De zienswijze van de bijbel

Kunt u de doden helpen?

„Vanaf de eerste tijden heeft de kerk . . . voor [de overledenen] voorbeden [verricht] . . . opdat zij na gelouterd te zijn kunnen komen tot de gelukzalige aanschouwing van God.” — „Katechismus van de Katholieke Kerk”.

MENSEN van alle rassen maken zich zorgen om de toestand van de doden. Misschien hebt ook u het verdriet en de leegte ervaren die de dood van een dierbare met zich meebrengt. U zou u kunnen afvragen of de overledenen nog steeds een bewustzijn hebben, of ze lijden ondergaan of dat ze innerlijke rust hebben, en of u iets kunt doen om hen te helpen.

Veel religieuze mensen geloven dat ze iets voor de overledenen kunnen doen. Hindoes bijvoorbeeld geloven dat als ze het lichaam van hun geliefde op de oever van de Ganges cremeren en de as in de rivier strooien, ze daarmee eeuwige gelukzaligheid voor de ziel van de overledene kunnen waarborgen. In Oost-Azië verbranden boeddhisten papieren afbeeldingen van auto’s, huizen, kleding en geld in de overtuiging dat de overledenen die bezittingen dan in de andere wereld kunnen gebruiken. In Afrika worden alcoholische dranken bij het graf uitgegoten in de mening dat de overleden persoon daar profijt van heeft.

Het katholicisme leert dat als iemand sterft zonder berouw te hebben gehad over een door hem begane „doodzonde”, hij zich uitsluit van Gods gunst. Deze staat duidt men aan „met het woord ’hel’”. Aan de andere kant wordt er geleerd dat iemand die Gods gunst geniet, de hoop kan hebben met God in de hemel „de hoogste en definitieve staat van geluk” te bereiken, maar alleen na volmaakt gelouterd te zijn. Die loutering kan inhouden  dat hij eerst naar het vagevuur gaat om een „louterend vuur” te ondergaan als straf voor zonden die vergeven kunnen worden. Terwijl iemand in het vagevuur is, kan hij echter geholpen worden door voorbeden (bemiddelende gebeden die via de kerk worden opgezonden) en ook door missen die voor hem worden opgedragen. Zulke diensten worden gewoonlijk betaald door vrienden en familie van de overledene.

Het is logisch dat u alles zou willen doen om het lijden dat uw geliefden zouden kunnen ondergaan te verlichten. Als het mogelijk was om hen te helpen, zou God dan niet duidelijk uitleggen hoe dat gedaan moest worden? We zullen eens kijken wat de bijbel leert over het helpen van de doden.

De toestand van de doden

Alle hiervoor genoemde gebruiken zijn gebaseerd op geloof in de onsterfelijkheid van de ziel, hetgeen wil zeggen dat een deel van de persoon doorleeft nadat zijn fysieke lichaam gestorven is. Leert de bijbel dat ook? „De levenden zijn zich ervan bewust dat zij zullen sterven”, zegt de bijbel, „maar wat de doden betreft, zij zijn zich van helemaal niets bewust, ook hebben zij geen loon meer, want de gedachtenis aan hen is vergeten. Ook hun liefde en hun haat en hun jaloezie zijn reeds vergaan, en zij hebben tot onbepaalde tijd geen deel meer aan iets wat onder de zon moet worden gedaan. Alles wat uw hand te doen vindt, doe dat met uw krácht, want er is geen werk noch overleg noch kennis noch wijsheid in Sjeool, de plaats waarheen gij gaat” (Prediker 9:5, 6, 10). Sjeool is eenvoudig het Hebreeuwse woord voor het gemeenschappelijke graf van de mensheid.

Over het effect dat de dood op iemands bewustzijn heeft, schreef de geïnspireerde psalmist: „Zijn geest gaat uit, hij keert terug naar zijn grond; waarlijk, op die dag vergaan zijn gedachten.” — Psalm 146:4.

Wat de bijbel zegt, is gezaghebbend en redelijk. Wat denkt u? Zou een liefdevolle vader zijn kinderen lijden doen ondergaan vanwege zondige neigingen die bij hun aard horen? (Genesis 8:21) Natuurlijk niet. Dus waarom zou onze hemelse Vader dan zoiets doen? Toen sommigen in het oude Israël het heidense ritueel overnamen om hun kinderen als een offer aan valse goden te verbranden, veroordeelde Jehovah zo’n afschuwelijk gebruik en beschreef het als ’iets wat hij niet geboden had en wat in zijn hart niet was opgekomen’. — Jeremia 7:31.

Menselijke zonden hebben de dood als gevolg en geen pijniging in een leven na de dood. „Het loon dat de zonde betaalt, is de dood”, zegt de bijbel, en „wie gestorven is, is van zijn zonde vrijgesproken”. — Romeinen 5:12; 6:7, 23.

De doden ondergaan geen lijden. In plaats daarvan bevinden ze zich in een toestand die lijkt op een diepe slaap, zonder enig bewustzijn. Er kan dan ook geen twijfel over bestaan dat alle pogingen die mensen doen om de doden te helpen, in strijd zijn met bijbelse leringen.

Welke hoop is er voor de doden?

Dat wil niet zeggen dat uw gestorven geliefden voor altijd buiten bewustzijn blijven. Integendeel, hun vooruitzichten zijn veelbelovend.

Voordat Jezus zijn goede vriend Lazarus weer tot leven bracht, zei hij dat hij ’hem uit de slaap ging wekken’ (Johannes 11:11). Bij een andere gelegenheid legde hij uit dat „allen die in de herinneringsgraven zijn, zijn stem zullen horen en te voorschijn zullen komen” (Johannes 5:28, 29). Degenen die opgewekt worden, zullen reeds van hun vroegere zonden verlost zijn en hoeven dus niet te lijden voor wat ze in hun vorige leven hebben gedaan. Ze zullen de gelegenheid hebben onder volmaakte omstandigheden van het leven te leren genieten. Wat een mooi vooruitzicht!

Als dat vooruitzicht u aanspreekt, aarzel dan niet om te onderzoeken of deze beloften betrouwbaar zijn. Jehovah’s Getuigen zullen u daar graag bij helpen.

VRAAGT U ZICH WELEENS AF:

▪ Hebben de doden een bewustzijn? — Psalm 146:4; Prediker 9:5, 6, 10.

▪ Zou God de doden in een brandende hel laten lijden? — Jeremia 7:31.

▪ Is er hoop voor de doden? — Johannes 5:28, 29.