De waarheid 50 jaar verzwegen — Waarom?

Rum is een klein eiland van de Binnen-Hebriden, voor de westkust van Schotland. Zo’n zeventig jaar geleden verleende de eigenaar ervan de botanicus John Heslop Harrison, hoogleraar aan de universiteit en lid van de prestigieuze Royal Society van Groot-Brittannië, toestemming om het plantenleven op het eiland te bestuderen.

In de daaropvolgende jaren berichtte Harrison dat hij er veel zeldzame soorten had gevonden, planten die men alleen honderden kilometers zuidelijker had aangetroffen. Harrison werd enthousiast bejubeld en zijn prestaties droegen in grote mate bij aan zijn reputatie. Maar met het langer worden van zijn lijst nam ook het scepticisme van andere plantkundigen toe.

In 1948 nam John Raven, hoofd klassieke talen aan de Universiteit van Cambridge en enthousiast amateur-botanicus, de uitdaging aan van een onderzoek. Maar zijn rapport werd nooit gepubliceerd. In plaats daarvan werd het weggestopt en pas in 1999 werd de inhoud ervan geopenbaard. Waarom? Omdat Raven bewees dat Harrison een oplichter was. Volgens het tijdschrift New Scientist waren de planten elders gekweekt en in het geheim naar Rum overgebracht.

Raven had een natuurlijk gevoel voor planten in hun habitat en nam tussen de wortels van een aantal van Harrisons „ontdekkingen” al gauw onkruid waar dat in Engeland algemeen voorkwam maar zeldzaam was op Rum. Andere planten waren aangetast door een mug die slechts op twee plaatsen in Engeland voorkwam — één daarvan was Harrisons tuin in Engeland. Een aanwijzing was ook dat er tussen de wortels van een bepaalde plant kwartsdeeltjes zaten — ver van enig natuurlijk kwarts op Rum.

Maar er was nog meer. Van Harrisons verklaringen over de vlinders en kevers op het eiland was bekend dat ze vals waren. The Sunday Telegraph Magazine merkte op dat één inwoner van Rum in vertrouwen zei: „De professor hield iets achter de hand — óf een vlinder, óf een plant — om elk jaar te ontdekken.” Waarom werd Harrison dan nooit ontmaskerd?

De onderzoeker Karl Sabbagh concludeert dat de beslissing om geen actie te ondernemen een vriendelijke daad was om Harrisons familie te beschermen, maar dat ook het feit kan hebben meegewogen dat Harrison een machtig man was, niet iemand om te willen dwarsbomen. Sabbagh merkt tevens op dat een ontmaskering „het hele vakgebied plantkunde in diskrediet had kunnen brengen”.