BATHO bao ba bitšwago ma-Baka—bao ba tsebjago gape e le ma-Pygmy—e ka ba e le badudi ba pele ba Cameroon. Ke moka ka bo-1500, go ile gwa goroga Mapotokisi. Nywaga e makgolo a mmalwa ka morago ga moo, ma-Fulani—Mamoseleme—a ile a fenya leboa la Cameroon. Lehono, 40 lekgolong ya badudi ba Cameroon ba ipolela gore ke Bakriste, 20 lekgolong ke Mamoseleme, gomme 40 lekgolong e šetšego ke ba madumedi a setšo a Afrika.

Batho bao ba dulago dinagamagaeng tša Cameroon ba na le moya wa go amogela baeng kudu. Baeng ba dumedišwa le go amogelwa ka magaeng, moo ba fiwago meetse le dijo. Go gana pontšho ya mong wa ntlo ya go amogela baeng go lebelelwa e le go mo theola seriti, mola go e amogela e le go mo fa seriti.

Poledišano e thoma ka go dumediša ditho tša lapa le go botšiša matsogo. E bile ke mo go tlwaelegilego go botšiša gore diphoofolo di phela bjang! Joseph, yo a belegetšwego Cameroon, o re: “Ge moeng a sepela, ga se mo  go lekanego go fo re, ‘Sepelang gabotse.’ Gantši, mong wa ntlo o tla tšea moeng kgopu gomme a tšwela pele a boledišana le yena. Ke moka, kaekae gare ga tsela, o tla laela moeng gomme a boela gae. Moeng yoo a sa tšewego kgopu ka tsela ye a ka ikwa a sa tšeelwe godimo.”

Ge ba eja, ka dinako tše dingwe sehlopha sa bagwera se ja ka poleiting e tee—ka dinako tše dingwe, ba eja ka diatla tša bona. Kua Cameroon, motlwae wo ke seka se matla sa botee. Ge e le gabotse, mabakeng a mangwe o be o dirišwa go boelanya batho ba babedi bao segwera sa bona se fokolago ka baka le itšego. Ka tsela e itšego, go ja gotee ke tsela e nngwe ya gore, “Bjale gona re khutšong.”