Ndakabahwa mu njiku 19 ya Maio yo 1940, ku dhorobha ro Amiyoni, ku Ribhanoni. Mu makore manganani akatevera mbhuri yangu yakathuntha toenda koogara ku Trippri. Mu dhorobha iri, ndimona mandakakurira pa mbhuri yainga ino rudo. Iyi yainga mbhuri ino mudakaro, yaiziva Jehovha Mwari no kumushandira. Inini ndainga mudoko pakati po vana vashanu. Vasikane vatatu no vafana vaviri. Vabari vangu avacaibatisisepi maningi zviro zvokunyama. Ivona vaibatikana maningi ngo jijo yo Bhaibheri, kuenda ku musongano jo ungano no kwenda kobesera vamweni kuit vazive Mwari.

Mu ungano medu mainga makazara ngo Makristu akazojwa. Umwe wakona vainga hama Michel Aboud, vaiitisa jijo yo Bhaibheri yo ungano. Ndivona vakaviisa cokwadi ku Ribhanoni mu gore ro 1920. Ivona vainga vakacijijira ku Novha Yorki. Inini ndiciri kuceukija nderemejo yavainga nayo no cido co kubesera vasikane vaviri vainga vavha ku Cikora co Giriadhi. Vasikane ava vainga Anne na Gwen Beavor. Ivona vakava shamwari jedu jakanaka maningi. Makumi omakore akatevera, ndakadakara pandakasongana na Anne ku Estadhus Uniddhus. Nopapera mukuvo wakatikuti ndakasonganavo na Gwen. Iyena wainga arovohwa ndi Wilfred Gooch waishandira ku hofisi yo Bheteri ro Rondon ku Ingratera.

Ku Ribhanoni kwainga kuno zvapupu zvinganani pandainga mujaha. Asi ngo cido cese, itusu taivhunja vamweni zvataiziva ngo pamusoro po Bhaibheri. Itusu taiita zvondhozvo pikija pataiteverehwa ngo vatungamiriri vo zviyara. Zviro zvimweni ndiciri kuzviceukija.

Njiku imweni, inini no hambzaji yangu Sana, tainga tecicumaera masoko o Bhaibheri pa predhiyo imweni. Patainga tecibhuya no mune wo muzi pa musuvo umweni, padre umweni wakaviya pondhopo. Zvingaita kuti aripo wakamudanija. Padre wiya wakatanga kutuka hambzaji yangu iya. Mwanarume uwu wakakhikhirijana na Sana wobzuka naye ngo pasikada, womukhuvaza. Pano mundhu wakafonera maporisiya, iwona akaviya opsaka mundhu waidikana kubesera Sana. Maporisiya aya akatora padre wiya oenda nae ku shikuadhra. Ivona vakamucesa vofumbhura nvuti yainga anayo. Maporisiya akamuvhunjisa kudari: “Manji iwewe ndiwe ani? Uri mutungamiriri wo ciyara kana kuti uri mutungamiriri wo mabhandidhu?”

Ciitiko cimweni candicikakanganwi kamare cakaitika vhaza imweni ungano yedu payakarugari mashibhomba kuti ititore kwenda ku dhorobha riri ndhambo kwataidikana kucumaera masoko akanaka. Tainga tecidakajihwa mbhera padre wo mundharaundhemo paakazwa zvatainga teciita. Ngo kudaro, iyena wakaunganija vandhu kuti vaviye kuzohwisana na itusu. Ivona vakatithyisijira no kutikhandirira mapuwe. Babangu vakakhuvazika. Ndinoceukija kuti ivona vaibuda maningi ngazi mumeso. Ivona vakahwirira mu mashibhomba na mai wangu. Tevere itusu takavateveravo. Asi, narini andizokanganwi zvainanga mamaa pavainga vecipukuta baba. Ivona vainanga kudari: “Jehovha, ndapota varegererenyi. Ivona avazvizivi zvavari kuita.”

Pa vhaza imweni takaenda kovhakacira ukama hwedu ku nyika yotakabarihwa. Potakaguma kondhoyo, takakhanda mutungamiriri wo ciyara pa muzi pa cekuru vakabara baba. Mutungamiriri uwu, waiziva kuti vabari vangu vainga Zvapupu zva Jehovha. Pikija ndainga no makore matandhatu basi, iyena wakaenda kobhuya na inini ngo pamutivi. Iyena wakananga kudari: “Iwewe, wakabhabhatijwa?” Inini ndakananga kuti ndiciri mwana mudoko maningi. Cimwenizve, kuti ndibhabhatijwe ndinodikana kuziva zvizinji zvinonangwa mu Bhaibheri no kuva no rutendo hwakavanga. Ngo kutama kudakarira mupinguro wangu, iyena wakavhunja cekuru wangu kuti andizivi kumureremeja.

Asi asipi vese vaishaisha kutitaja. Kazinji vandhu vo ku Ribhanoni vanoseka-seka maningi no kuashira varendo. Ngo kudaro, itusu taikwanisa kubhuya no vandhu vakawanda no kuitisa jijo jo Bhaibheri.

Pandainga ndiciri kucikora hama imweni yo ku Vhenezuwera yakaviya ku Ribhanoni. Iyona yakaenda ku musongano ku ungano yedu, yotanga kunomorari no hambzaji yangu Wafa. Pakufamba ko nguva ivona vakazocadha voenda koogara ku Vhenezuwera. Mu karata jaitahwa ndi Wafa, iyena waindodeketerera babangu kuti mbhuri yedu iende koogara ku Vhenezuwera. Iyena waikumbira izvi ngo kuti wainga aanocisuo maningi. Itusu takapejisira ngo kuthtutha kwenda koogareyo!

 Itusu takaguma ku Vhenezuwera mu gore ro 1953, toenda kogara ku Karaka, phedo no nyumba ya prezidhenti. Zvecivoneka kuti inini ndainga ndiri mudoko maningi, ndaikahamara pandaivona prezidhenti ecipinda no karu inodhura. Asi zvainga zvicizivi kureruka kuno vabari vangu kuti varovejane no mugariro wo nyika imbza iyi. Vaidikana kujijira ndumi imbza, zvirovejeso zvipsa, zvokuha no mugariro wo kunja. Kunasa kunanga ivona vainga vecitotanga kurovejana no upenyu hupsa, zviro zvakashata pazvakaitika.

Babangu vakatanga kuhwaja. Izvo zviro zvipsa kwatiri, ngokuti ivona vainga mundhu wainga no uhomi hwashoni kamare. Itusu aticaiceukija vhaza imwe hayo yo vakananga kuti vaihwaja. Perapo mamedhiko akananga kuti ivona vano kanseri. Ngo kudaro vaidikana kuoperahwi. Zvinosuruvarisa ngo zvokuti, ivona vakatamika sumana nganani jakatevera.

Andikwanisi kunanga manera otakasuruvara ngo mugariro uwu. Ndainga no makore anokwana kuita gumi na matatu basi. Aticaivetera kuti baba vaizotamika. Takagumirira pa kurangarira kuti aticaizovazve no mudakaro. Cimwenizve, zvainesera maningi mamaa, kugara vacina mwamuna wavo. Asi, takazovona kuti upenyu unodikana kwenderera mberi, ngo besero ra Jehovha taizozvikwanisa. Pondakava no gumi ro makore no makore matandhatu, ndakagradhuwahwi ku cikora condaijija ku Karaka. Ndaida kamare kubesera mbhuri yangu.

Pa mukuvo uwu, hambzaji yangu Sana wakarovora na Rubén Araujo. Hama Rubén Araujo vainga vavha kugradhuwahwi ku cikora co Giriadhi, vohwirira Vhenezuwera. Ivona vakatema civaringo vo kwenda kogara ku Novha Yorki. Mbhuri yangu poyakatema civaringo co kuti ndaizoenda kojija ku univhersidhadhi, ndakaenda ku Novha Yorki kogara no hambzaji yangu Sana na mwaramu wangu. Ivona vakandibesera maningi ku divi ro umwari. Cimwenizve, ku ungano yaibhuya shipanya, ku Brokrini, kwaniga no hama jakawanda maningi jakaivha kumujimu. Vaviri vavo vondakanasa kuziva no kuvadakarira maningi, vainga hama Milton Henschel na Frederick Franz. Vovaviri vaishandira ku Bheteri ro Brokrini.

Zvecivoneka kuti gore rangu rokutanga ku univhersidhadhi rainga recida kupera, ndakatanga kukana-kana ngo zvandainga ndeciita no upenyu hwangu. Ndakatanga kuverenga musoro jo Murindiri jaibhuya ngo pamusoro po Makristu akatema zvivaringo zvo kushandira Jehovha mu upenyu hwavo. Ndaivona kuti hama jaishanda inga mapiyona no mabheterita mu ungano mwedu, jainga jakadakara maningi. Ndaidavo kuva inga ndivona. Asi, ndainga ndicito ndabhabhatijwa. Ndainga ndicito ndanasa kurangarira kuti kupira upenyu hwangu kuna Jehovha, kunosisira maningi. Ngo kudaro, mu njiku 30 ya Março wo 1957, ndakabhabhatijwa.

Pakupera kuita mudanyu uwu unosisira, ndakatanga kurangarira maningi ngo pamusoro po kunghwina mu basa ro mu nguva yakazara. Ndaida maningi kamare kuita izvo, asi ndaivona kuti zvaizondinesera. Ndaizoitisa kudini basa rangu ro mu nguva yakazara no kwenderera mberi ndecijija ku univhersidhadhi? Ndakatanga kutumira karata kuno mai wangu ndecivasanangurira kuti andicaidazve  kwenderera mberi ndicijija ku univhersidhadhi. Asi ndaida kuhwirira ku Vhenezuwera kuti ndishande inga piyona.

Ndakahwirira ku Karaka mu mweji wa Junho wa 1957. Asi, ndakavona kuti mugariro wainga no mbhuri yangu aucainga waushoni. Ivona vaida besero ku divi ro kunyama. Waro ndaizovabeseresa kudini? Ndakawana basa ro kushanda ku bhanko, asi ndaida kushanda inga piyona. Kunasa kunanga, ndakahwirira vhenezuwera ngo ndava yondhoyo. Ngo kudaro, ndakatema civaringo co kuita zvozviviri. Ko makore akawanda, ndaishanda ku bhanko, pa nguva yondhoyo ndaishandavo inga piyona. Ndainga ndakabatikana maningi, asi ndaingavo ndakadakara!

Mudakaro wangu wakaengejeka maningi, pandakacadha na Sirvhiya, mwanakaji wakanyara maningi, waida Jehovha, waigara ku Aremanya. Iyena wainga waviya kogara Vhenezuwera no vabari vake. Pa kufamba ko nguva, takava no vana vaviri, Mishaeri na Samira. Ndakadikanazve kubatikana no mutoro wo kukorondha mai wangu. Ivona vakaviya kogara na itusu. Pikija ndakazodikana kuima kushanda inga piyona kuti ndikorondhe mbhuri yangu. Ndakaenderera mberi ndecirangarira ngo kushanda inga piyona. Inini na Sirvhiya taishanda inga mapiyona o besero patainga mu feriya.

Vana vainga vaciri kujija, pondakatanga kuva no murangariro wondanangaya pakutanga ko musoro uwu. Ndingatonanga no cokwadi cese kuti ndainga no upenyu hwakanaka maningi. Inini ndaireremejwa inga mushandi wo ku bhanko. Asi, ndaida kuti vazinji vandivone inga mushandiri wa Jehovha. Mazwiro ondakavaya nawo njiku iyani, akanesa kumakanganwa. Ngo kudaro, inini no mukaji wangu takagara pasi, totanga kuverenga dhispeza jedu. Kudari ndikasiya kushanda ku bhanko, ndinozopuwa mare yakati kuti. Zvecivoneka kuti aticainga no magava, takatema civaringo co kupungura zvatainga nazvo mu upenyu. Taizova no mare inokwana kuti tipone ushoni.

Azvizivi kundirerukira kuita mudanyu uwu, asi mukaji wangu anodiwa na mai wangu vakandibesera. Ngo kuita izvi, ndaizotangazve kushanda mu nguva yakazara. Zvinodakajisa maningi! Gwanja rangu raivoneka inga rakacena kamare. Asi ndicito ndatanga basa rangu, takaashira masoko akashamaisa tese.

Njiku imweni medhiko wedu wakananga kuti Sirvhiya wainga waano mimba. Zvakatishamaisa maningi. Ainga masoko anodakajisa maningi. Asi tainga tecirangarira ngo mudanyu wataingaya taita, wo kuva mapiyona. Izvi zvaizopsasisa kudini zvivaringo zvedu? Ngo kukasika, takacinja manera otairangarira, totanga kusota kumbeji, teciziva kuti  mbhuri yedu inovazve no mundhu umweni. Waro, urongwa watakaita keni, waizogarisa kudini?

Zvecivoneka kuti tainga tapera kubhuisana ngo zvatinoda kuita, takatema civaringo co kubatisisa urongwa hwedu. Mwana wedu Gabhrieri wakabahwa mu mweji wa Abril wo 1985. Ndakasiya kushanda ku bhanko ndotangazve kushanda inga piyona wo nguva jese mu mweji wa Junho wo 1985. Pa kufamba ko nguva, ndakagajwa kuti ndishande inga umwe wo vo Komisau yo Cine. Asi, Bheteri aricainga ku Karaka. Izvi zvaireva kuti kuvha kwataigararo kwenda ku Bheteri painga no mumango waikwana kuita 80 o makiromita. Ngo kudaro, ndaishanda kaviri kana katatu pa sumana.

Bheteri rainga ku dhorobha ro La Vhitoriya. Ngokudaro takatema civaringo co kuthutha kwenda kogara kondhoyo, phedo no Bheteri. Cakava cisungo cikuru maningi. Ndinobonga maningi mbhuri yangu. Iyona yakandibesera maningi. Hambzaji yangu Bhaha yakabesera mai wedu. Mishaeri wakazorovora, Samira na Gabhrieri vaciri kugara na itusu. Kuthutha kotakaita kwenda kogara La Vhitoriya, kwakavaita kuti vasiye shamwari ku Karaka. Cimwenizve, mukaji wangu Sirvhiya wakadikana kuroveja kugara mu cidhorobha cidokowane kusiyapo kugara mu dhorobha rakazara ngo vandhu. Tese takadikana kuroveja kugara mu cinyumba cidokowane. Hina, zvizinji kamare zvakacinja ngo kuthutha kotakaita kwenda kogara La Vhitoriya.

Asi takavazve no cinjo imweni. Gabhrieri wakazorovora, Samira wakatokwanisavo kugara ega. Mu gore ra 2007, inini na Sirvhiya takakokwa kuti tiende kogara ku Bheteri, kotiri kugara mbhera nyamasi. Mishaeri, mwana wedu wo dangwe, ari kushanda inga mukuru. Cimwenizve ari kushandazve inga piyona no mukaji wake Monika. Gabhrieri ari kushandavo inga mukuru i ari kushandirazve Itariya no mukaji wake, Ambra. Kusiyapo kushanda inga piyona, Samira ari kubesera ku Bheteri naari ngo kanyi.

Hina, ndakava no upenyu uno zvivaringo zvinosisira maningi. Narini andijidembi. Pacina kukana-kana, ndaizotemazve zvivaringo zvondhozvo. Ndinodakara maningi ngo mabasa ese o umwari ondakaashira pa kushandira kwangu Jehovha. Pasure po makore manganani apera, ndakakwanisa kuvona kuti zvinosisira maningi kuva no ushamwari wo phedo na Jehovha. Azvinenyi dangani zvivaringo zvatinodaro kutema zvakakura kana kuti zvidoko, Jehovha angatipa runyararo “hunopinda kurangarira kwese.” (Vafiripi 4:6, 7) Inini na Sirvhiya tiri kudakara ngo kushandira pa Bheteri, no kuvona kuti zvese zvotakaita mu upenyu hwedu zvakakomborehwa. Zviro zvotakaita tecidira Jehovha pakutanga mu upenyu hwedu.