Go Phela Dinakong tša Diphetogo tša Bohlokwa Kua Korea

BJalo ka ge go anega Chong-il Park

“Lefšega tena! O boifa go hwela ntweng. O leka go tšhabela tirelo ya sešole ka go itira modumedi.” Ke kamoo molaodi wa Counter Intelligence Corps (CIC) a ilego a ntatofatša ka gona ge ke be ke eme pele ga gagwe ka June 1953, nywageng e 55 e fetilego.

SE SE diragetše nakong ya Ntwa ya kua Korea. Molaodi o ile a ntšha sethunya gomme a se bea tafoleng ya gagwe. O ile a re: “O tla hwela mo go e na le gore o yo hwela ntweng. Na o nyaka go naganišiša ka se?”

Ke ile ka araba ka go tia gore “Aowa.” Ka yona nako yeo, molaodi o ile a laela mohlankedi gore a lokišetše go bolawa ga-ka. Ke be ke lebeletšane le boemo bja ge ke be ke laelwa go tsenela tša sešole eupša ke ile ka gana. Ge re be re letile, ke ile ka botša molaodi gore ke be ke šetše ke neetše bophelo bja-ka go Modimo, ka gona ke nagana gore e tla ba phošo go tsenela tša sešole ka ntle le tirelo ya Modimo. Ke moka go ile gwa feta metsotso e sego kae go itše tuu. Ka moragonyana, mohlankedi o ile a boa gomme a bolela gore dilo ka moka di lokile bakeng sa gore nka bolawa.

Ka nako yeo, batho ba bantši kua Korea Borwa ba be ba sa tsebe mo gontši ka Dihlatse tša Jehofa, kudu-kudu go gana ga rena ka baka la letswalo go se tšeeng karolo go tša sešole tša mmušo le ge e le ofe. Pele ke hlalosa seo se diragetšego ka morago, anke ke hlalose gore ke eng seo se dirilego gore ke fihlelele phetho yeo ke e boditšego molaodi wa sešole.

Bophelo Bja-ka bja Pele

Ke belegwe ka October 1930, ke morwa wa mathomo lapeng leo le dulago motseng wo o lego kgaufsi le Seoul, yeo ka nako yeo e bego e le motse-mošate wa Korea. Rakgolo e be e le molatedi yo a ineetšego wa Confucius gomme o be a ntlwaeditše go ba yo mongwe wa bona. O be a sa nyake ke hwetša thuto ya lefase, ka gona ga se ka ka ka tsena sekolo go fihlela ka morago ga ge a hwile ge ke e-na le nywaga e lesome. Ke moka ka 1941, Japane le United States di ile tša lwantšhana Ntweng ya II ya Lefase.

Ka ge Korea e be e bušwa ke Japane, mesong e mengwe le e mengwe rena barutwana re be re swanetše go tšea karolo tirelong ya go hlompha mmušiši wa Japane. Rakgadi le monna wa gagwe ba bile Dihlatse tša Jehofa gomme ba ile ba golegwa kua Korea nakong ya Ntwa ya II ya Lefase ka gobane ba ile ba gana go tšea karolo ntweng ka baka la ditumelo tša bona tša bodumedi. Tsela yeo Dihlatse di ilego tša swarwa ka yona ke Majapane e be e le e šoro kudu moo tše dingwe tša tšona di ilego tša hwa, go akaretša le monna wa rakgadi. Ka morago, rakgadi o ile a dula le lapa lešo.

Korea e ile ya lokollwa pušong ya Japane ka  1945. Ka thušo ya rakgadi le Dihlatse tše dingwe tšeo di sa kago tša golegwa, ke ile ka thoma go ithuta Beibele ka mafolofolo gomme ka kolobetšwa ke le yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa ka 1947. Ka August 1949, Don le Earlene Steele, e lego baromiwa bao ba tlwaeditšwego Sekolong sa Watchtower sa Gilead ba ile ba fihla Seoul gomme e bile bona ba pele bao ba ilego ba abelwa go ya Korea. Ka morago ga dikgwedi tše mmalwa, ba ile ba latelwa ke baromiwa ba bangwe.

Ka January 1, 1950, ke ile ka thoma go hlankela ke le mmulamadibogo wa ka mehla gotee le Makorea a mangwe a mararo, bjalo ka ge badiredi ba nako e tletšego ba Dihlatse tša Jehofa ba bitšwa bjalo. Re bile ba pele ba go hlankela re le babulamadibogo kua Korea ka morago ga Ntwa ya II ya Lefase.

Bophelo Nakong ya Ntwa ya Korea

Nakwana ka morago, go ile gwa tsoga ntwa magareng ga Korea Leboa le Korea Borwa ka Sontaga, June 25, 1950. Ka nako yeo, go be go e-na le phuthego e tee feela ya Dihlatse nageng ya Korea yeo go yona re bego re le batho ba 61 kua Seoul. Ngwako wa Botseta wa U.S. o be o nyaka gore baromiwa ka moka ba tloge nageng bakeng sa go itšhireletša. Dihlatse tše dintši tša lefelong leo di ile tša tloga Seoul gomme tša phatlalalela karolong ka moka ya ka borwa bja naga.

Lega go le bjalo, mmušo wa Korea Borwa o be o thibetše masogana ao a bego a gotše ka mo go lekanego bjalo ka nna gore a tloge Seoul. Gatee-tee mašole a Makomanisi a ile a gwantela motseng gomme Seoul e ile ya laolwa ke mašole a Makomanisi. Gaešita le ge nakong yeo ke be ke swanetše go iphihla ka phapošing e nyenyane ka dikgwedi tše tharo, ke be ke kgona go botša batho ka Mmušo wa Modimo. Ka mohlala, ke ile ka kopana le morutiši wa sekolo yo le yena a bego a iphihlile gore a se hwetšwe ke Makomanisi. O ile a feleletša a dula le nna gomme ke ile ka mo swarela thuto ya Beibele letšatši le lengwe le le lengwe. Ge nako e dutše e e-ya, o ile a kolobetšwa a ba yo mongwe wa Dihlatse tša Jehofa.

Mafelelong, bahlankedi ba Makomanisi ba ba tšwago Korea Leboa ba ile ba re hwetša moo re bego re iphihlile gona. Re ile ra ba botša gore re barutwana ba Beibele gomme ra ba hlalosetša dithuto tša Beibele tša Mmušo wa Modimo. Se se ilego sa re makatša ke gore ga se ba ka ba re golega, go e na le moo ba ile ba kgahlegela molaetša wa Beibele. Ge e le gabotse, ba bangwe ba bona ba ile ba ba ba boa ka makga a mmalwa gomme ba nyaka go kwa ka mo go oketšegilego ka Mmušo wa Modimo. Phihlelo ye e ile ya matlafatša tumelo ya rena ya gore Jehofa o a šireletša.

Ka morago ga ge mašole a UN a boile Seoul, ke ile ka newa tumelelo e kgethegilego ya go ya motseng wa Taegu ka March 1951. Ge ke le moo ke ile ka thabela go dira boboledi le Dihlatse-gotee le nna ka dikgwedi tše mmalwa. Ke moka ka November 1951, pele ga ge ntwa e ka fela, Don Steele o ile a boela Korea.

Ke ile ka mo thuša ka go rulaganya lefsa modiro wa rena wa boboledi. Morokami gotee le Informant (yeo ga bjale e bitšwago Tirelo ya Rena ya Mmušo)—tšeo di bego di nea Dihlatse tlhahlo ya kamoo di swanetšego go dira modiro wa boboledi ka gona—di be di swanetše go fetolelwa ka Sekorea, di tlanywe gomme di dirwe dikopi. Dikgatišo tše di be di romelwa diphuthegong, tšeo ka nako yeo di bego di hwetšagala dinageng tše di fapa-fapanego. Nako le nako nna le Don re be re sepela gotee, re etela diphuthego le go di kgothatša.

Ka January 1953, ke be ke thabile ge ke be ke hwetša lengwalo leo le bego le ntaletša Sekolong sa Gilead kua New York bakeng sa tlwaetšo ya boromiwa. Lega go le bjalo, ka morago ga ge ke be ke beeleditšwe madulo ka sefofaneng, ke ile ka hwetša tsebišo e tšwago ofising ya mmušo wa Korea yeo e bego e mpotša gore ke swanetše go ya tirelong ya sešole.

Boemo bjo bo Beago Bophelo Bja-ka Kotsing

Lefelong leo go ngwadišwago go lona, ke ile ka hlalosetša mohlankedi mabapi le boema-gare bja-ka bja tša dipolitiki le gore ga ke nyake go tsenela tirelo ya sešole. Ka baka leo o ile a nkiša go ba CIC gore ba hlahlobe ge e ba ke le Mokomanisi. Mo ke mo ke ilego ka ba boemong bjo bo beago bophelo bja-ka kotsing bjalo ka ge ke boletše  pejana. Eupša go e na le go nthunya, gatee-tee molaodi o ile a ema, a nea mohlankedi patla e koto gomme a mo laela gore a mpethe. Gaešita le ge bohloko bo be bo tsenelela, ke be ke thabetše gore ke ile ka kgona go bo kgotlelela.

Ba CIC ba ile ba mpušetša lefelong leo go ngwadišwago go lona, moo bahlankedi ba gona ba ilego ba hlokomologa ditumelo tša-ka, ba fo nkabela nomoro ya sešole gomme ba nkiša lefelong la tlwaeletšo ya sešole kua sehlakahlakeng sa Cheju kgaufsi le motse-mogolo wa Korea. Mesong e latelago, go ile gwa dirwa lenaneo la gore batho bao ba sa tšwago go ngwadišwa, go akaretša le nna, ba ikane go ba mašole. Ke ile ka gana go dira bjalo. Ka baka leo, ke ile ka išwa kgorong ya tsheko ya ntwa gomme ka golegwa ka nywaga e meraro.

Ba Dikete ba Kgomarela Potego

Letšatšing leo ke bego ke swanetše go tloga ka lona ke e-ya tlwaetšong ya boromiwa, ke ile ka bona sefofane se fofa kua godimo. E be e le sefofane seo ke bego ke swanetše go sepela ka sona. Go e na le gore ke nyamišwe ke ge ke paletšwe ke go ya Gilead, ke be ke kgotsofetše kudu ka ge ke be ke kgona go dula ke botegela Jehofa. E bile ga se nna feela Hlatse ya Mokorea yeo e ilego ya gana tirelo ya sešole. Ge e le gabotse, Dihlatse tše dingwe tše di fetago 13 000 nywageng e latetšego le tšona di ile tša gana. Di be di feditše palo-moka ya nywaga e 26 000 di golegilwe kua Korea.

Ka morago ga ge ke hlanketše nywaga e mebedi go e meraro yeo ke bego ke ahloletšwe yona kgolegong, ke ile ka lebalelwa ka 1955 bjalo ka mogolegwa yo a beago mohlala o mobotse gomme ka lokollwa. Ke ile ka thomološa tirelo ya nako e tletšego. Ka morago, ka October 1956, ke ile ka abelwa go yo hlankela diofising tša Dihlatse tša Jehofa kua Korea Borwa. Ke moka ka 1958, ke ile ka laletšwa go ya Gilead gape. Ge ke be ke aloga ke ile ka romelwa gape kua Korea.

Nakwana ka morago ga ge ke boetše Korea, ke ile ka kopana le In hyun Sung, e lego Hlatse e botegago gomme re ile ra nyalana ka May 1962. O be a goletše lapeng la ma-Buddha gomme o be a ithutile ka Dihlatse go motho yo a bego a tsena le yena ka klaseng. Nywageng e meraro ya mathomo ya ge re be re nyalane, re be re etela diphuthego tše di fapa-fapanego kua Korea beke le beke ka morero wa go matlafatša ditho tša tšona moyeng. Go tloga ka 1965 re šomile ofising ya lekala ya Dihlatse, yeo ga bjale e lego mo e ka bago dikhilomithara tše 60 go tloga Seoul.

Go Nagana ka Diphetogo

Ge ke nagana ka seo se diregilego, ke makatšwa ke go bona kamoo dilo di fetogilego kudu ka gona nageng ye. Korea Borwa e ile ya nyaka e fedišetšwa ruri ka morago ga ntwa ya bobedi ya lefase ge e be e e-lwa le Korea Leboa. Metse le ditsela di sentšwe. Mohlagase le dilo tše di dirago gore go be le phišo di be di sa hwetšagale gabotse. E bile boemo bja tša boiphedišo e be e le bjo bobe kudu. Nywageng e 50 yeo e latetšego, Korea Borwa e ile ya boela sekeng ka tsela e makatšago.

Lehono Korea Borwa e maemong a bo-11 go tša boiphedišo lefaseng ka moka. E tsebja ka metse ya yona ya sebjale-bjale, tshepedišo ya ditimela tša lebelo, tša elektroniki le ditsebi tša go hlama dikoloi. Ga bjale Korea Borwa ke naga e kgolo ya bohlano lefaseng ka bophara yeo e dirago dikoloi. Eupša sa bohlokwa kudu go nna ke tšwelopele yeo e dirilwego kua Korea Borwa mabapi le go hlompha ditshwanelo tša batho bao e lego badudi ba Korea Borwa.

Ge ke be ke le kgorong ya tsheko ya tša ntwa ka 1953, mmušo wa Korea o be o sa kwešiše taba yeo e bolelwago ke go gana ka baka la letswalo. Ba bangwe ba rena re be re latofatšwa ka gore re Makomanisi gomme Dihlatse-gotee le rena tše mmalwa di ile tša bethwa go fihlela di e-hwa. Bontši bja bao ba ilego ba golegwa ka baka la ge e le bao ba ganago ka baka ka letswalo ge e be e sa le masogana ba bone barwa ba bona gaešita le ditlogolo tša bona tša bašemane di golegwa ka baka leo.

Nywageng e mmalwa e fetilego, ka kakaretšo mokero wa ditaba o neile kakaretšo e kgahlišago ditiragalong tše di akaretšago go gana ka baka la letswalo ga Dihlatse tša Jehofa go tšea karolo  medirong ya tša ntwa ya naga le ge e le efe. Ramolao yo mongwe yo a kilego a ahlola Hlatse e nngwe ge e be e gana ka baka la letswalo o ile a ba a ngwala molaetša kgatišong e nngwe ya batho bohle a kgopela tebalelo mabapi le seo a se dirilego gomme o ile wa gatišwa makasineng o tumilego.

Ke holofela gore tshwanelo ya rena ya go gana ka baka la letswalo e tla hlompšha kua Korea Borwa go etša ge go le bjalo dinageng tše dingwe tše dintši. Ke rapela gore bao ba lego matleng a taolo ba Korea Borwa ba kwešiše batho bao ba nago le tumelo e swanago le ya-ka gomme ba tlogele mokgwa wa go golega masogana ao a ganago go tsenela ntwa “e le gore re tšwele pele re phela bophelo bja khutšo le boiketlo.”—1 Timotheo 2:1, 2.

Re le bahlanka ba Modimo wa rena, Jehofa, re tšeela godimo sebaka sa go thekga tshwanelo ya gagwe ya go ba Mmuši. (Ditiro 5:29) Kganyogo ya rena e tšwago pelong ke go dira gore pelo ya gagwe e thabe ka baka la ge re ile ra mmotegela. (Diema 27:11) Ke thabela gore ke gare ga ba dimilione bao re kgethilego go ‘bota Jehofa ka dipelo tša rena ka moka le go se ithekge ka tlhaologanyo ya rena.’—Diema 3:5, 6.

[Ntlhakgolo go letlakala 13]

“Se se ilego sa re makatša ke gore ga se ba ka ba re golega, go e na le moo ba ile ba kgahlegela molaetša wa Beibele”

[Ntlhakgolo go letlakala 14]

Dihlatse tša Korea di feditše nywaga e 26 000 di le kgolegong ka baka la go gana tirelo ya sešole

[Seswantšho go letlakala 12]

Kgolegong ya tša ntwa, 1953

[Seswantšho go letlakala 15]

Go etela diphuthego ke e-na le Don Steele nakong ya ntwa, 1952

[Seswantšho go letlakala 15]

Pele ga lenyalo la rena, 1961

[Seswantšho go letlakala 15]

Ke be ke thuša molebeledi wa mosepedi ka go mo tolokela, 1956

[Seswantšho go letlakala 15]

Ke e-na le In hyun Sung lehono