Go Tanywa Kgakanegong ya Maikwelo

MOKGALABJE yo mongwe o gopola gore: “Ka morago ga go botšwa gore ke na le bolwetši bjo bo beago bophelo kotsing, ke ile ka leka go phaela dipoifo tša-ka ka thoko, eupša ke ile ka gatelešwa ke maikwelo a go se kgonthišege.” Mantšu a gagwe a gatelela therešo ya gore ka morago ga gore bolwetši bo tliše mathata mmeleng, bo tliša gape le a maikwelo. Lega go le bjalo, go na le batho bao ba lebeletšanago le mathata a bjalo ka katlego. Ba bantši ba bona ba ka rata go go kgonthišetša gore go na le ditsela tšeo go ka lebeletšanwago ka tšona le bolwetši bjo šoro ka katlego. Eupša pele re ka ahla-ahla seo se ka dirwago, anke re hlahlobišišeng a mangwe a maikwelo ao o ka lebanago le wona mathomong.

Go se Dumele, go Gana le Tšharakano

Maikwelo ao o bago le wona a ka fapana kudu le a ba bangwe. Lega go le bjalo, ditsebi tša tša maphelo le batho bao ba babjago ba bolela gore batho bao ba hlaselwago ke mathata a hlobaetšago a tša maphelo gantši ba ba le maikwelo a mmalwa a swanago. Maikwelo a mathomong a letšhogo le go se dumele a ka latelwa ke maikwelo a go gana: ‘Seo ga se therešo.’ ‘Go swanetše go ba go na le phošo e itšego.’ ‘Mohlomongwe ba kopantše diteko tša laporatoring.’ Ge a hlalosa karabelo ya gagwe ka morago ga go kwa gore o na le kankere, mosadi yo mongwe o itše: “O kwa eka o ka ikhurumetša ka dikobo gomme o holofela gore ge o ikhurumolla gape tšohle di tla ba di ile.”

Lega go le bjalo, ge therešo e thoma go ba molaleng, go gana go ka šuthelela tšharakano, maikwelo a go se thabe ao a go aparelago bjalo ka leru la kotsi yeo e batamelago. Dipotšišo tše rego, ‘Ke tla phela lebaka le lekaaka’ng?’ ‘Na ke lebanwe ke go phela bophelo bja-ka ka moka ke le bohlokong?’ le dipotšišo tše dingwe tše di swanago di ka go hlasela. O ka kganyoga eka o ka bušetša nako morago pele ga go hlahlobja, eupša ga o kgone. Go se go ye kae o ka ikhwetša o aparetšwe ke lephoto la maikwelo a mangwe a bohloko le a matla. A mangwe a ona ke afe?

Go se Kgonthišege, Pelaelo le Poifo

Bolwetši bjo bo išago lehung bo oketša go se kgonthišege mo go šoro le dipelaelo bophelong bja gago. Monna yo a nago le bolwetši bja Parkinson o re: “Go feto-fetoga ga boemo bja-ka go dira gore bophelo e be bjo bo ferekanyago kudu ka dinako tše dingwe. Letšatšing le lengwe le le lengwe ke swanelwa ke go leta gomme ke bone gore le tla le eng.” Bolwetši bja gago bo ka go tšhoša le wena. Ge e ba bo hlasetše ka ntle le go nea temošo, o ka kwa poifo e gateletšago. Lega go le bjalo, ge e ba tlhaloso ya bolwetši bja gago e tlile ka morago ga gore o fetše nywaga e mentši o belaela ka dika tšeo di hlaloswa ka phošo e le bolwetši bjo itšego, poifo e ka ba yeo e sa lemogego kudu. Mathomong o ka ba wa kwa maikwelo a kimologo a gore batho mafelelong ba tla dumela gore o babja e le ka kgonthe le gore ga o itiriše. Lega go le bjalo, go se go ye kae kimologo e ka latelwa ke temogo ya letšhogo ya seo tlhahlobo e tlago go se tliša.

 Gape poifo ya go boifa go lahlegelwa ke taolo e ka go tshwenya. Kudu-kudu ge e ba o bona mohola wa tekanyo ya go ikemela, o ka boifišwa kudu ke kgopolo ya go ithekga kudu ka batho ba bangwe. O ka tshwenyega ka gore bolwetši bja gago bo thoma go laola bophelo bja gago le go laola mosepelo o mongwe le o mongwe wa gago.

Pefelo, Dihlong le Bodutu

Go lemoga go gola ga go lahlegelwa ke taolo go ka hlohleletša gape maikwelo a pefelo. O ka ipotšiša gore, ‘Ke ka baka la’ng ke diragalelwa ke se? Ke dirile eng gore ke swanelwe ke se?’ Mathata a a boemo bja gago bja tša maphelo a bonala e le a sa lokago le a sa kwagalego. Go lewa ke dihlong le go itlhoboga le tšona di ka go aparela. Morepha-ditho yo mongwe o gopola gore: “Ke ile ka ikwa ke swerwe ke dihlong kudu gore se sohle se ntiragaletše ka baka la kotsi e tlatšago pelo!”

Go ikarola le gona go ka go aparela. Go ikarola ka bowena go ka lebiša gabonolo go ikaroleng bathong. Ge e ba bolwetši bja gago bo go thibelela legaeng la gago, o ka no se sa hlwa o kgona go thabela segwera le bagwera ba gago ba kgale. Fela, go feta le ge e le neng pele, o hlologela go kopana le batho. Ka morago ga gore mathomong o etelwe ke batho ba bantši le go amogela megala e mentši, ke ba sego kae bao ba ka fetago ba go hlola goba ba go leletša mogala.

Ka ge go kweša bohloko go bona bagwera ba katoga, mo gongwe o ka ba o arabetše phihlelong ye e bohloko ka go ikgonara. Ee, ke mo go kwešišegago gore o ka nyaka nako e itšego pele o ka kgona go lebeletšana le batho ba bangwe gape. Eupša ge e ba mo lebakeng le o itumelela go katoga batho ba bangwe kudu, o ka nwelela go tloga go aroganeng le batho (ge ba bangwe ba sa tle go go bona) go ya go ikaroleng maikwelong (ge o sa nyake go bona ba bangwe). Boemong le ge e le bofe, o ka ba o lwantšhana le maikwelo a tseneletšego a bodutu. * Ka dinako tše dingwe o ka ba wa ipotšiša ge e ba o ka phologa letšatšing le le latelago.

Go Ithuta go ba Bangwe

Lega go le bjalo, go na le kholofelo. Ge e ba e le gore o ile wa aparelwa ke mathata a hlobaetšago a tša maphelo morago bjale, go na le megato e šomago yeo o ka e gatago yeo e tlago go go thuša go hwetša tekanyo e itšego ya taolo gape.

Go ba gona, lelokelelo le la dihlogo le ka se rarolle bokoka bja gago bjo o phelago ka bjona, go sa šetšwe gore ke bofe. Eupša tsebišo yeo le e neago e ka go thuša go bona ditsela tša go lebeletšana le bjona ka katlego. Mosadi yo a nago le kankere o akareditše maikwelo a gagwe a go latelana ka mo go sa kgaotšego ka gore: “Ka morago ga go gana, go tla pefelo e kgolo gomme ka morago e be go tsoma ga-ka thušo.” Le wena o ka dira nyakišišo e bjalo ka go retologela bathong bao ba sepetšego tsela e swanago pele ga gago gomme o ithute go tšwa go bona kamoo o ka holwago ke dithušo tšeo o ka di fihlelelago.

[Mongwalo wa ka tlase]

[Ntlhakgolo go letlakala 5]

O ka ipotšiša gore: ‘Ke ka baka la’ng ke diragalelwa ke se? Ke dirile eng gore ke swanelwe ke se?’