, 75; Kutollo 4:8) Ka gona, paradeise yeo Paulo a e bonego ponong e be e le e phagamišitšwego goba e godišitšwego. E be e le ya moya.

6. Ke tiragalo efe ya histori yeo e neago kwešišo ka seo Paulo a se bonego?

⁶ Diporofeto tša Beibele tša pejana di re nea kwešišo. Ka morago ga ge batho ba gagwe ba bogologolo  ba ipontšhitše e le bao ba sa mmotegelego, Modimo o ile a phetha ka go dumelela ba-Babele gore ba lwe le Juda le Jerusalema. Go ya ka tatelano ya mabaka ya Beibele, ntwa yeo e ile ya feleletša ka tshenyego e kgolo ka 607 B.C.E. Boporofeta bo boletše gore naga e be e tla dula e le marope ka nywaga e 70; ke moka Modimo o be a tla dumelela ba-Juda bao ba itsholago gore ba boe gomme ba tsošološe borapedi bja therešo. Se se diregile go tloga ka 537 B.C.E. go ya pele. (Doiteronomio 28:15, 62-68; 2 Dikxoši 21:10-15; 24:12-16; 25:1-4; Jeremia 29:10-14) Ge e le gabotse, go ile gwa direga’ng ka naga ye? Nywageng yeo e 70, e ile ya fetoga lefelo la dimela tša naga, le le nago le ditikologo tše di omilego, leo gape e bego e le bodulo bja diphukubje. (Jeremia 4:26; 10:22) Lega go le bjalo, go be go e na le kholofetšo ye e rego: “Morêna ó homotša Tsione; ó homotša le marope a xôna ka moka. Mašôka a xôna ó tlo a dira Edene, lehanata la xôna ó tlo le dira thšemo [goba Paradeise, Septuagint] ya Morêna.”—Jesaya 51:3; mongwalo wa tlase wa NW.

7. Go be go tla direga’ng ka morago ga nywaga e 70 ya tshenyego?

⁷ Seo se diregile ka morago ga nywaga e 70. Ka tšhegofatšo ya Modimo, maemo a ile a kaonefala. Bopa seswantšho-kgopolo ka taba ye: “A xo thabê lešoka le naxa ye e omilexo; le lehanata a le hlalalê, le taxê byalo ka letšoba. Le tlo taxa ruri la hlalala, ka xo nyakalala le xo bina; . . . Ké mo dixôlê di tl’o xo taboxa bo-ka thsêpê, xwa tlo hlalala ’leme la semuma, xobane lešokeng xo thulêxa ’diba tša meetse, mo lehaneteng xo tlo êla dinokana. Naxa ye e bexo e omile e fetoxa lethša la meetse; naxa ye e nyorilwexo e tšwile methôpô; mo e bexo e le ’xola tša phukubyê e tlo mela byang le lehlaka-noka le mohlahla.”—Jesaya 35:1-7.

Batho ba Tsošološitšwego le ba Fetotšwego

8. Re tseba bjang gore Jesaya kgaolo 35 e be e bolela ka batho?

⁸ A phetogo e kaakang! Go tloga maropeng go ya paradeiseng. Lega go le bjalo, boporofeta bjo gotee le diporofeto tše dingwe tše di ka botwago di bontšhitše gore batho le bona ba be ba tla fetoga, go etša naga ye ya marope yeo e thomago go tšweletša dimela. Ke ka baka la’ng re ka bolela bjalo? Ge e le gabotse, Jesaya o be a bolela ka ‘bao ba lopolotšwego ke Jehofa,’ bao ba bego ba tla boela nageng ya gabo bona “ka xo hlalala” gomme ba hwetša “xo nyakalala le xo thaba.” (Jesaya 35:10) Go be go bolelwa ka batho, e sego naga ya kgonthe. Go oketša moo, go na le lefelo le lengwe leo go lona Jesaya a boletšego e sa le pele ka batho bao ba bušeditšwego Tsione gore:  “Ba tlê ba thwe: Le mere-ya-tokô me-šengwa-ke-Morêna, . . . Morêna Mong ’a bohle ó tlo mediša tokô le xo rêtwa pele xa dithšaba tšohle, bo-ka naxa è tšweletša tše melaxo.” Le gona Jesaya o ile a bolela ka batho ba Modimo gore: “Ké mo Morêna à tl’o xo Xo hlahla ka mehla, . . . a tiiša dithô tš’axo, wa tlo etša serapa se nošetšwaxo.” (Jesaya 58:11; 61:3, 11; Jeremia 31:10-12) Ka go rialo, go fo etša ge maemo a tikologo ya naga ya kgonthe a be a tla kaonefala, go be go tla ba le diphetogo go ba-Juda bao ba tsošološitšwego.

9. Ke ‘paradeise’ ya mohuta ofe yeo Paulo a e bonego, gomme e phethagaditšwe neng?

⁹ Mohlala wo wa seo se diregilego e le ka kgonthe o re thuša go kwešiša seo Paulo a se bonego ponong. E be e akaretša phuthego ya Bokriste, yeo a ilego a e bitša “thšemo ya Modimo” yeo e bego e bile e swanetše go enywa. (1 Ba-Korinthe 3:9) Pono yeo e be e swanetše go phethagatšwa neng? Paulo o biditše seo a se bonego gore ke ‘kutollo,’ e lego selo seo se bego se tla direga nakong e tlago. O be a tseba gore ka morago ga lehu la gagwe go be go tla tsoga bohlanogi bjo bogolo. (2 Ba-Korinthe 12:1; Ditiro 20:29, 30; 2 Ba-Thesalonika 2:3, 7) Bakriste ba therešo ba be ba ka se swantšhwe le serapa se sebotse, mola bahlanogi ba be ba atlega e bile ba bonagala ba ba bipa. Lega go le bjalo, nako e be e tla tla ya gore borapedi bja therešo bo phagamišwe gape. Batho ba Modimo ba be ba tla tsošološwa e le gore ‘baloki ba tle ba tage bjalo ka letšatši ba le mmušong wa Tatago bona.’ (Mateo 13:24-30, 36-43) Seo ge e le gabotse se diregile nywageng e sego kae ka morago ga ge Mmušo wa Modimo o hlomilwe legodimong. Le gona ge nywaga e dutše e e-ya, go ba molaleng kudu gore batho ba Modimo ba thabela paradeise ya moya, yeo Paulo a e bonego e sa le pele ponong yeo.

10, 11. Go sa šetšwe go se phethagale ga rena, ke ka baka la’ng re ka bolela gore re paradeiseng ya moya?

¹⁰ Ka ntle le pelaelo re a tseba gore ga se ra phethagala, ka gona ga re makale ge ka dinako tše dingwe mathata a rotoga, go etša ge a ile a rotoga magareng ga Bakriste ba mehleng ya Paulo. (1 Ba-Korinthe 1:10-13; Ba-Filipi 4:2, 3; 2 Ba-Thesalonika 3:6-14) Lega go le bjalo, nagana ka paradeise ya moya yeo re e thabelago ga bjale. Ge e bapetšwa le boemo bja go babja moyeng bjo re kilego ra ba go bjona, ga bjale re fodišitšwe moyeng. Le gona bapetša boemo bjo re kilego ra ba go bjona bja go bolawa ke tlala moyeng le bjo re lego go bjona ga bjale bja go fepega gabotse moyeng. Go e na le go hlaka bjalo ka ge eka ba nageng e omilego ya moya, batho ba Modimo ba hwetša kamogelo ya gagwe le go tšhollelwa ditšhegofatšo. (Jesaya 35:1, 7) Go e na le gore re be boemong bjo bo swanago le bja ka moleteng bja go ba bao ba foufaditšwego lefsifsing la moya, re bona seetša sa tokologo le sa go amogelwa ke Modimo. Ba bantši bao le ka mohla ba bego ba sa kwešiše diporofeto tša Beibele ba thoma go kwa ka kwešišo seo Mangwalo a se bolelago. (Jesaya  35:5) Ka mohlala, Dihlatse tša Jehofa tše dimilione go dikologa lefase di ithutile boporofeta bja Daniele, temana ka temana. Ka morago di ile tša ahla-ahla ka botlalo kgaolo e nngwe le e nngwe ya puku ya Beibele ya Jesaya. Na dijo tšeo tše di matlafatšago tša moya ga di nee bohlatse bja go ba ga rena paradeiseng ya moya?

¹¹ Le gona, anke o nagane ka go fetoga ga mekgwa mo go bago gona ge batho ba dipelo tše lokilego ba ditšo ka moka ba katanela go kwešiša le go diriša Lentšu la Modimo. Ge e le gabotse, ba ile ba katanela go tlogela mekgwa ya bophoofolo yeo ba bego ba tsebja ka yona. Mohlomongwe o bile le mafelelo a mabotse ka go dira bjalo, gomme bana beno le dikgaetšedi ba moya le bona ba dirile se se swanago. (Ba-Kolose 3:8-14) Ka gona, ge o dutše o kopanela le phuthego ya Dihlatse tša Jehofa, o kopanela le batho ba fetogilego gore e be ba nago le khutšo le ba rategago kudu. Ga se ba tšwa ba phethagala, eupša ba ka se ke ba hlaloswa e le ditau tše bogale goba dibata tše šoro tša naga. (Jesaya 35:9) Ke’ng seo se bontšhwago ke bogwera bjo bjo bo kgahlišago bja moya? Ge e le gabotse, re thabela boemo bja moya bjo re bo bitšago ka tshwanelo gore ke paradeise ya moya. Le gona paradeise ya rena ya moya e bontšha gore go na le paradeise ya lefaseng e swanago le yona yeo re tlago go e thabela ge e ba re dula re botegela Modimo.

12, 13. Re swanetše go dira’ng e le gore re dule paradeiseng ya rena ya moya?

¹² Lega go le bjalo, go na le selo se sengwe seo re sa swanelago go se tshediša mahlo. Modimo o boditše ba-Isiraele gore: “Hlôkômêlang-xê ditaêlô tšohle tše ke Le anêxêlaxo tšôna lehono, xore Le bê ba matla, Le fihlê Le tšeê naxa yeo Le selêlaxo xo yôna xo e tšea.” (Doiteronomio 11:8) Go bolelwa ka yona naga ye go Lefitiko 20:22, 24 gore: “Hlôkômêlang melaô ya-ka ka moka, le ditaêlô tša-ka ka moka; Le dirê ka mo di bolêlaxo ka xôna; xore naxa ye ke Le išaxo xo yôna xore Le dulê xo yôna, e se kê ya Le hlatša. Byale lena ke Le boditše ka re: Le tlo tšea naxa yeo ya bôná; ’me Nna ke tlo Le nea naxa yeo ya ba ya lena, naxa e êlaxo mafsi le nose.” Ee, go thopa Naga ya Kholofetšo go be go ithekgile ka tswalano e botse le Jehofa Modimo. E be e le ka gobane ba-Isiraele ba paletšwe ke go theetša Modimo moo a ilego a dumelela ba-Babele gore ba ba fenye gomme ba ba tloše lefelong la bona la bodulo.

¹³ Go na le dilo tše dintši tšeo di ka re thabišago ka paradeise ya rena ya moya. Boemo ke bjo bo kgahlišago le bjo bo fodišago monagano. Re na le khutšo le Bakriste bao ba šomilego ka thata gore ba tlogele mekgwa ya bona ya bophoofolo. Ba katanela go ba ba botho le ba neago thušo. Lega go le bjalo, go dula paradeiseng ya rena ya moya go nyaka seo se fetago go fo ba le tswalano e botse le batho ba. Go nyaka gore re be le tswalano e botse le Jehofa gomme re dire thato ya gagwe. (Mika 6:8) Re tlile paradeiseng ye ka go rata, eupša re ka tšwa go yona—goba ra rakwa—ge e ba re sa šome ka thata gore re boloke tswalano ya rena le Modimo.

14. Ke’ng seo se tlago go re thuša gore re dule paradeiseng ya moya?

¹⁴ Selo sa bohlokwa seo se tlago go re thuša ke gore re tšwele pele re matlafatšwa ke Lentšu la Modimo. Ela hloko polelo ya seswantšhetšo e lego go Psalme 1:1-3 e rego: “Yo šexo ké monna eo a sa sepelexo à lailwe ke bakxôpô, . . . Sa xaxwe ya ba xo thabêla molaô wa Morêna, molaô woo a o akanya mosexare le bošexo, A swana le sehlare-se-šingwa-nokeng ya meetse, sa xo enywa dienywa lebaka la xôna, sa xo se pône matlakala; ’me tšohle tše a di diraxo di a lêtlêxa.” Go oketša moo, dikgatišo tšeo di theilwego Beibeleng tša sehlopha sa molaki yo a botegago le yo bohlale di re nea dijo tša moya paradeiseng ya moya.—Mateo 24:45-47.

Go Matlafatša Pono ya Gago ka Paradeise

15. Ke ka baka la’ng Moše a ile a palelwa ke go etelela ba-Isiraele pele go tsena Nageng ya Kholofetšo, eupša o ile a bona’ng?

¹⁵ Nagana ka ponelo-pele e nngwe ya Paradeise. Ka morago ga ge ba-Isiraele ba ile ba ralala lešokeng ka nywaga e 40, Moše o ile a ba etelela pele go ya Melaleng ya Moaba, ka bohlabela bja Noka ya Jorodane. Ka baka la phošo yeo Moše a ilego a e dira nakong e fetilego, Jehofa o ile a dira phetho ya gore Moše o be a ka se etelele ba-Isiraele pele go tshela Jorodane. (Numeri 20:7-12; 27:12, 13) Moše o ile a lopa Modimo ka gore: “Ntesê ke selê ke y’o bôna naxa e botse ya  mošola wa Jorodane.” Gaešita le ge a be a ka se tsene go yona, Moše o swanetše go ba a ile a lemoga gore e be e le “naxa e botse,” ka morago ga gore a namele Thaba ya Pisiga gomme a bone dikarolo tše di fapa-fapanego tša yona. O nagana gore naga yeo e be e le bjang?—Doiteronomio 3:25-27.

16, 17. (a) Naga ya Kholofetšo ya mehleng ya bogologolo e be e fapana bjang le naga ya mehleng ya morago bjale? (b) Ke ka baka la’ng re ka dumela gore Naga ya Kholofetšo e kile ya swana le paradeise?

¹⁶ Ge e ba o ka thea pono ya gago go ya le kamoo tikologo yeo e lego ka gona morago bjale, o ka nagana ka naga e omilego ya santa, maganata a mafsika le phišo e ntšhago hlapi ka meetseng. Lega go le bjalo, go na le lebaka la go dumela gore tikologo ye ka kakaretšo e be e le e fapanego kudu mehleng ya Beibele. Ka makasineng wa Scientific American, setsebi sa tšweletšo ya dibjalo le tlhokomelo ya mobu e lego Dr. Walter C. Lowdermilk se hlalositše gore naga ya tikologong ye e “sentšwe ke go swarwa gampe ga yona ka nywaga e dikete.” Setsebi se sa tšweletšo ya dibjalo le tlhokomelo ya mobu se ngwadile gore: “‘Leganata’ leo le ilego la ba gona sebakeng sa naga yeo pele e bego e enywa le bakilwe ke batho, e sego tlhago.” Ge e le gabotse, dinyakišišo tša gagwe di bontšhitše gore “naga ye e kile ya ba paradeise ya badiši.” Go ba molaleng gore tshwaro e mpe ya batho e sentše seo e bego e le “paradeise ya badiši.” *

¹⁷ Ge o nagana ka seo o se badilego ka Beibeleng, o ka bona kamoo phetho yeo e lego e kwagalago ka gona. Gopola ka seo Jehofa a ilego a se kgonthišetša batho ka Moše: “Naxa ye O selêlaxo xo yôna xo e tšea ké naxa ya dithaba le meedi; e nwa meetse a dipula tša lexodimo. Ké naxa e babalêlwaxo ke Morêna Modimo wa xaxo.”—Doiteronomio 11:8-12.

18. Ke ka tsela efe Jesaya 35:2 e swanetšego go ba e ile ya nea ba-Isiraele bao ba lego bothopša seswantšho-kgopolo sa kamoo Naga ya Kholofetšo e bego e tla ba ka gona?

¹⁸ Botala bjo bobotse bja Naga ya kholofetšo le go enywa ga yona e be e le mo go kgahlišago kudu moo e lego gore go fo bolela ka mafelo a itšego go be go gopotša motho ka maemo a swanago le a paradeise. Seo se bonagala gabotse boporofeteng bja Jesaya kgaolo 35, yeo e bilego le phethagatšo ya mathomo ge ba-Isiraele ba be ba boa go tšwa Babele. Jesaya o boletše e sa le pele gore: “Le tlo taxa ruri la hlalala, ka xo nyakalala le xo bina; le filwe letaxô la Libanoni; le filwe bothšepi bya Karamele le bya Sarona. Batho ba tlo bôna letaxo la Morêna le bothšepi bya Modimo wa rena.” (Jesaya 35:2) Tsebišo ya mabapi le Libanoni, Karamele le Sarona e swanetše go ba e ile ya dira  gore ba-Isiraele ba be le seswantšho-kgopolo se se kgotsofatšago le se sebotse.

19, 20. (a) Hlalosa tikologo ya Sarona ya bogologolo. (b) Ke tsela efe e nngwe yeo ka yona re ka matlafatšago kholofelo ya rena ya Paradeise?

¹⁹ Nagana ka Sarona, e lego molala wa kgaufsi le lewatle wa magareng ga meboto ya Samaria le Lewatle le Legolo, goba Mediterranean. (Bona seswantšho se se lego go letlakala 10.) E be e tsebja ka bobotse le go enywa ga yona. Ka ge e be e e-na le meetse a mantši, e be e le lefelo le lebotse la mafulo, eupša e be e e-na le dithokgwa tše di nago le dihlare tša oak dikarolong tša ka leboa. (1 Koronika 27:29; Sefela sa Difela 2:1, mongwalo wa tlase wa NW; Jesaya 65:10) Ka go rialo Jesaya 35:2 e be e bolela e sa le pele ka tsošološo le ka naga yeo e tagago ka bobotse, yeo e fetogago gore e be bjalo ka paradeise. Le gona boporofeta bjoo bo be bo šupa go paradeise e kgahlišago ya moya, yeo e dumelelanago le seo Paulo a se bonego ka morago ponong. Mafelelong, boporofeta bjo gotee le diporofeto tše dingwe bo matlafatša kholofelo ya rena ka paradeise ya lefaseng bakeng sa batho.

²⁰ Ge re dutše re le paradeiseng ya rena ya moya, re ka matlafatša tebogo ya rena bakeng sa yona le kholofelo ya rena ka Paradeise yeo e tlago ya lefaseng. Bjang? Ka go nweletša kwešišo ya rena ka seo re se balago ka Beibeleng. Ditlhaloso le diporofeto tša Beibele gantši di bolela ka mafelo a kgethegilego. Na o tla rata go tseba gakaone mabapi le moo mafelo a a bego a le gona gotee le go tseba tswalano yeo a nago le yona le mafelo a mangwe? Sehlogong se se latelago, re tla ahla-ahla kamoo o ka dirago bjalo ka tsela e holago.

[Mengwalo ya ka tlase]

[Dipotšišo tša Thuto]

[Caption on page 10]

Molala wa Sarona, tikologo e enywago ya Nageng ya Kholofetšo

[Caption on page 10]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Caption on page 12]

Moše o ile a lemoga gore e be e le “naxa e botse”

Na o a Gopola?

• Ke ‘paradeise’ ya mohuta ofe yeo moapostola Paulo a e bonego ponong?

• Phethagalo ya mathomo ya Jesaya kgaolo 35 e bile efe, gomme e tswalana bjang le seo Paulo a se bonego ponong?

• Re ka matlafatšwa bjang ke go ba ga rena le tebogo ka paradeise ya rena ya moya le ka kholofelo ya rena ya lefase la paradeise?