„Ik bewonderde zijn ongelofelijke wilskracht”

GÜNTER GRASS, Duits schrijver en in 1999 winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur, publiceerde in 2006 zijn autobiografie. Daarin schrijft hij over de tijd dat hij opgeroepen werd voor de ’Arbeitsdienst’. Daar ontmoette hij een man die zo’n indruk op hem heeft gemaakt dat hij hem na meer dan zestig jaar nog steeds niet vergeten is. Het ging om een eenling die onder verdrukking opkwam voor zijn geloof.

In een interview in de Frankfurter Allgemeine Zeitung vertelde Grass over deze opmerkelijke persoon, die weigerde de wapens op te nemen. Grass zei dat de man „geen van de heersende ideologieën aanhing; hij was geen nazi, geen communist, geen socialist. Hij was een van Jehovah’s Getuigen.” Grass kan zich de naam van de Getuige niet meer herinneren; hij noemde hem ’Wirtunsowasnicht’. Onderzoekers van Jehovah’s Getuigen hebben vastgesteld dat het Joachim Alfermann was. Hij werd herhaaldelijk geslagen en vernederd, en daarna kreeg hij eenzame opsluiting. Maar Alfermann bleef standvastig en weigerde wapens te dragen.

„Ik bewonderde zijn ongelofelijke wilskracht”, merkte Grass op. „Ik vroeg me af: Hoe houdt hij dat vol? Hoe doet hij dat?” Nadat Alfermann aanhoudende pogingen had doorstaan om zijn integriteit tegenover God te breken, werd hij uiteindelijk in februari 1944 naar het concentratiekamp Stutthof gestuurd. Hij kwam in april 1945 vrij, overleefde de oorlog en is tot aan zijn dood in 1998 een loyale Getuige van Jehovah gebleven.

Alfermann was een van de ongeveer 13.400 Getuigen — in Duitsland en in de door de nazi’s bezette landen — die te lijden hebben gehad van vergeldingsmaatregelen wegens hun geloof. Ze volgden de leiding van de Bijbel, bleven politiek neutraal en weigerden de wapens op te nemen (Mattheüs 26:52; Johannes 18:36). Zo’n 4200 Getuigen werden in concentratiekampen geïnterneerd, en 1490 verloren hun leven. Tot op de dag van vandaag maakt het standpunt dat ze innamen, indruk op velen die geen Getuigen zijn maar wel hun standvastigheid bewonderen.

[Illustratie op blz. 32]

Joachim Alfermann