AKIN kineltokaj Trinidad kiyekijtouaj ke itech Dios moajsij eyin: toTajtsin, teKoneuj, uan Yektikatsin Espíritu. Uan no kijtouaj ke eyin sayoj se, nochin kipiaj chikaujkauelilis uan amo kipiaj ipeujyan. Ika nejin, akin kineltokaj Trinidad kijtouaj ke toTajtsin yejuatsin Dios, uan teKoneuj no Dios uan Yektikatsin Espíritu no Dios, sayoj ke, nochin eyin mochiuaj se Dios.

Miakej akin kineltokaj Trinidad kiyekijtouaj ke amo uelij kimelauaj nejon tamachtilis. Maski ijkon, yejuan xa kinemiliaj ke ixnesi itech iTajtol Dios. Sayoj ke semi kuali maj tikijtokan ke itech Biblia nion sepa ixnesi tajtol Trinidad. Axkan, ¿moajsi se texto itech Biblia maj kiteajsikamatilti ke moajsi se Trinidad? Maj tikitakan se texto kampa mokixtia, keman kinekij kinextiskej  ke nejon tamachtilis ixnesi itech Biblia, ijkon techpaleuis maj tiknankilikan nejin netajtanil.

Juan 1:1 kijtoua: “Achtopa keman mochijchiuaskia nochi, nemiaya Tajtoltsin uan Tajtoltsin yetoya iuan Dios, uan Tajtoltsin katka Dios” (Biblia de Jerusalén Latinoamericana). Satepan, itech versículo 14, tatitanil Juan kiyeknextia ke “Tajtoltsin” yejua Jesús (Juan 1:14). Yejua ika, kemej Juan 1:1 kijtoua ke Tajtoltsin katka Dios, sekin akin kiixtajtoltiaj kiajsikamatij ke teKoneuj uan toTajtsin, mochiuaj sayoj se Dios.

Semi kuali maj tikmatikan ke nejin uan okseki amaixmej tein kipia Biblia, yekinika moijkuiloj ika tajtol griego, uan satepan mokepak itech tataman tajtolmej. Maski sekin tajtolkepanij no kitaliaj itech ininBiblia “Tajtoltsin katka Dios”, oksekin tajtolkepanij kijtouaj tepitsin taman. ¿Keyej? Porin keman okachi kuali momachtiaj nejon tajtol griego, kiajsikamatij ke moneki kikuiskej okseki tajtolmej, ijkon uelis kikepaskej kemej nejon tajtol griego. Maj tikitakan seki neskayomej: “uan se dios katka Tajtoltsin” (The Emphatic Diaglott, lectura interlineal, por Benjamin Wilson), “Tajtoltsin katka kemej dios” (Los escritos originales de la comunidad del discípulo “amigo” de Jesús, de Senén Vidal) uan “dios katka Tajtoltsin” (Cuarto Evangelio. Cartas de Juan, de J. J. Bartolomé). Ijkon kemej kijtouaj nejin Biblias, Tajtoltsin amo katka Dios akin kipia nochi uelilis. * Ta nejin texto kinextia ika Tajtoltsin kipia okachi ueyi tanauatil ke oksekin tein Jiova kinchijchiuak, uan yejua ika kijtoua ke yejua se “dios”. Itech Juan 1:1, tokayit “dios” ika minúscula, kijtosneki “aksa akin kipia uelilis” uan amo akin kipia nochi uelilis.

Tel miakej amo kiixmatij tajtol griego tein ika moijkuiloj nejin iamaixuan Biblia. Yejua ika, ¿keniuj uelis senkis tikyekmatiskej tein yekmelauj kijtosnekia tatitanil Juan? Maj tiktalikan  se neskayot: maj tikijtokan ke se tamachtijkej kinmelauilij se teisa akin kinmachtia. Satepan, momachtianij tataman kiajsikamatkej tein tamachtijkej kinmelauilij. ¿Keniuj uelis kimatiskej tein yekmelauj kijtosnekik? Uelis kitajtaniskej maj okachi kinmelauili. Ijkon kiyekajsikamatiskej tein kijtosnekik. No ijkon, tein techpaleuis maj kuali tikajsikamatikan tein kijtosneki Juan 1:1, moneki tikitaskej toniok kijtoua iEvangelio. Ompa tikajsiskej okachi nemachtil kampa ika tajtoua tanauatil tein kipia Jesús. Ijkon okachi ijsiujka tikmatiskej tein yekmelauj kijtosnekik tajkuilojkej.

Se neskayot, maj tikitakan tein satepan kijkuiloj Juan itech capítulo 1, versículo 18. Ompa kijtoua: “Amo aken keman aksa kitak Totajtsin Dios” akin kipia nochi uelilis. Sayoj ke, sekin kemaj kiitakej Jesús, iKonetsin Dios, ta Juan kijtoua: “Jesús Temakixtijke ten kitokaytiaj Tajtoltsin, Yejuatsin mochiuako tagat nikan taltikpak; uan ne Tajtoltsin nentinemia touan seki tonalme. [...] Ijkuakon tikitilijke ne ichikaualilis” (Juan 1:14). Yejua ika, ¿keniuj uelis tikijtoskej ika teKonetsin no yejuatsin Dios tein kipia nochi uelilis? Okse tamanok: Juan kinextia ke Tajtoltsin yetoya “iuan Dios”. ¿Keniuj uelis aksa yetos iuan okse aksa, uan no maj mochiuakan sayoj se? No ijkon, itech Juan 17:3 tikitaj ke Jesús kiyeknextia ke yejua no se, uan toTajtsin akin nemi iluikak no se, akin yejua kitokaytij “sayoj Tejuatsin tion Dios”. Uan itamiampa iEvangelio Juan, kisenijtouaya ika nejin tajtolmej: “Nochi nijin ten ixnesi nikan, nejua namechijkuilouilia para ma xikyekneltokakan ke ne Jesús Yejuatsin ya in Cristo, Ikonetsin Totajtsin Dios” (Juan 20:31). Kemej tikitaj, itech nejin texto amo moijtoua ke Jesús yejuatsin Dios, ta iKonetsin Dios. Nochi tein tikitakejya itech iEvangelio Juan, kinextia keniuj moneki tikajsikamatiskej Juan 1:1. Tajtoltsin, oso Jesús, yejua se “dios” tein kipia se ueyi tanauatil, sayoj ke amo kemej Dios akin kipia nochi uelilis.

Oksepa tikelnamikij neskayot ika tamachtijkej. Xionmonemili ke sekin momachtianij ayamo kiyekajsikamatij maski okachi kinmelauilijya inintamachtijkauj. ¿Toni okse taman uelis  kichiuaskej? Uelis kitemoskej okse tamachtijkej uan kitajtaniskej maj no kinmelauili. Komo ojpatika tamachtijkej no ijkon kijtoua kemej yekinika, miakej momachtianij amo omeyolouaskejok. No ijkon moneki tikchiuaskej komo amo tikyekmatij toni kijtosnekik tatitanil Juan, keman ika tajtoj Jesús uan Dios akin kipia nochi uelilis. Komo ijkon, uelis tiktemoskej okachi nemachtil tein kitemaka okse takat akin kijkuiloj Biblia. Se neskayot, uelis tikitaskej tein kijtoua Marcos. Yejua kijkuiloj tein kijtoj Jesús keman ejkos tamilis: “Amo aken kimatis in tonal de noualalis [...]. Hasta in ángeles tech in eluiyak, uan Dios Ikonetsin amo no kimati. Ta, sayo Totajtsin Dios” (Marcos 13:32). ¿Keniuj kiyeknextia nejin ke Jesús amo yejuatsin Dios tein kipia nochi uelilis?

Jesús kijtoua ke toTajtsin okachi kimati ke teKoneuj. Axkan, komo Jesús no yeskia Dios akin kipia nochi uelilis, no kimatiskia tein toTajtsin kimati. Ika nejin tajtolmej, tikajsikamatij ke amo uelis tikijtoskej ke teKoneuj uan toTajtsin sayoj se. Sayoj ke, aksa uelis kijtosok: “Jesús katka se dios uan no se taltikpaknenkej, uan nikan kijtoj nejon tajtolmej keman katka taltikpaknenkej”. Maj tikijtokan ke melauak nejon tanemilil. Axkan, ¿kani mokaua yektikatsin espíritu? Komo espíritu no yeskia toTajtsin, ¿keyej amo kijtoj Jesús ke espíritu no kimatia kemanian ejkoskia tamilis? Tein kemaj kijtoj ke kimati sayoj toTajtsin.

Ijkon kemej tionmomachtijtiyas Biblia, tejuatsin tikonajsis okseki textos kampa no ika motajtoua tein axkan tikitakej. Nochi nejon kiyeknextiaj akoni yekmelauj toTajtsin, teKoneuj uan yektikatsin espíritu (Salmo 90:2; Hechos 7:55; Juan 20:31).