„TOEN ik twaalf was, werd ik op een ochtend wakker, ging op de rand van mijn bed zitten en vroeg me af: ’Zal ik vandaag doodgaan?’”, vertelt James. * Hij leed aan een ernstige depressie. Dertig jaar later zegt hij: „Ik heb elke dag van mijn leven tegen deze emotionele en psychische aandoening moeten vechten.” James voelde zich zo waardeloos dat hij als jongere op een bepaald moment zijn kinderfoto’s verscheurde. „Ik dacht dat ik het gewoon niet waard was dat iemand zich me herinnerde”, weet hij nog.

Omdat we ons allemaal weleens down voelen, zouden we de conclusie kunnen trekken dat we wel weten hoe het is om depressief te zijn. Maar hoe voelt het om echt aan een depressie te lijden?

Een depressie is meer dan een korte periode van verdriet of somberheid. Het is een ernstige aandoening die iemand vaak zelfs in gewone dagelijkse bezigheden belemmert.

Álvaro bijvoorbeeld heeft al meer dan veertig jaar last van gevoelens van „angst, verwarring, wanhoop en intens verdriet”. Hij vertelt: „Door mijn depressie trok ik me te veel aan van de mening van anderen. Ik voelde me altijd verantwoordelijk voor alles wat er fout ging.” Hij beschrijft zijn depressie als „verschrikkelijke pijn voelen zonder te weten waar de pijn zit, bang zijn zonder te weten waarom en, wat nog het ergst is, er absoluut niet over willen praten”. Maar het geeft hem enige troost te weten wat de oorzaak van de symptomen is. „Alleen al door het besef dat anderen hetzelfde probleem hebben als ik, voel ik me wat beter.”

De 49-jarige Maria uit Brazilië had door een depressie last van slapeloosheid, pijn, prikkelbaarheid en „een gevoel van verdriet waar geen eind aan leek te komen”. Toen bij Maria de diagnose depressie werd gesteld, was ze in eerste instantie opgelucht omdat er eindelijk een oorzaak van haar klachten was gevonden. Ze vertelt: „Maar toen ging ik me nog meer zorgen maken, omdat de meeste mensen weinig van depressies af weten en vinden dat het iets is om je voor te schamen.”

Hoewel er soms een aanwijsbare oorzaak voor een depressie is, worden mensen er vaak ineens door getroffen. Richard, die in Zuid-Afrika woont, zegt: „Je leven wordt plotseling zonder duidelijke reden verduisterd door een donkere wolk van verdriet. Er is geen sterfgeval in je omgeving en er is niks vervelends gebeurd. Toch voel je je somber en lusteloos. En dat gevoel gaat maar niet weg. Je voelt je radeloos en je weet niet waarom.”

Een depressie is niet iets om zich voor te schamen. Toch schaamde Ana, een vrouw in Brazilië, zich toen die diagnose bij haar werd gesteld. Ze geeft toe: „Zelfs nu, acht jaar later, schaam ik me nog steeds.” Ze vindt het vooral moeilijk te leven met haar negatieve emoties. Ze zegt: „Soms voel ik me zo ellendig dat het lichamelijk pijn doet. Alle spieren in mijn lijf doen zeer.” Op dat soort momenten lukt het haar bijna niet om uit bed te komen. En dan  zijn er nog de periodes dat Ana gewoon niet kan ophouden met huilen. „Ik moet zo huilen en raak zo uitgeput dat ik het gevoel heb alsof mijn bloed niet meer stroomt.”

De Bijbel erkent dat mensen zwaar depressief kunnen worden. Zo maakte de apostel Paulus zich bezorgd dat een man ’door al te grote droefheid overmand zou worden’ (2 Korinthiërs 2:7, Willibrordvertaling). Soms worden mensen door een depressie zo radeloos dat ze het liefst zouden inslapen om nooit meer wakker te worden. Vaak voelen ze zich als de profeet Jona: „Het is beter dat ik sterf dan dat ik in leven ben” (Jona 4:3).

Hoe zijn depressies te behandelen en hoe kan iemand ermee leren leven?