Jan-van-genten zijn grote zeevogels die duikvluchten maken waarbij ze zich met snelheden van tot wel 190 kilometer per uur in zee storten. Als ze het wateroppervlak raken, kunnen ze een kracht te verwerken krijgen van ruim 20 keer de zwaartekracht. Hoe komt het dat ze dit overleven en steeds opnieuw zulke indrukwekkende duikvluchten kunnen maken?

 Sta hier eens bij stil: Voordat de jan-van-gent het water raakt, houdt hij zijn vleugels strak tegen zijn lichaam aan, zodat hij gestroomlijnd als een pijl het water in kan schieten. Ook schermt hij zijn ogen af met een membraan en laat hij de organen in zijn nek en borst opzwellen zodat die als een airbag kunnen fungeren om de klap op te vangen.

 Op het moment dat de jan-van-gent het water raakt, vormen zijn snavel, kop en nek samen een kegel. Door die vorm wordt de kracht van de impact gelijkmatig verdeeld over zijn sterke nekspieren. Onmiddellijk stelt de jan-van-gent zijn ogen opnieuw scherp zodat hij onder water kan zien.

 Hoe diep kan de jan-van-gent duiken? Met de snelheid die hij heeft als hij het water raakt, kan hij een diepte bereiken van bijna 11 meter. Maar hij kan nog dieper komen door zijn vleugels en zwemvliezen te gebruiken. Er zijn jan-van-genten gespot die tot meer dan 25 meter diep doken. Na hun duik stijgen ze zonder moeite weer naar het oppervlak, klaar om opnieuw te vliegen.

 Kijk hoe jan-van-genten duiken

 Wetenschappers hebben bionische jan-van-genten ontworpen om in te zetten bij reddingsacties. De bedoeling was dat die robots konden vliegen, in het water konden duiken en hun vlucht weer konden voortzetten. Maar tijdens tests met prototypes ging één robot meerdere keren stuk doordat hij het wateroppervlak te hard raakte. De wetenschappers kwamen dan ook tot de conclusie dat de duikvluchten van hun prototype ‘niet bepaald te vergelijken waren met die van de jan-van-gent’.

 Wat denkt u? Is het vermogen van de jan-van-gent om zulke duikvluchten te maken door evolutie ontstaan? Of is het ontworpen?