Anthe Jeso o Belegiwwe Neng?
Phetolo ya Bhayibele
Bhayibele a yi hlaye letšatši lo Jeso Kreste a belegiwweng ka lona, go ya ka mokgo dipuku tso di leng ka ho tlase di hlalosang:
“Letšatši la nnete lo Kreste a belegiwweng ka lona a le tšibege”—New Catholic Encyclopedia.
“Letšatši la go korola lo Kreste a belegiwweng ka lona a le tšibege.”—Encyclopedia of Early Christianity.
Ka gore Bhayibele a yi nape yi fetola putsiso yowa ya gore, ‘Anthe Jeso o belegiwwe neng?’ Mara yi hlatolla dilo ka dipedi tso di makegiyeng ka nako ya mo a belegiwa, tso di gelepang batho ba go tlala gore ba thogo bona gore aa belegiwa ka di 25 tsa December.
Ne go se marega
Go ngwadisa. Ka nthago nyana ga mo Jeso a soko belegiwa, Kesara Aghostosi o yye a beya molawo wa gore “batho ka mokana ga bona howa lefaseng ba ngwadisiwe.” Ke mokane ye mongwana le ye mongwana ne a tshwanele gore a ye a ngwadise ga “poleke ya gabo,” tsotsone ne di nyoko maka gore ba sepele leyeto la go lefa la go ka tseya beke kela go feta hone. (Luka 2:1-3) Gabutšibutši, taba yone ke mo ba yi makela gore yi thege methelo le go ngwadisa tsa bosole, tsotsone ke mo di sa tlwayelega le mo di ka fo tšhoga di makegiye nako ye nngwana le ye nngwana mo mongwageng fote Aghostosi ke mo a ka sa beye molawo wone a gapeletsa batho gore ba ye ba ngwadise ba sepele leyeto la go lefa ka dinako tsa marega go bata.
Dinku. Ba go disa ke mo ba “dula ka tawong ba pasopa diphoolwane tsa bona bošego.” (Luka 2:8) Puku ya Daily Life in the Time of Jesus yi hlaya gore merape ne yi dula ga poleke ya lekgwaying go thomisa ga “beke ya mo go soko ba Paseka [mafelelong ya March]” go segela segareng sa November. Yi tokegela ka gore: “Ka dinako tsa marega merape ne ba yi kwalela gore yi sa bolaye ke phefo, tsotsone di šupetsa gabutši gore letšatši lowa la Khesemose la gore le wela ga dikgwedi tsa marega ba f’lo tikhandhela, ka gore Ebangedi yi hlaya gore ba go disa ne ba le mašahleng.”
Mo go thomisa marega
Re ka kraya letšatši lo Jeso a belegiwweng ka lona ka go balela re boyela nthago ga letšatši lo a kgwileng ka lona la Paseka ka Nisani 14, mo mehlare yi thomisa go hloga ka mongwaga wa 33 C.E. (Johane 19:14-16) Jeso ke mo a na le gana hala ga 30 ya mengwaga mo a thomisa go tšhomayela, o fetsiye kararo ya mengwaga le sekopa a kene a tšhomayela, gabutšibutši o belegiwwe mathomong ya mo mehlare yi thomisa go hloga ka 2 B.C.E.—Luka 3:23.
Ke ntaba Khesemose yi le ka di 25 tsa December?
Ka taba la gore a go nape go ba le bohlatse bya gore Jeso Kreste o belegiwwe ka di 25 tsa December, byalo ke ntaba batho ba jabolela Khesemose ka letšatši lowa? Encyclopædia Britannica yi hlaya gore ba go yeta mahlong ba dikereke ke bona ba le kgetiyeng “gore le thogo sipidisana le menyanya ya Maroma ya sedumedi sa matsaka ya gore ne ba yi makela ‘go belegiwa ga letšatši la go sa hludiwi. Encyclopedia Americana yi hlaya gore batho ba go tlala ba go nyakolla ba tshepa gore tsowa ne ba di makela “gore Sekreste se tseyediwe gedimo ga batho bo ba sokologiyeng ga sedumedi sa matsaka.”