1-2. (a) Na lo nɛ la Polo pa ya, songo adu seliye mɛ aɔ afɔ̃ lo nɛ? (b) Ahũnda mɛ e na hɛ̃ngɔ gbinya na ndo ni nɛ?

 NGOI mɛndó Toma Polo tɛnɛ tɛnɛ ti loyengɔ, nzɔ̃ dangɔ bɛ, nga na songo ko, lo kɔndó nda tɛnɛ tɛ lo na pangɔ ya, “na popo ti aye olo ko, ye mɛ aɔ afɔ̃ lo zu la yengbingɔ [bere songo].” (1 Kɔr. 13:13) Polo tɛnɛ ngaso na lo nɛ? Na ya bi mɛ na gangɔ, ta e na dungɔ na gwɛ̃ ti kapa mɛ Nzapa ko bere dungɔ na loyengɔ na ndo ni ya, ati na seni ma, na lo mɛ ya, ni na lingɔ tɛrɛ lo wɛ. Kanda na yɔngɔ ya, e du na songo na á mbange tɛ Yehova ná azi mɛndɛ̃ ngoi zu. Songo tɛ e na mbage tɛ ala na ngbãngɔ lá kwɛ maingɔ ti bwai na bwai.

² Na lo mɛ ya, e na fangɔ songo ngoi zu ko, ayɔ ya, e ba ahũnda mɛ taa. Ti uzu, na lo nɛ la elengbi ti yengbingɔ nɛ? Ti sɛ, ngasia la elengbi ti fangɔ songo na popo tɛ e nɛ? Ti taa, ngasia la elengbi ti batangɔ songo ti kpengbani na popo tɛ e nɛ?

3. Ye mɛ ndo to e ya, e yengbi nɛ?

³ Nda mɛ adu ngbondoni ya, e yengbi nɛ? Ti uzu, songo ndo fa ya, e du abɛta awakristo. Yezo pandó hɛ̃ ava lo ya: “se ĩ yengbi,  wadila azi zu ahĩnga ya, ĩ ava mbi.” (Yn. 13:35) Hãngɔ ni zingɔ, songo ndo li ya, e du na mangbi. Polo pa ya, songo du ye mɛ “ndo bombi [azi] ndoni kɔi nvɛni.” (Kɔl. 3:14) Kanda, e na aye mɛndɛ̃ mɛ ndo to e ya, e yengbi. Toma Yoanɛ sundó hɛ̃ ayata lo awakristo ya: “Zo ko la aye Nzapa ko, ale lo ye nga ayata lo awa kristo.” (1 Yn. 4:21) Ngoi mɛ e ndo fa songo na popo tɛ e ko, e ndo fa nga ya, e ndo ye Nzapa.

4-5. Ngasia la songo mɛ e na ni na mbage tɛ Nzapa amangbi na songo tɛ e na mbage tɛ ayata e awakristo nɛ? Hɛ̃ se lɛ lo kɔi.

⁴ Ngasia la songo mɛ e na ni na mbage tɛ Nzapa na mangbi na songo mɛ e ndo du na ni na mbage tɛ ayata e awakristo nɛ? E mu ndakisa mɛ, gbɔ̃ li mɔ na ndo mangbi mɛ ndo du na popo ti bɛ e azi nga na eteni mɛndɛ̃ ti tɛrɛ e. Se monganga pɛtɛ ti zo, wa lo ma se mɛ mɛ̃nɛ tɛrɛ lo ndo ɔ na kpɛ bere yɛkɛ yɛkɛ ko, lo lengbi ti hĩngangɔ se mɛ bɛ lo da. Ngasia la elengbi ti salelangɔ ndakisa mɛ na ndo tɛnɛ mɛ aba songo nɛ?

⁵ Nga ma se ko la monganga lengbi ti hĩngangɔ se mɛ bɛ zo da na ngoi mɛ lo pɛtɛ ti lo ko, kwɛ kɔi elengbi nga ti hĩngangɔ se mɛ songo tɛ e na mbage tɛ Yehova da na bangɔ se ko la e ndo fa songo na azi mɛndɛ̃. Se songo tɛ e na mbage tɛ ayata azu ko, ni lengbi ti fangɔ ya, songo tɛ e na mbage tɛ Yehova azu nga. Kanda se e ndo fa songo ngoi zu na ayata ko, ni na fangɔ ya, songo tɛ e na mbage tɛ Yehova adu kpengbani.

6. Se songo tɛ e na mbage tɛ ayata azu, nda mɛ ayɔ ya, e du na sɔngɔ bɛ nɛ? (1 Yn. 4:7-9, 11)

⁶ Se e hũ ya, songo tɛ e ka mbage tɛ ayata abanda zungɔ ko, ayɔ ya e du na sɔngɔ bɛ. Na lo nɛ? Na lo mɛ ya, ni na fangɔ ya, ta mangbi tɛ e ná Yehova adu kpengbani ma. Toma Yoanɛ fa ni yangondo ngoi mɛ lo pa ya: “Se ta zo aye ayata lo awa Kristo mɛ lo ndohũ ala ma ko, lo na yengɔ Nzapa mɛ ta lo ndohũ lo ma nga sia?” (1 Yn. 4:20) Wangɔ mɛ ni lengbi ti hɛ̃ngɔ e nɛ? Yehova na sepelangɔ na e, se du ya, e “ndoyengbi.”​—Di 1 Yoanɛ 4:7-9, 11.

7-8. Ngasia la elengbi ti fangɔ na ayata kɔli nga na ayata wali ya, e ndo ye ala nɛ?

⁷ Tɛnɛ tɛ Nzapa adiri ndo ndia ti “yengbingɔ” na popo tɛ e fãni gba. (Yn. 15:12, 17; Roma 13:8; 1 Tɛs. 4:9; 1 Pet. 1:22; 1 Yn. 4:11) Kanda, songo adu seliye mɛ ndo du ka bɛ zo, ta azi mɛndɛ̃ alengbi ti hũngɔ ni ma. Ni la, ngasia la elengbi ti lingɔ ya, azi ahũ songo tɛ e nɛ? Na lége ti tɛnɛ nga na kwa tɛ e.

⁸ E na alége gba mɛ elengbi ti fangɔ ya, e ndo ye ayata e. Zia e ba ndakisa mɛ elengbi ti tãngɔ kaya Ngbangɔ: “Ĩ ndo tɛnɛ mbilimbili so ya popo tɛ ĩ.” (Zek. 8:16) “Ĩ du na siriri na popo tɛ ĩ.” (Mar. 9:50, NWT) “Ĩ tɔndɔ afɔ̃ ĩ sĩ nvɛni.” (Roma 12:10) “Ĩ ndoyamba afɔ̃ ĩ.” (Roma 15:7) “Ĩ ka lɛ ĩ ndo siɔ ye tɛ afɔ̃ ĩ.” (Kɔl. 3:13) “Ale ĩ ndozangbi na ya pɛnɔ.” (Gal. 6:2) ‘Ĩ wamba bɛ afɔ̃ ĩ ngoi zu.’ (1 Tɛs. 4:18) “Ĩ sa nguru bɛ afɔ̃ ĩ, nga ma se mɛ ĩ ndoli na ni gã.” (1 Tɛs. 5:11) Wa ti ndani “Ĩ sambela na lo tɛ [afɔ̃ ĩ].”​—Zaki 5:16.

9. Ndombali nɛ la adu ngbondoni fangɔ songo na ayata na wambangɔ bɛ la nɛ? (Ba nga limɔ.)

⁹ Zia e ba ndenge kɔi ti nzɔ̃ni mɛ elengbi ti fangɔ songo na ayata nga ma sɛ mɛ paragrafɛ mɛ aɔ akambisa sa ni. Polo tɛnɛ ya: ‘Ĩ wamba bɛ afɔ̃ ĩ ngoi zu.’ Na lo nɛ la wambangɔ bɛ ayata adu lége kɔi ti gbondoni ti fangɔ songo nɛ? Na bangɔ mbeti kɔi mɛ ndo kambisa Ngbangɔ ko, tɛnɛ mɛ Polo asalela ya, “wambangɔ bɛ,” ni ndo fa “longɔ ka gunda zo kɔi mɛ lo tengbi  na kpengba lo, so sangɔ ngunu bɛ lo.” Ni la, na ngoi mɛ e ndo wamba bɛ nyita kɔi mɛ atengbi na kpengba lo ko, e ndo za lo ya, lo lo ndozu, wa lo ngbã lá kwɛ nɔngɔ nɔ na lége ti dungɔ lɛ ngɛ̃́. Wa ngoi zu ko la e ndo wamba bɛ ayata kɔli ná ayata wali ko, e ndo fa ya e ndo ye ala.​—2 Kɔr. 7:​6, 7, 13.

10. Ngasia la seliye ti bɛ ti vundu ná wambangɔ bɛ na mangbi nɛ?

¹⁰ Mangɔ vundu tɛ azi nga na wambangɔ bɛ ala adu aseliye sɛ mɛ na mangbi. Na lo nɛ? Zo mɛ ndo ma vundu tɛ azi mɛndɛ̃ ko, lo ndo gi legé ti wambangɔ nga na zangɔ ala. Afa ya, ti nɛngɔ ya, zo wamba bɛ zo ko, ayɔ ya lo ma vundu tɛ lo uzu. Ba se mɛ Polo fa mangbi mɛ ndo du na popo ti bɛ ti vundu tɛ Yehova nga na wambangɔ bɛ mɛ lo ndo hɛ̃. Lo ili Yehova ya, “Lo to e mɛ lo ndoma vundu sĩ, lo nga Nzapa mɛ ndo [wamba] bɛ azi ngoi zu!” (2 Kɔr. 1:3) Tɛnɛ mɛ, “bɛ ti vundu sĩ” mɛ Polo salela ko, ni ndo fa mangɔ vundu na lo tɛ azi mɛndɛ̃. Na lo ni la, lo ili Nzapa ya, To mɛ na bɛ ti vundu sĩ bere zo mɛ bɛ ti vundu alo ka tɛ lo, tasanga ma bɛ ti vundu adu seliye ti ngbondoni mɛ lo na ni. Wa bɛ ti vundu ndo to lo ya, “lo ndosa nguru bɛ e na ya apɛnɔ zu mɛ e ndohũ.” (2 Kɔr. 1:4) Nga ma se ko la ngu ti dé dé ni ndo zu na bɛ azi mɛ na gwɛ̃ ngu, wa ni ndo hɛ̃ nga ala ngunu ko, Yehova ndo zu na bɛ azi mɛ na pɛnɔ, wa lo ndo hɛ̃ nga ala ngunu. Ngasia la elengbi ti landangɔ se lɛlo tɛ Yehova na kpale mɛ aba fãngɔ bɛ ti vundu nga na wambangɔ bɛ ayata e nɛ? Legé kɔi mɛ elengbi ti lingɔ ni adu na lingɔ kpengbani ti tingɔ na seliye mɛ na tongo e ya, e wamba bɛ ala. Ambanga aseliye ni la nɛ?

11. Na bangɔ Kɔlɔsɛ 3:12 ná 1 Petro 3:8, aseliye mɛ alengbi ti zangɔ e ya, e bata songo tɛ e wa e ngbã lá kwɛ wambangɔ bɛ ayata e awakriso nɛ?

¹¹ Ye mɛ lengbi ti zangɔ e ya, e bata songo tɛ e, wa e ngbã lá kwɛ wambangɔ bɛ ayata e nɛ? E na gwɛ̃ ti aseliye maberɛ kpãngɔ tɛrɛ na mbage tɛ afɔ̃ e, fangɔ bɛta songo na ala nga na dungɔ na nzɔ̃ bɛ na ndo ala. (Di Kɔlɔsɛ 3:12; 1 Petro 3:8.) Ngasia la aseliye niko alengbi ti zangɔ e nɛ? Ngoi mɛ e ndo fa bɛ ti vundu ko, e ndo ti na aseliye mɛndɛ̃ mɛ amangbi na ni, ni ndo li ya, e du ngoi zu dã ti zangɔ ayata na ngoi mɛ ala na ya pɛnɔ. Yezo pandó ya, ‘tɛnɛ mɛ asĩ ka bɛ zo la nyɔ lo ndo si na ni yango. Nzɔ̃ zo ndoli anzɔ̃ lo mɛ alo ka bɛ lo.’ (Mat. 12:​34, 35) Wambangɔ bɛ ayata adu lége kɔi ti ngbondoni mɛ e ndo fa songo mɛ e na ni na lo tɛ ala.

12. (a) Na lo nɛ la, ayɔ ya e du na kpengba lɛ nɛ? (b) Hũnda mɛ na olo, e ga e lua gbinya ni nɛ?

¹² Gwɛ̃ tɛ e du ya, e ndo “yengbi” ngoi zu (1 Yn. 4:7) Kanda, adu ngbondoni ya, e da bɛ e na tɛnɛ mɛndó Yezo tɛnɛ, lo pandó ya, “ta azi gba ati ayengbi gbanda ma.” (Mat. 24:12) Ta Yezo yendó pangɔ ya, ava lo na ziangɔ yengbingɔ ma. Kanda, ayɔ ya, e du na kpengba lɛ, na lo mɛ ya, se ta e keba ma ko, elengbi ti tingɔ na seliye ti zangangɔ songo mɛ ndɛ ge lɛ gigi olo. Na lo ni la, zia e hɛ̃ gbinya ti hũnda olo mɛ ngbondoni: Ngasia la elengbi ti hĩngangɔ ya, e na songo ti kpengbani na lo tɛ ayata e nɛ?

13. Ye mɛ lengbi ti kpãngɔ songo mɛ e na ni na lo tɛ ayata na ya tara nɛ?

¹³ Ti nɛngɔ ya, e hĩnga ya, e na songo ti kpengbani bere ta e na songo na lo tɛ ayata ma ko, elengbi ti bangɔ se mɛ e ndo li na ye tɛrɛ la. (2 Kɔr. 8:8) Toma Yoanɛ pandó ya: “ale ĩ yengbi sĩ nvɛni, ta sanga ma, se ĩ yengbi, wadila ĩ ka lɛ ĩ ndo asiɔ ye ma wo ma mɛ afɔ̃ ĩ ndoli tɛrɛ ĩ.” (1 Pet. 4:8) Yungɔ ndo nga na  tangɔ li gɛrɛ tɛ ayata, alengbi ti kpãngɔ songo tɛ e na mbage tɛ la na ya tara.

14. Na bangɔ 1 Petro 4:8, songo ti ngasia la elengbi ti dungɔ na ni na mbage tɛ ayata e awakristo nɛ? Kambisa.

¹⁴ Zia e manda na seni nvɛ̃ni tɛnɛ tɛ Petro. Eteni ti uzu ti vɛrse ti 8 akambisa se mɛ elengbi ti yengɔ na ayata e awakrsito. Ni pa ya, “ale ĩ yengbi sĩ nvɛni.” Tɛnɛ mɛ Petro salela ni mɛ agbinyangbi ni na ‘yengbingɔ sĩ nvɛ̃ni’ ko, ni ndo fa “ye mɛ azi ya ni kotani.” Eteni ti sɛ ti vɛrse ni akambisa ye mɛ yengɔ ayata si nvɛ̃ni alengbi ti tongɔ e ya, e li. Ni lengbi ti vĩngɔ siɔ kpale tɛ ala. Ali mabere ya, e gbɔ̃ songo tɛ e nga ma se mɛ zo ndo gbɔ̃ na mábɔngɔ, wa e zi ya ni kotani ti nɛngɔ ya, ta avĩ bo siɔ kpale kɔi bere sɛ ma, kanda avĩ ‘asiɔ kpale gba.’ Na ya vɛrse olo, tɛnɛ mɛ ‘vĩngɔ’ ando fa kangɔ lɛ na ndo siɔ kpale. Nga ma se ko la mábɔngɔ alengbi ti vĩngɔ salité ko, songo lengbi nga ti vĩngɔ ayungɔ ndo tɛ ayata e awakristo.

15. Se songo tɛ e na mbage tɛ ayata adu kpengbani, ye mɛ ni lengbi ti tongɔ e ya, e li nɛ? (Kɔlɔsɛ 3:13)

¹⁵ Ayɔ ya, songo tɛ e adu kpengbani na mbage tɛ ayata kɔli ná ayata wali, ni na tongɔ e ya,  e ka lɛ e na ndo yungɔ ndo tɛ ala, abɛse lingɔ ni adu pɛnɔ. (Di Kɔlɔsɛ 3:13.) Se e li ngaso ko, ni na fangɔ ya, e na songo ti kpengbani na lo tɛ ala, wa e nga na gwɛ̃ ti hɛ̃ngɔ Yehova dengɔ bɛ. Ye mɛndɛ̃ mɛ alengbi ti zangɔ mɔ ya, mɔ vĩ lɛ mɔ na ndo yungɔ ndo tɛ ayata, wa ta mɔ ma ngɔnzɔ iɔ na lo ti aye mɛ ala ndo li ma nɛ?

16-17. Ye mɛndɛ̃ mɛ alengbi ti zangɔ e ya, e ka lɛ e na ndo yungɔ ndo tɛ ayata e nɛ? Hɛ̃ se lɛlo kɔi. (Ba nga limɔ.)

¹⁶ Kpã lɛ mɔ na ndo aye ti nzɔ̃ni mɛ ayata mɔ awakristo ndo li, kanda ta na ndo yungɔ ndo tɛ la ma. E mu se lɛlo mɛ. Da bɛ mɔ ya, mɔ si ndoni kɔi na ayata kɔli nga na ayata wali so mungɔ mbó na ndɔ. Ĩ lekisa ngoi ti nzɔ̃ni ndoni kɔi, wa uzu ya ĩ kangbi ko, mɔ gbɔ̃ foto na ala. Na ngoi ti gbɔ̃ngɔ foto ko, mɔ gbɔ̃ afoto taa ti nɛngɔ ya, se ta foto ti uzu asi nzɔ̃ni ma ko, atãngani mɛndɛ̃ asi nzɔ̃ni. Na lɛ foto kɔi mɔ hũ ya, nyita kɔli kɔi agbe lɛlo. Ye mɛ mɔ na lingɔ na foto niko nɛ? Mɔ na hãngɔ ni, na lo mɛ ya, mɔ na afoto mɛndɛ̃ sɛ mɛ azi zu asi nzɔ̃ni wa ala ndo hé ngia abɛse nga nyita mɛ fale agbe lɛlo.

¹⁷ Elengbi ti hakangɔ afoto mɛ e ndo bata na aye mɛ ayata ndo li tɛrɛ e mɛ ayɔ ya, e batani. E na aye ti nzɔ̃ni nga na angoi ti nzɔ̃ni mɛ elekisa ndoni kɔi na ayata kɔli ná ayata wali. Kanda e mu ya, lá kɔi ko, nyita kɔli bere nyita wali kɔi ali ye ti siɔni bere atɛnɛ tɛnɛ ti siɔni hɛ̃ e. Ye mɛ e na lingɔ na ye niko ti siɔni nɛ? Nda mɛ ta elengbi ti hãngɔ ni kaya bɛ e zingɔ  nga ma se mɛ e ndo hã na afoto ti siɔni e ndo zi ma nɛ? (Mas. 19:11; Ef. 4:32) Ta adu pɛnɔ hãngɔ ye ti siɔni mɛ nyita niko ali tɛrɛ e zingɔ ma, na lo mɛ ya, e na aye ti nzɔ̃ni gba mɛ lo li tɛrɛ e nga na angoi ti nzɔ̃ni mɛ e lekisa ndoni kɔi na lo. Ni la adu anzɔ̃ ye mɛ ayɔ ya e bata ni, wa e ye nga ni.

18. Aye ti ngbondoni mɛ e manda na ya tɛnɛ mɛ nɛ?

¹⁸ Na lo nɛ la adu ngbondoni ya, e ye batangɔ songo ti kpengbani na popo tɛ e nɛ? Nga ma se mɛ e lo ti hũngɔ na ni, fangɔ songo na ayata adu nga fangɔ songo na Yehova. Ngasia la elengbi ti fangɔ songo na ayata kɔli ná ayata wali nɛ? Na ngoi mɛ e ndo wamba bɛ la. Bɛ ti vundu la na tongɔ e ya, e ngbã lá kwɛ ‘wambangɔ bɛ ayata e.‘ Wa na ndani, ngasia la elengbi ti batangɔ songo ti kpengbani na popo tɛ e nɛ? Se e ndo ka lɛ e ngoi zu na ndo siɔ kpale tɛ afɔ̃ e.

19. Na lo nɛ la, fangɔ songo na popo tɛ e adu ngbondoni ndɛ nɛ?

¹⁹ Nda mɛ adu ngbondoni ya, e fa songo ti mbilimbili na popo tɛ e ndɛ nɛ? Petro kambisa hɛ̃ e nda mɛ ni du ngbondoni ndɛ. Lo pa ya: “Angbã yakere, nda aye zu akɔ . . . na lo ni ko, . . . ĩ yengbi sĩ nvɛ̃ni.” (1 Pet. 4:7, 8) Na lo mɛ ya Angbã yakere nda gigi olo akɔ ko, ye mɛ elengbi ti kũngɔ nɛ? Yezo pandó hɛ̃ ava lo ya: “Bɛ azi ti sese zu akɛ̃ gbanda ĩ na lo tɛ mbi.” (Mat. 24:9) Ti nɛngɔ ya, e gbe bɛ e na ya kɛ̃ngɔ tɛrɛ mɛ azi ti gigi akɛ̃ na e ko, ayɔ ya, e du na mangbi na popo tɛ e. Wa ta Satana na kokangɔ kangbingɔ popo tɛ e ma se du ya, e ndo “yengbi sĩ nvɛni.”​—Kɔl. 3:14; Fil. 2:1, 2.