KARI’S verhaal is niet uniek. Volgens een instelling voor geestelijke gezondheidszorg in het Verenigd Koninkrijk zei 1 op de 5 Britse werknemers dat stress tot ziekteverzuim had geleid en zei 1 op de 4 vanwege aanhoudende druk weleens op het werk gehuild te hebben. En in 2009, tijdens de economische recessie, was er een ongekende toename in de hoeveelheid voorgeschreven antidepressiva.

Wat veroorzaakt bij u stress?

• Onzekerheid, bijvoorbeeld op financieel gebied

• Een overvol schema

• Conflicten met anderen

• Een traumatische ervaring

Welke uitwerking heeft stress op u?

• Gezondheidsproblemen

• Emotionele uitputting

• Slaapproblemen

• Depressiviteit

• Verslechterde relatie met anderen

 Stress activeert een bijzonder systeem in het lichaam dat reageert bij noodsituaties. Er komen hormonen vrij waardoor de ademhaling en de hartslag versnellen en de bloeddruk omhooggaat. De bloedtoevoer naar de spieren neemt toe en de bloedsuikerspiegel stijgt. Door deze kettingreactie is uw lichaam klaar om de oorzaak van de stress te lijf te gaan. Als de oorzaak verdwenen is, kan uw lichaam weer tot rust komen. Maar als de oorzaak niet wordt weggenomen, kunt u last krijgen van chronische stress, te vergelijken met een motor die maar toeren blijft maken. Leren omgaan met stress is dus belangrijk voor zowel uw lichamelijke als uw psychische gezondheid.

Stress op zich hoeft niet schadelijk te zijn. De Amerikaanse Vereniging voor Psychologie zegt: „Stress is voor mensen wat spanning is voor een vioolsnaar: bij te weinig spanning wordt de muziek eentonig en schor, bij te veel spanning wordt de muziek schril of springt de snaar. Stress kan de doodsteek zijn of juist kleur aan het leven geven. Het belangrijkste is hoe we ermee omgaan.”

Daarnaast verschillen mensen qua temperament en gestel. Waar de één gestrest van raakt, heeft de ander misschien helemaal geen last van. Maar waarschijnlijk bent u te gestrest als uw normale schema u zo zwaar valt dat u zich niet meer kunt ontspannen of onverwachte dingen niet aankunt.

Sommige mensen proberen chronische stress te verlichten door naar sigaretten, drank of drugs te grijpen. Anderen ontwikkelen een abnormaal eetpatroon of zitten alleen nog maar passief achter de computer of voor de tv. Maar dan pakken ze niet de achterliggende oorzaak aan. Waarschijnlijk verergeren ze het probleem juist. Hoe kun je dan wel goed met stress omgaan?

Veel mensen hebben met stress leren omgaan door de praktische adviezen uit de Bijbel op te volgen. Kan de wijsheid uit dat boek u helpen? Om die vraag te beantwoorden, gaat dit artikel in op vier veelvoorkomende oorzaken van stress.

 1 ONZEKERHEID

Iedereen kent momenten van onzekerheid. De Bijbel zegt dat we allemaal te maken krijgen met „onvoorziene gebeurtenissen” (Prediker 9:11). Hoe kun je met gevoelens van onzekerheid omgaan? Hier volgen een paar suggesties.

• Neem een familielid of een goede vriend in vertrouwen. Uit onderzoek is gebleken dat de steun van dierbaren een goede bescherming vormt tegen stressgerelateerde aandoeningen. „Er is altijd wel een vriend die trouw blijft, er is altijd wel een broer die helpt”, zegt de Bijbel (Spreuken 17:17, Groot Nieuws Bijbel).

• Denk niet steeds aan wat er allemaal fout kan gaan. Zulke gedachten leiden alleen maar tot emotionele uitputting. En waar u bang voor bent, gebeurt misschien helemaal niet! De Bijbel zegt dan ook: „Weest dus nooit bezorgd voor de volgende dag, want de volgende dag zal zijn eigen zorgen hebben” (Mattheüs 6:34).

• Maak gebruik van de kracht van het gebed. „Werp al uw zorgen op hem [God]. Hij zorgt voor u”, staat in 1 Petrus 5:7 (GNB). God laat zien dat hij om ons geeft door ons gemoedsrust te geven. Hij verzekert ons ervan dat hij ons nooit in de steek zal laten als we in moeilijke periodes oprecht steun en troost bij hem zoeken (Hebreeën 13:5; Filippenzen 4:6, 7).

2 EEN OVERVOL SCHEMA

Forenzen, werken, studeren en de zorg voor kinderen of bejaarde ouders zijn activiteiten die aanhoudende stress kunnen veroorzaken. En vaak is het niet mogelijk om zulke activiteiten helemaal te schrappen (1 Timotheüs 5:8). Wat kunt u doen om het toch vol te houden?

• Probeer wat tijd voor ontspanning te nemen en zorg voor voldoende rust. De Bijbel zegt: „Beter is een handvol rust dan twee handen vol hard werk en najagen van de wind” (Prediker 4:6).

• Stel goede prioriteiten en houd uw leven eenvoudig (Filippenzen 1:10). Overweeg bijvoorbeeld of u in uw uitgaven kunt snoeien en minder kunt gaan werken (Lukas 21:34, 35).

De eerder genoemde Kari nam zijn leven nog eens onder de loep. Hij schreef: „Ik realiseerde me dat ik een egoïstisch leven leidde.” Hij verkocht zijn zaak en ging werk doen waardoor hij vaker thuis kon zijn. „Onze levensstandaard is iets lager geworden,” gaf hij toe, „maar mijn vrouw en ik zitten nu niet meer de hele tijd in de stress en we hebben meer tijd voor familie en vrienden. Ik wil de innerlijke rust die ik nu heb voor geen goud ruilen voor zakelijk succes.”

 3 CONFLICTEN MET ANDEREN

Problemen met anderen, vooral op het werk, kunnen veel stress opleveren. Als u daarmee te maken hebt, kunt u de volgende dingen doen.

• Als iemand iets zegt of doet wat u kwetst, probeer dan rustig te blijven. Gooi geen olie op het vuur. „Een vriendelijk antwoord doet woede bedaren, harde woorden wakkeren woede aan”, zegt Spreuken 15:1 (GNB).

• Probeer meningsverschillen onder vier ogen uit te praten en toon respect voor de gevoelens van de ander (Mattheüs 5:23-25).

• Probeer inzicht te krijgen in de gevoelens en mening van de ander. Dan wordt u minder snel boos omdat u zich in hem of haar kunt verplaatsen (Spreuken 19:11). U leert daardoor ook om uzelf door de ogen van de ander te zien.

• Probeer vergevingsgezind te zijn. Dat is niet alleen een mooie eigenschap, maar het is ook goed voor de gezondheid. Een onderzoek uit 2001 wees uit dat vijandige gedachten tot een hogere hartslag en een verhoogde bloeddruk leidden, terwijl een vergevingsgezinde houding stress verminderde (Kolossenzen 3:13).

4 TRAUMATISCHE GEBEURTENISSEN

Nieng, die in Cambodja woont, kreeg de ene tragedie na de andere te verwerken. In 1974 raakte ze gewond toen er op een luchthaven een bom ontplofte. Het jaar daarop stierven haar twee kinderen, haar moeder en haar man. In 2000 werden haar huis en andere bezittingen door een brand verwoest, en drie jaar later overleed haar tweede man. Toen wilde ze een eind aan haar leven maken.

Toch vond Nieng een manier om door te gaan. Net als Kari ging ze de Bijbel onderzoeken. Ze was zo blij met wat ze leerde dat ze anderen ging helpen meer over de Bijbel te leren. Haar verhaal doet denken aan wat Britse wetenschappers tijdens een onderzoek in 2008 ontdekten: één manier om in periodes van stress veerkracht te ontwikkelen, is door op de een of andere manier aan anderen te geven. Dat advies staat al heel lang in de Bijbel (Handelingen 20:35).

Nieng kreeg een betrouwbare hoop op een betere toekomst waarin alle problemen van de mensheid verdwenen zullen zijn. Er zal een „overvloed van vrede” op aarde zijn (Psalm 72:7, 8).

Een echte hoop en de wijsheid om met de stress van het leven om te gaan — dat zijn onbetaalbare dingen die in de Bijbel te vinden zijn. Miljoenen mensen hebben al voordeel gehad van dit unieke boek. Ook voor u kan de Bijbel veel betekenen.