1, 2. Kehe fēfē e tau tagata mai he tau manu?

KO E uhoniu he tagata kua kehe ue atu. Ma e fakatai, moua he tau tagata e lotomatala ke fakaako e vagahau. Ti ko e vagahau kua fakaatā a tautolu ke totou, tohitohi, tutala, mo e maama e tau mena ne logona e tautolu. Foaki mai foki ki a tautolu e lotomatala ke liogi mo e lologo fakaheke ki a Iehova. Ko e tau mena oti nei ne taute a tautolu ke kehe mai he tau manu. Nakai maama katoatoa he tau saienetisi e puhala kua maeke he tau uhoniu ha tautolu ke taute e tau mena ofoofogia nei.

² Ko e lotomatala ha tautolu ke fakaaoga e vagahau ko e mena fakaalofa mai ia Iehova. (Salamo 139:14; Fakakiteaga 4:11) Kua foaki mai foki e ia e taha mena fakaalofa kua taute a tautolu ke kehe mai he tau manu. Kua tufuga e tau tagata ke he “fakatai he Atua.” Ha ha ia tautolu e atāina ke fifili, kakano ko e tokanoaaga ke taute e tautolu e tau fifiliaga ni ha tautolu. Ti maeke ia tautolu ke fifili ke fakaaoga e vagahau ke fekafekau mo e fakaheke a Iehova.​—Kenese 1:27.

3. Ko e heigoa ne foaki mai e Iehova ne kua taute a tautolu ke pulotu?

 ³ Fakakite e Iehova e puhala ke fekafekau mo e fakaheke a ia he foaki mai ki a tautolu e Tohi Tapu. Ko e Tohi Tapu katoa po ke vala, kua moua ai ke he molea e 2,800 vagahau. Ka manamanatu fakahokulo a tautolu ke he mena ne talahau he Tohi Tapu, kamata a tautolu ke manamanatu he puhala ne manamanatu e Atua. (Salamo 40:5; 92:5; 139:17) Ti ko e tau manatu ha Iehova kua taute a tautolu ke pulotu mo e takitaki a tautolu ke he moui tukulagi.​—Totou 2 Timoteo 3:14-17.

4. Ko e heigoa e kakano ke manamanatu fakahokulo ti ko e heigoa e tau hūhū ka fakatutala a tautolu ki ai?

⁴ Ke manamanatu fakahokulo kua kakano ke hagaaki ke he taha mena mo e manamanatu fakamatafeiga mo e fakamakutu ki ai. (Salamo 77:12; Tau Fakatai 24:1, 2) Aoga lahi a tautolu ka manamanatu fakahokulo a tautolu ke he mena ne fakaako e tautolu hagaao ki a Iehova mo Iesu. (Ioane 17:3) He vala tala nei to tali e tautolu e tau hūhū nā: Maeke fēfē a tautolu ke totou he puhala kua fakamukamuka ai ke manamanatu fakahokulo? Ko e heigoa ha tautolu ka manamanatu fakahokulo ki ai? Ti ko e heigoa ka lagomatai a tautolu ke manamanatu fakahokulo tumau mo e ke fiafia ki ai?

5, 6. Ko e heigoa ka lagomatai a koe ke manatu mo e maama mitaki e mena ne totou e koe?

⁵ Kua mailoga nakai e koe na fai mena ne taute e koe ka e nakai manamanatu ki ai, tuga e fafagu, fano hui, po ke heke pasikala? Liga totou foki a koe ka e nakai manamanatu ki ai he falu mogo. Tuga ia kua kamata a koe ke manamanatu ke he falu mena ka e totou ai. Ko e heigoa ka taute e koe ke nakai tupu e mena nei? Kua aoga ke hagaaki ke he mena ne totou a koe ki ai mo e manamanatu ke he kakano. Ka hoko a koe ke he fakahikuaga he paratafa po ke vala mataulu he tohi, fakamanou ti manamanatu fakahokulo ke he mena ne totou laia e koe. Manamanatu ke he mena ne fakaako e koe, mo e eketaha ke maama mooli e tau mena ia.

⁶ Kumikumi he tau saienetisi kua mukamuka lahi ke manatu taha mena ka totou fakaleolahi ai e tautolu. Iloa he Tufuga ha tautolu e mena nei, ti ko e kakano haia ne tala age a ia ki a Iosua ke totou e tohi he Fakatufono he puhala ke [“totou fakatekiteki,” NW], kakano ke totou ai fakaleo tote ki a ia ni. (Totou Iosua 1:8.) Ko e totou fakaleolahi e Tohi Tapu ka lagomatai a koe ke hagaaki fakamitaki mo e loga e mena ka manatu.

7. Magaaho fe kua mitaki lahi mahaki ke manamanatu fakahokulo ke he Tohi Tapu? (Kikite fakatino he kamataaga.)

⁷ Kua lata ke lahi e gahua ke manamanatu fakahokulo mo e hagaaki ke he mena ne fakaako a tautolu ki ai. Kakano haia ne mitaki lahi mahaki ke manamanatu fakahokulo he magaaho ka nakai lolelole a koe mo e he  matakavi ogoogonoa ka nakai loga e mena ke fakatauhele a koe. Ne manamanatu fakahokulo e salamo ko Tavita he ala a ia he moheaga he pō. (Salamo 63:6) Ko Iesu ne mitaki katoatoa, ne fifili ke manamanatu fakahokulo mo e liogi he tau matakavi ogoogonoa.​—Luka 6:12.

8. (a) Ko e heigoa ka manamanatu fakahokulo a tautolu ki ai? (e) Fēfē e logonaaga ha Iehova ka fetutalaaki a tautolu hagaao ki a ia?

⁸ Lafi ke he mena ne totou e koe i loto he Tohi Tapu, ha ha i ai foki falu mena ka manamanatu fakahokulo a koe ki ai. Ma e fakatai, ka kitia e koe taha he tau tufugatia ofoofogia ha Iehova, fakamanou ti hūhū hifo, ‘Ko e heigoa he mena nei kua fakaako ki a au hagaao ki a Iehova?’ Ko e tau manatu pihia to omoomoi mooli a koe ke fakaaue ki a Iehova he liogi. Ka fakalataha a koe mo e falu, to manako a koe ke tala age e tau logonaaga haau ki a lautolu. (Salamo 104:24; Gahua 14:17) Mailoga e Iehova mo e fiafia ka manamanatu fakahokulo, liogi, mo e fetutalaaki a tautolu hagaao ki a ia. Fakamafana he Tohi Tapu ki a tautolu: “Tohi ai e tohi ke fakamanatu ai ki mua hana, ma lautolu ne matakutaku kia Iehova, mo e manamanatu ai ke he hana higoa.”​—Malaki 3:16.

9. (a) Ko e heigoa ne tala age e Paulo ki a Timoteo ke manamanatu fakahokulo ki ai? (e) Ko e heigoa ka manamanatu fakahokulo a tautolu ki ai ka tauteute ma e gahua he fonua?

⁹ Ne tala age e aposetolo ko Paulo ki a  Timoteo ke manamanatu fakahokulo ke he puhala ka lauia e falu ha ko e haana a tau kupu, mahani, mo e fakaako atu. (Totou 1 Timoteo 4:12-16.) Maeke foki a koe ke manamanatu fakahokulo ke he tau mena nei. Ma e fakatai, lata ia koe ke fai magaaho ke manamanatu fakahokulo ka tauteute e koe e fakaako Tohi Tapu. Manamanatu ke he tagata fakaako haau, ti lali ke kumi e hūhū po ke fakatai ka lagomatai a ia ke holo ki mua. Ka tauteute a koe ma e tau fakaako Tohi Tapu haau he puhala nei, kua fakamalolō e tua haau ti eke a koe mo faiaoga kua mitaki mo e hakahakau he Tohi Tapu. To aoga foki a koe ka manamanatu fakahokulo ato fano he gahua he fonua. (Totou Esera 7:10.) Liga maeke ia koe ke totou e veveheaga mai he tohi ha Gahua ke lagomatai a koe ke fakamakutu lahi ke he fekafekauaga. Maeke foki a koe ke manamanatu fakahokulo ke he tau kupu Tohi Tapu kua pulega a koe ke fakaaoga he aho ia mo e tau tohi kua pulega a koe ke foaki. (2 Timoteo 1:6) Manamanatu ke he tau tagata he fonua mo e mena ka talahau e koe kua fiafia a lautolu ki ai. Ka tauteute a koe he puhala nei, to maeke a koe ke fakaaoga fakamitaki e Tohi Tapu ke fakamatala ke he falu.​—1 Korinito 2:4.

10. Ko e heigoa falu mena mitaki ka manamanatu fakahokulo a tautolu ki ai?

¹⁰ Ko e heigoa foki e mena ka manamanatu fakahokulo a koe ki ai? Ka fakamau hifo e koe e tau manatu he tau lauga ke he tau tagata, tau toloaga, mo e tau fonoaga, fakaatā e magaaho ke liu manamanatu ki ai. He manamanatu a koe, hūhū hifo, ‘Ko e heigoa haaku kua fakaako mai he Kupu he Atua mo e mai he fakatokatokaaga haana?’ Maeke foki a koe ke manamanatu fakahokulo ke he vala tala he tau fufuta mekasini he tau mahina takitaha he Kolo Toko mo e Awake! mo e tau mena ne fakatoka foou mai he fonoga. Ka totou e koe e Yearbook, fakamanou he mole e totou e mena ne tupu, manamanatu ki ai, ti fakaatā ai ke hokotia ke he loto haau. Ka totou e koe e tau tohi ha tautolu, liga manako a koe ke vavate e tau matapatu manatu po ke tohi hifo e tau manatu he faahi. To lagomatai he mena nei a koe ka tauteute a koe ma e liu aahi atu, ahiahi leveki, po ke lauga. Mua atu ai, ka fakamaoki a koe mo e manamanatu fakahokulo ke he mena ne totou e koe, kua fai magaaho ne fakaatā e koe e vala tala ke hokotia ke he loto haau mo e mogo ke liogi ke fakaaue ki a Iehova ma e tau mena mitaki kua fakaako e koe.

11. Ko e heigoa e tohi ne mua atu e aoga kua lata ia tautolu ke manamanatu fakahokulo ki ai, ti ko e taute he mena nei kua lagomatai fēfē a tautolu? (Kikite foki e matahui tala.)

¹¹ Mooli, ko e Tohi Tapu ko e tohi ne mua atu e aoga nukua lata ia tautolu ke manamanatu fakahokulo ki ai. Ka e kua kaeke he taha aho kua nakai fakaatā a koe ke fai Tohi Tapu? * (Kikite matahui tala.) Nakai fai tagata ka taofi a koe mai he manamanatu fakahokulo ke he tau mena kua ako manatu e koe, tuga e haau a tau kupu tohi po ke tau lologo he Kautu ne fiafia lahi ki ai. (Gahua 16:25) To lagomatai he agaaga he Atua a koe ke manatu e tau mena kua fakaako e koe, ka lagomatai a koe ke fakatumau e mahani fakamooli.​—Ioane 14:26.

12. Ko e heigoa taha puhala ka pulega e koe e totouaga Tohi Tapu haau he tau aho takitaha?

¹² Ko e heigoa e taha puhala ka pulega e  koe ke totou e Tohi Tapu haau he tau aho takitaha? He falu aho he faahi tapu, liga maeke a koe ke totou mo e manamanatu fakahokulo ke he totouaga he Tohi Tapu he faahi tapu ma e Aoga Fekafekau Fakateokarasi. Falu aho maeke ia koe ke totou mai he tau Evagelia ha Mataio, Mareko, Luka, mo Ioane ti manamanatu fakahokulo ke he mena ne talahau mo e taute e Iesu. (Roma 10:17; Heperu 12:2; 1 Peteru 2:21) Fai tohi foki a tautolu ne fakamaama e fakapapahiaga he tau mena ne tutupu ke he moui ha Iesu. Maeke he tohi nei ke lagomatai a koe ke aoga lahi mai he totouaga haau ke he tau Evagelia.​—Ioane 14:6.

13, 14. Ko e ha kua aoga lahi ai ma tautolu ke manamanatu fakahokulo tumau ki a Iehova mo Iesu, ti ko e heigoa ka omoomoi he mena nei a tautolu ke taute?

¹³ Ko e manamanatu fakahokulo ki a Iehova mo Iesu ka lagomatai e tagata ke eke mo Kerisiano motua fakaagaaga mo e fakatumau ke malolō e tua. (Heperu 5:14; 6:1) Ko e tagata ne nakai lahi e magaaho ne manamanatu ke he Atua to galo fakahaga e haana fakafetuiaga mo Iehova po ke fakahiku ke tiaki a Ia. (Heperu 2:1; 3:12) Hataki e Iesu ka nakai logona, po ke talia e tautolu e Kupu he Atua mo e “loto fakamoli mo e mitaki,” to nakai “taofi ki ai” e tautolu. Ka e mukamuka a tautolu ke “o atu ai, ati apitia ai ke he fakaatukehe, mo e tau koloa, mo e tau mena fakafiafia he mouiaga nai.”​—Luka 8:14, 15.

¹⁴ Ti matutaki a tautolu ke manamanatu fakahokulo ke he Tohi Tapu mo e iloa mitaki ai a Iehova. To omoomoi he mena nei a tautolu ke fifitaki fakalahi ke he tau mahani mo e aga haana. (2 Korinito 3:18) Maeke ia tautolu ke matutaki ke fakaako fakalahi hagaao ke he ha tautolu a Matua he lagi mo e fifitaki tukulagi ki a ia. Nakai fai lilifu lahi mahaki foki!​—Fakamatalaaga 3:11.

15, 16. (a) Aoga fēfē a koe mai he manamanatu fakahokulo ki a Iehova mo Iesu? (e) Ko e ha he falu mogo kua liga uka ke manamanatu fakahokulo, ka ko e ha kua lata ia tautolu ke lali tumau?

¹⁵ Ko e manamanatu fakahokulo ki a Iehova mo Iesu kua lagomatai a koe ke fakatumau e fakamakutu ke he kupu mooli. To fakamalolō he fakamakutu haau e tau matakainaga mo e tau tagata kua feleveia e koe he gahua he fonua. Ka manamanatu fakahokulo a koe ke he tau mena ne taute e Iehova ma haau he foaki e poa lukutoto ha Iesu, to matutaki a koe ke tokiofa haau a fakafetuiaga tata mo e Atua. (Roma 3:24; Iakopo 4:8) Ko Mark, ko e matakainaga mai i Aferika Toga ne tolu e tau he nofo he fale puipui ha ko e tua haana, ne pehē: “Maeke e manamanatu fakahokulo ke fakatatai ke he fenoga evaeva ofoofogia. Ko e lahi he manamanatu fakahokulo ha tautolu ke he tau mena fakaagaaga, ko e lahi he moua e tautolu e tau mena foou hagaao ke he ha tautolu a Atua ko Iehova. He falu mogo ka logona hifo e au e loto lolelole po ke fakaatukehe hagaao ke he vahā i mua, ne lagaki e au e Tohi Tapu ti manamanatu fakahokulo  ke he vala he Tohiaga Tapu. Logona hifo e au kua fakatotoka mooli he mena ia au.”

¹⁶ Ko e moui he lalolagi nei kua puke lahi he tau fakatauhele ne uka ke moua e magaaho ke manamanatu fakahokulo ke he Tohi Tapu. Ko Patrick, ko e matakainaga mai i Aferika, ne pehē: “Kua tuga e puha tohi e manamanatuaga haaku ha kua puke he tau vala tala kehekehe ne manako po ke nakai manako ki ai, nukua lata ke fakavahega he tau aho takitaha. He kumi e au e tau kakano he manamanatuaga haaku, ne fa moua e au e ‘tau manamanatu loga,’ ti lata ia au ke liogi ki a Iehova hagaao ki ai ato maeke au ke manamanatu fakahokulo mo e manamanatuaga meā. Pete ko e taute he mena nei kua liga lata ke fai magaaho ato maeke ke kamata au ke manamanatu fakahokulo ke he tau matakupu fakaagaaga, logona hifo e au e tata lahi ki a Iehova. Hafagi he mena nei e manamanatuaga haaku ke maama mitaki e kupu mooli.” (Salamo 94:19) Ē, loga e puhala kua aoga ai a tautolu ka totou mo e manamanatu fakahokulo a tautolu ke he Tohi Tapu he tau aho takitaha.​—Gahua 17:11.

17. Moua fēfē e koe e magaaho ke manamanatu fakahokulo?

¹⁷ Falu ne aala tuai he mogo pogipogi ke totou, manamanatu fakahokulo, mo e liogi. Falu ne totou he mogo okioki kai laā ha lautolu. Liga ma haau, ko e magaaho mitaki lahi mahaki ke totou e Tohi Tapu ko e mogo afiafi po ke to fano a koe ke mohe. Falu ne fiafia ke totou e Tohi Tapu he mogo pogipogi ti liu foki totou ato fano ke mohe. (Iosua 1:8) Ko e mena ne aoga ke fakaaoga fakamitaki e tau magaaho haau, kakano ke fakaatā e tau magaaho mai he tau mena ne nakai aoga lahi ke maeke a koe ke manamanatu fakahokulo ke he Kupu he Atua he tau aho takitaha.​—Efeso 5:15, 16.

18. Ko e heigoa ne mavehe mai he Tohi Tapu ki a lautolu ne manamanatu fakahokulo ke he Kupu he Atua he tau aho takitaha, mo lautolu ne fakagahua e tau mena ne fakaako e lautolu?

¹⁸ Mavehe mai he Tohi Tapu to fakamonuina e Iehova a lautolu oti kua manamanatu fakahokulo ke he Kupu haana mo lautolu ne lali fakalahi ke fakagahua e tau mena ne fakaako e lautolu. (Totou Salamo 1:1-3.) Pehē a Iesu: “Mua e monuina he tau tagata ka fanogonogo ke he kupu he Atua mo e omaoma ki ai.” (Luka 11:28) Ka e mua atu, ko e manamanatu fakahokulo ke he Kupu ha Iehova he tau aho takitaha to lagomatai a tautolu ke mahani he puhala kua fakalilifu a ia. Ka taute e tautolu e mena nei, to palepale e Iehova a tautolu aki e fiafia mogonei mo e moui tukulagi he lalolagi foou haana.​—Iakopo 1:25; Fakakiteaga 1:3.