Kippen — Talrijk en in trek

DOOR EEN ONTWAAKT!-MEDEWERKER IN KENIA

DE KIP is waarschijnlijk de talrijkste vogel op aarde. Volgens schattingen zijn er meer dan 13 miljard kippen! Het vlees van de kip is zo populair dat er elk jaar meer dan 33 miljard kilogram van wordt gegeten. Daarnaast leggen hennen over de hele wereld zo’n 600 miljard eieren per jaar.

In westerse landen is kip volop verkrijgbaar en niet duur. Tientallen jaren geleden werd Amerikaanse kiezers een kip in elke ketel beloofd als er een bepaalde kandidaat werd gekozen. Maar nu is kip niet meer het luxeartikel dat het was en niet meer voorbehouden aan een minderheid. Hoe is deze unieke vogel zo alom verkrijgbaar en zo populair geworden? En hoe staat het met armere landen? Is er een kans dat die kunnen delen in deze overvloed?

Het verhaal van de kip

De kip is een afstammeling van het Aziatische bankivahoen. De mens ontdekte snel dat de kip gemakkelijk gedomesticeerd kon worden. Al zo’n 2000 jaar geleden sprak Jezus Christus over de manier waarop een hen haar kuikens onder haar beschermende vleugels vergaart (Mattheüs 23:37; 26:34). Het gebruik van zo’n illustratie toont aan dat mensen over het algemeen vrij vertrouwd waren met deze vogel. Maar pas in de negentiende eeuw werd de massaproductie van kippen en eieren een commerciële onderneming.

Nu is kip verreweg het populairste gevogelte. Kippen worden door miljoenen gezinnen — waaronder gezinnen in steden — voor het eigen huishouden en voor de handel gefokt. Bovendien kunnen maar weinig landbouwhuisdieren zich op zo veel uiteenlopende geografische plaatsen voortplanten als de kip. Veel landen hebben rassen ontwikkeld die karakteristiek zijn voor hun klimaat en behoeften. Enkele daarvan zijn: de australorp uit Australië; de bekende leghorn, oorspronkelijk uit het Middellandse-Zeegebied maar heel populair in de Verenigde Staten; de new hampshire, de plymouth rock, de rhode island red en de wyandotte, allemaal gefokt in de Verenigde Staten; en de cornish, de orpington en de sussex uit Engeland.

Geavanceerde wetenschappelijke methoden van veeteelt hebben het fokken van kippen tot  een van de succesvolste landbouwindustrieën gemaakt. In de Verenigde Staten gebruiken boeren zorgvuldig gecontroleerde methoden van voeren en kooien, gecombineerd met wetenschappelijke ziektebestrijding. Veel mensen veroordelen deze massaproductietechnieken als wreed. Dat heeft boeren er echter niet van weerhouden steeds doeltreffender manieren te ontwikkelen om deze vogels te fokken. Moderne technieken maken het nu mogelijk dat slechts één persoon zorgt voor 25.000 tot 50.000 kippen. De vogels zijn al na drie maanden zwaar genoeg voor de verkoop. *

Een bron van vlees

In welk hotel, restaurant of eethuis u ook komt, u zult zelden meemaken dat het vlees van deze huishoen op het menu ontbreekt. Ook veel fastfoodrestaurants over de hele wereld hebben zich erin gespecialiseerd kip te serveren. Er zijn gemeenschappen waar kip nog steeds de ideale keus is voor speciale gelegenheden. Er zijn in sommige landen, zoals India, fascinerende manieren ontstaan om dit gevogelte te bereiden. Gerechten zoals chilikip, lal murgi; fijngesneden kip, kurgi murgi; en in gember gesmoorde kip, adrak murgi, strelen de tong!

Waarom is kip zo populair? Eén reden is dat maar weinig voedingsmiddelen zo goed bij verschillende kruiden passen als kip. Hoe hebt u uw kip graag klaargemaakt? Gebraden, geroosterd, gegrild, gesmoord of gekookt? Sla een willekeurig kookboek open en u vindt waarschijnlijk een groot aantal recepten voor kip die bedoeld zijn om het beste van elk stuk te laten uitkomen.

Omdat kip in veel landen ruimschoots voorhanden is, is dit vlees tevens betrekkelijk goedkoop. Het is ook geliefd bij voedingsdeskundigen, aangezien het eiwitten, vitaminen en mineralen bevat die onmisbaar zijn voor het lichaam. Toch bevat kip weinig calorieën, verzadigde vetten en andere vetten.

Voedsel voor ontwikkelingslanden

Natuurlijk hebben niet alle landen een overvloed aan kipproducten. Dat is veelbetekenend  in het licht van het rapport van een werkgroep voor de Amerikaanse Raad voor Landbouwwetenschap en -technologie, waarin staat: „Men schat dat de wereldbevolking tegen het jaar 2020 tot 7,7 miljard gestegen zal zijn . . . Maar het grootste deel (95%) van de bevolkingsgroei wordt in ontwikkelingslanden verwacht.” Deze opmerking krijgt een nog somberder klank als u bedenkt dat al ongeveer 800 miljoen mensen ondervoed zijn!

Toch denken veel deskundigen dat de kip een belangrijke rol zou kunnen spelen bij zowel het voeden van deze hongerige bevolkingsgroepen als het voorzien in de hoognodige inkomsten voor boeren. Het probleem is dat het op grote schaal fokken van deze vogels voor arme boeren echt een uitdaging kan zijn. Om te beginnen worden kippen in armere landen voornamelijk op kleine boerderijen op het platteland of in achtertuintjes gehouden. En in zulke landen worden kippen zelden in een beschermde omgeving ondergebracht. Overdag mogen de dieren vrij rondscharrelen en naar voedsel zoeken, en ’s avonds komen ze naar huis terug, waar ze soms in een boom of in een metalen kooi slapen.

Het is dan ook niet vreemd dat veel van de vogels die op die manier worden gefokt, sterven — sommige vallen ten slachtoffer aan de dodelijke pseudo-vogelpest en andere aan dierlijke of menselijke rovers. De meeste boeren hebben noch de knowhow noch de middelen om hun kippen goed te voeden, in een passend onderkomen voor ze te voorzien of ze tegen ziekten te beschermen. Daarom zijn er programma’s opgestart om te helpen bij het opleiden van boeren in ontwikkelingslanden. De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties is onlangs bijvoorbeeld een project van vijf jaar begonnen „om de arme plattelandsbevolking in Afrika te helpen met een verhoogde productie van gevogelte”.

Wat er van zulke goedbedoelde initiatieven terechtkomt, moet nog blijken. Daarom is het voor inwoners van rijkere landen ontnuchterend na te denken over het feit dat zoiets gewoons als een stukje kip voor het grootste deel van de wereldbevolking misschien een luxe is. Voor hen lijkt de gedachte van een ’kip in elke ketel’ misschien niet veel meer dan een ongrijpbare droom.

[Voetnoot]

[Kader/Illustraties op blz. 21]

Veilig verwerken van rauw gevogelte

„Rauw gevogelte kan mogelijk schadelijke organismen bevatten, zoals salmonellabacteriën, en daarom is het heel belangrijk voorzichtig te zijn bij de bereiding ervan. Was altijd voor en na het verwerken van gevogelte uw handen, de snijplank, het mes en de gevogelteschaar met heet water en zeep. Het is raadzaam een snijplank te gebruiken die op een hoge temperatuur afgewassen kan worden . . . en gebruik als dat kan de snijplank alleen voor het klaarmaken van rauw gevogelte. Ontdooi ingevroren gevogelte vóór bereiding volledig.” — The Cook’s Kitchen Bible.

[Illustraties op blz. 19]

Enkele kippenrassen zijn de witte leghorn, het sonnerathoen, de orpington, het kuifhoen en de roodbont sussex

[Verantwoording]

All except White Leghorn: © Barry Koffler/www.feathersite.com

[Illustraties op blz. 20]

Er worden pogingen gedaan om boeren in ontwikkelingslanden te helpen de productie van gevogelte te verhogen

[Illustratie op blz. 20]

In de Verenigde Staten wordt negentig procent van de kippen gehouden voor het vlees