Batho ba bantši bao ba ilego ba tlaišwa ka thobalano ba lešwa dihlong kudu ke seo se ba diragaletšego. Ba ka ba ba ipona molato ka se. Tšea ka mohlala Karen, yo ga bjale a nago le mengwaga e 19, yoo a ilego a tlaišwa ka thobalano ge a le mengwageng ya magareng ga 6 le 13. O re: “Selo se segolo seo se ntshwenyago ke go ipona molato, ke ipotšiša gore ‘ke ka baka la’ng ke ile ka dumelela selo sa mohuta wo se direga ka nako e telele ka mokgwa wo?’”

 Ge e ba o ikwa ka tsela ye ka boemo bja gago, ela hloko dintlha tše di latelago:

•   Bana ga se ba hlwa ba e ba boemong bjo bobotse maikwelo le mmeleng bja go ba le thobalano. Ga ba tsebe seo se bolelwago ke thobalano e bile ba ka se dumelelane le yona ka tsela le ge e le efe. Se se bolela gore go tlaišwa ga bana ka thobalano ga se molato wa bona.

•   Bana gantši ba bota batho ba bagolo gomme ga ba kgone go lemoga makatika a batho ba go se botege, ka gona se se ka dira gore ngwana e be mohlaselwa yo bonolo. Puku ya The Right to Innocence e re: “Batho bao ba tlaišago bana ka thobalano ke baradia ba bagolo le gona bana ga ba kgone go lemoga maano a bona a boradia.”

•   Ngwana a ka tsogelwa ke dikganyogo tša thobalano nakong ya ge a tlaišwa. Ge e ba se se go diragaletše, kgonthišega gore ye ke tsela ya tlhago yeo mmele o arabelago ka yona ge e ba o swarwaswarwa ka tsela e itšego. Se ga se bolele gore o be o dumelelana le tlaišo ye goba mohlomongwe o bonwa molato wa se.

 Tšhišinyo: Nagana ka ngwana yo o mo tsebago yo ga bjale a lego mengwageng ya go lekana le ya gago ya nakong ya ge o be o tlaišwa ka thobalano. Ipotšiše: ‘Na o ka bona ngwana yo molato ge e ba a ka tlaišwa ka thobalano?’

 Karen o ile a bolela ka taba ye ge a be a hlokomela bana ba bararo, yo mongwe wa bana ba o be a na le mengwaga e ka bago e tshela—yona mengwaga yeo Karen a ilego a thoma go tlaišwa ka thobalano ka yona. Karen o re: “Ke ile ka lemoga ka mokgwa wo ngwana wa mengwaga ye a sa kgonego go itšhireletša ka gona—kamoo le nna ke bego ke sa kgone go itšhireletša ge ke be ke le mengwageng yeo.”

 Therešo: Motho yo a go tlaišago ka thobalano ke yena a swanetšwego go bewa molato. Beibele e re: “bokgopo bja yo kgopo bo tla mo [yena motho yoo] latela”—Hesekiele 18:20.

 Go boledišana le motho yo o mmotago mabapi le go tlaišwa ga gago go ka go imolla. Beibele e re: “Mogwera wa kgonthe o dula a na le lerato ka dinako tšohle, e bile ke ngwanabo motho yo o ka ithekgago ka yena mohlang wa tlalelo.”—Diema 17:17.

 Go a kwešišega gore ka dinako tše dingwe o ka ikwa o šireletšegile ka go se bolele ka seo se go diragaletšego. Mohlomongwe go homola go fetogile legora leo o ikagetšego lona bakeng sa go itšhireletša gore o se sa kwa bohloko. Lega go le bjale, hlokomela gore legora leo o ikagetšego lona ka go homola leo o naganago gore le go šireletša bohlokong bjo o bo kwago, le ka buša la go thibela go hwetša thušo.

 Kgarebe e nngwe yeo e bitšwago Janet e lemogile gore go bolela ka go tlaišwa ga yona go dirile gore e imologe kudu. O re: “Ke ile ka tlaišwa ka thobalano ke sa le yo monyenyane kudu ke motho yo ke bego ke mo tseba le go mmota, gomme ke homotše ka taba ye ka mengwaga e mentši. Eupša gateetee ka morago ga go boledišana le mma ka taba ye, ke ile ka ikwa eka ke rotšwe morwalo o boima magetleng a ka.”

 Ge a nagana ka seo se mo diragaletšego nakong e fetilego, Janet o kwešiša lebaka leo bao ba tlaišwago ka thobalano ba dikadikago go bolela. O re: “Go tlaišwa ka thobalano ga se selo se bonolo go ka bolela ka sona. Eupša go nna, bohloko bjo bo tlišitšwego ke go phela le kgopolo ya gore ke ile ka tlaišwa ka thobalano e be e le bjo bo tseneletšego. Go be go le kaone gore ke lebeletšane le yona ka pela go e na le go diega.”

 Go tlaišwa go ka go tlogela o ena le dikgopolo tšeo di sa kgahlišego ka wena—ka mohlala, mohlomongwe o ka nagana gore o selo fela seo se senyegilego le go hloka mohola, seo se diretšwego go ba le thobalano le go kgotsofatša dikganyogo tša batho ba bangwe tša thobalano. Ga bjale o na le sebaka sa go ba le pono e fapanego ka maaka a bjalo, gore o holwe ke “lebaka la go fola.” (Mmoledi 3:3 Phetolelo ya Kgale) O ka thušwa ke eng tabeng ye?

 Ithute Beibele. Beibele e na le menagano ya Modimo yeo e lego “matla bakeng sa go phekgola dilo tše di tsemilwego”—go akaretša le dikgopolo tše fošagetšego tša go ipona o se selo. (2 Bakorinthe 10:4, 5) Ka mohlala, bala le go nagana ka mangwalo a latelago: Jesaya 41:10; Jeremia 31:3; Maleaki 3:16, 17; Luka 12:6, 7; 1 Johane 3:19, 20

 Thapelo. Ge e ba maikwelo a go ikwa o se selo goba a go ikwa o le molato a thoma go go imela, “lahlela maima a gago go Jehofa” ka thapelo. (Psalme 55:22) Ga o nnoši le gatee!

 Bagolo ba phuthego. Banna ba Bakriste ba tlwaeditšwe gore ‘yo mongwe le yo mongwe a swane le lefelo la go tšhabela phefo le lefelo la go utela ledimo.’(Jesaya 32:2) Ba tla go thuša gore o be le pono e botse ka wena le go tšwela pele ka bophelo.

 Bagwera bao ba beago mohlala. Lebelela banna le basadi ba Bakriste bao ba beago mohlala. Hlokomela tsela yeo ba swaranago ka yona. Ge nako e dutše e eya, o tla lemoga gore ga se batho ka moka bao ba dirišago tutuetšo ya bona go tlaiša batho bao ba ipolelago gore ba a ba rata.

 Kgarebe e nngwe yeo e bitšwago Tanya e sa ithuta thuto ye e bohlokwa. Ga e sa le go tloga e sa le yo monyenyane, e be a tlaišwa ka thobalano ke banna ba mmalwa. E hlalosa gore: “Banna bao ke bego ke le kgauswiuswi le bona ba ile ba nkweša bohloko.” Lega go le bjalo, ge nako e dutše e eya Tanya o ile a thoma go lemoga gore go na le banna bao ba bontšhago lerato la kgonthe. O bone se bjang?

 Ge a thoma go tlwaelana le banyalani ba Bakriste bao ba beago mohlala, pono ya Tanya e ile ya thoma go fetoga. O re: “Ke ile ka kgona go bona ka ditiro tša monna wa mosadi yo gore ga se banna ka moka bao ba tlaišago batho ba bangwe, monna yo ka mehla o be a šireletša mosadi wa gagwe le gore se ke sona seo Modimo a bego a rerile gore se be ka gona.” a—Baefeso 5:28, 29.