Een blik op de wereld

Britten en vrije tijd

In 1999 heeft de gemiddelde Brit voor het eerst meer uitgegeven aan vrijetijdsartikelen en -diensten dan aan „voedsel, huisvesting of een ander afzonderlijk onderdeel van het wekelijkse gezinsbudget”, bericht de Londense krant The Times. In 1968 werd maar 9 procent van de totale gezinsuitgaven aan vrije tijd besteed, vergeleken met 17 procent tegenwoordig. Consumentenadviseur Martin Hayward zegt: „Doordat we nu allemaal zo veel welvarender zijn dan, laten we zeggen, 30 jaar geleden worden veel vrijetijdsuitgaven die eens misschien als een luxe werden bezien, nu door de meeste mensen bezien als een fundamentele behoefte. Op vakantie gaan wordt nu door de meeste mensen als een ’noodzaak’ bezien in plaats van een ’wens’. Sommigen bezien het nemen van drie vakanties per jaar zelfs als een basisbehoefte.” Huishoudens besteden nu viermaal zoveel aan video- en audioapparatuur, tv’s en computers als in 1968. Het is zelfs zo dat 1 op de 10 huishoudens aangesloten is op het internet, en 1 op de 3 heeft een computer.

Een dutje dat verkwikt

De gewoonte op cafeïne te vertrouwen om door slaperigheid aan het begin van de middag heen te komen, zou wel eens averechts kunnen werken, volgens The New York Times. „De consumptie van cafeïne zal gevolgd worden door gevoelens van lethargie”, zegt dr. James Maas, slaapdeskundige van de Cornell University. „Een tekort op je slaap-bankrekening wordt niet verminderd door kunstmatige opwekkende middelen.” Maas beveelt aan om in plaats van koffiepauzes te nemen, een dutje te doen, waardoor volgens hem „het vermogen om goed op details te letten en cruciale beslissingen te nemen aanzienlijk wordt verbeterd”. Een kort middagdutje, van nog geen 30 minuten, kan iemand nieuwe energie geven zonder dat het moeilijk wordt om wakker te worden en zonder een goede nachtrust in de weg te staan, aldus de Times. „Een dutje doen dient niet met afkeuring bezien te worden”, zegt Maas. „Het zou de status van een dagelijkse oefening moeten hebben.”

Katoen groeit op schapen?

Volgens een recent in opdracht van de Europese Raad voor Jonge Boeren uitgevoerd onderzoek „weet 50 procent van de EU-kinderen niet waar suiker vandaan komt, weet driekwart . . . niet waar katoen vandaan komt, waarbij meer dan een kwart denkt dat het op schapen groeit”. Bovendien denkt 25 procent van de 9- en 10-jarigen in Groot-Brittannië en Nederland dat sinaasappelen en olijven in hun land groeien. De kinderen komen voornamelijk in de supermarkt en niet op de boerderij in contact met landbouwproducten, en zij leren vooral op school over landbouw. Dat kunnen enkele van de redenen zijn waarom het boerenbedrijf tegenwoordig niet veel Europese kinderen aantrekt. „Gemiddeld”, zegt de raad, „wil maar 10 procent van de EU-kinderen later ’heel graag’ boer worden.”

Vriendschap onder vuur

Langere werkdagen, meer reizen voor het werk en elektronisch amusement „waardoor wij steeds aansluiting hebben met zo ongeveer alles behalve andere mensen” eisen een tol in termen van persoonlijke vriendschappen, bericht The Wall Street Journal. „Tijd doorbrengen met vrienden wordt afgedaan als een facultatief genoegen dat schaarse uurtjes steelt van een al overvol schema”, zegt de krant. Maar degenen die vriendschappen verwaarlozen kunnen tot de ontdekking komen dat als gezinstragedies toeslaan „er niemand voor hen klaarstaat”, zegt socioloog Jan Yager. Aan de andere kant lijken onderzoeken erop te duiden dat degenen die goede vrienden hebben gewoonlijk minder spanningen en ziekten ondervinden en misschien zelfs langer leven. „De sleutel”, zegt de Journal, „is het besef dat het instandhouden van vriendschappen extra inspanningen vergt, net zoals het in evenwicht houden van werk en gezin.”

Te zware kinderen

„Zwaarlijvigheid is een van de ernstigste gezondheidsproblemen van de jeugd van Azië”, waarschuwt dr. Chwang Leh-chii, hoofd van de diëtistenvereniging van Taipei (Taiwan). Het aantal te zware kinderen is in veel delen van Azië hoog, vooral onder jongens en in stedelijke gebieden, bericht Asiaweek. Uit een recent onderzoek in Peking bleek dat meer dan 20 procent van de leerlingen op de lagere en middelbare scholen daar te zwaar is. Naar het schijnt brengen Aziatische jongeren steeds meer tijd door met tv-kijken en het spelen van  videospelletjes, zegt het rapport. Wat moet eraan gedaan worden? Volgens Asiaweek is de oplossing niet zozeer gelegen in het beperken van de hoeveelheid voedsel die kinderen eten maar eerder in het combineren van geregelde lichaamsbeweging met een gezond eetpatroon — waarbij de nadruk ligt op fruit en groente boven vette snacks. Dr. Chwang zegt verder dat lichamelijke activiteit leuk maken de sleutel tot succes is. Maar als hun gewoonten niet veranderen, zegt het rapport, kunnen te zware kinderen last krijgen van een hoge bloeddruk, leveraandoeningen, suikerziekte en psychologische problemen.

Films versus kerk

„Voor tieners bieden films zoals Terminator 2, Titanic en Star Wars een intensere religieuze ervaring dan conventionele kerken”, bericht de Londense krant The Independent. Dr. Lynn Clark, van het centrum voor massamediaonderzoek van de University of Colorado, heeft aan 200 jongeren gevraagd welke film het meeste overeenkwam met hun religieuze overtuiging. Door veel van hen werd Terminator 2 genoemd, waarin een strijd tussen goed en kwaad wordt uitgebeeld, en de hoofdpersoon terugreist in de tijd om een messiasachtig kind te redden. In een lezing op een congres in Edinburgh (Schotland) concludeerde dr. Clark: „Jonge mensen bezien Darth Vader en de X Files als bronnen om hen te helpen vraagstukken over de zin van het leven te ontrafelen. De X Files spreekt aan omdat daarin het hele idee van een onbekende kracht die het universum bestuurt, wordt onderzocht. De serie kaart de kwestie aan dat er dingen zijn die niet door de wetenschap verklaard kunnen worden. Dat is een religieuze kwestie, maar een die door religie niet goed wordt afgehandeld.”

Roken verkort het leven

„Elke sigaret die een man rookt, verkort zijn leven met 11 minuten”, bericht de University of California Berkeley Wellness Letter. Het roken van een slof sigaretten verkort zijn leven dus met anderhalve dag, en elk jaar dat hij een pakje per dag rookt, zal zijn leven met bijna twee maanden worden verkort, zeggen onderzoekers aan de University of Bristol (Engeland). Wetenschappers kwamen tot deze schattingen door de levensverwachting van mannen die roken en die niet roken met elkaar te vergelijken. De onderzoekers zeiden: „Dit laat op een manier die iedereen kan begrijpen, zien hoeveel roken kost.”

Olifanten als „kunstenaars”

In Ottapalam (India) wordt babyolifanten geleerd schilderijen te maken door met hun slurf een kwast vast te houden. Natuurbeschermers hebben het Project voor Kunst en Behoud van de Aziatische Olifant opgericht om met de verkoop van schilderijen van olifanten geld ter bescherming van olifanten in te zamelen, bericht The Indian Express. Een olifant van zes jaar, Ganesan genaamd, schijnt in het bijzonder van zijn „kunstzinnige” pogingen te genieten. Wanneer hij in de stemming is om te schilderen, flappert hij met zijn oren en neemt hij de kwast van zijn trainer aan. Als Ganesan schildert, wordt hij niet graag gestoord, zelfs niet door de aanwezigheid van vogels of eekhoorns. Na enkele kleurrijke streken te hebben gezet, pauzeert Ganesan en lijkt hij zijn werk te bestuderen. Maar niet alle jonge olifanten reageren goed op de pogingen om dierlijke „kunstenaars” van hen te maken. Sommige tonen hun ongenoegen door de schilderskwasten te breken.

Geboorte programmeren

„Kinderen hebben geleerd geboren te worden wanneer het ziekenhuis dat wil”, zegt de Italiaanse krant Corriere della Sera. Op een onlangs in Florence (Italië) gehouden conferentie over geboorte zei de Zwitserse gynaecoloog Fred Paccaud: „Sinds de 19de eeuw is het aantal geboorten op zaterdagen en zondagen in de westerse wereld met 95 procent gedaald. Maar dat is niet alles: We kunnen stellen dat de meerderheid van de geboorten plaatsvindt tijdens door de vakbond goedgekeurde uren van de dag, dat wil zeggen, wanneer de meeste artsen en verpleegsters dienst hebben.” De bevallingen worden met medicijnen ingeleid of met een keizersnede verricht. „We worden geconfronteerd met de ’medicalisering’ en ’verchirurgisering’ van geboorten”, zegt de Florentijnse gynaecoloog Angelo Scuderi. „We zien een snelle toename in keizersneden, waarmee nu 20 procent [van de verlossingen] wordt verricht.” Maar professor Carlo Romanini, hoofd van het Italiaanse Genootschap voor Gynaecologie en Verloskunde, stelt dat „een ’geprogrammeerde’ bevalling niet het gemak dient” maar voor moeder en kind een voorzorgsmaatregel vormt met het oog op onvoorziene complicaties. „Het is veel beter dat [een bevalling] plaatsvindt wanneer het ziekenhuis volledig bemand is en de best mogelijke zorg kan garanderen”, zegt hij.