TLAMACHTILI 5
Tikiljuis katli ya ueyi ma kinpaleui
¿AJKIA MONEKI KICHIUAS?
Katli ya uejueyij moneki kinyakanasej uan kintlajtolmakasej konemej, uan tetajmej kinamiki kichiuasej ni tlamantli. Maske inijuantij kinamiki kichiuasej nojkia uelis kinpaleuisej sekinok maseualmej.
¿KENKE TLAUEL IPATI?
Ipan miak altepemej, telpokamej amo uejkauaj itstokej ininuaya katli uejueyij. Ximoiljui ipan ni tlamantli:
-
Konemej itstokej miak horas ipan escuela ika sekinok konemej, uan nopaya amo itstokej miakej tlamachtianij yon katli ya uejueyij.
-
Kema konemej tlakuepiliaj ininchaj, inintatauaj amo itstokej pampa tekitij.
-
Ipan Estados Unidos, moijtok konemej katli kipiaj chikueyi xiuitl uan katli ayamo kiaxitiaj 12 xiuitl, mojmostla se chikuasej horas kitekiuiaj teléfono, computadora uan sekinok tlamantli. *
Nopa amochtli Hold On to Your Kids (Aférrese a sus hijos) kiijtoua: “Telpokamej ayokmo kichiuaj kej inintatauaj, tlamachtianij o maseualmej katli kuali tlalnamikij yon kintlajtlaniaj ma kintlajtolmakakaj, nama kiniljuiaj ma kinpaleuikaj [...] sekinok telpokamej tlen kipiaj ininxiui”.
¿KENIJKATSA TIKINYAKANAS?
Xiitsto ininuaya mokoneuaj
TLEN BIBLIA TETLAJTOLMAKA: “Xijnextili mokone kema noja pilsiltsi para ma yaui ipan nopa ojtli tlen toTeko kisenkajtok para ya. Uan kema yajaya ueuejtias noja nopano monejnemiltis” (Proverbios 22:6).
Konemej kinekij inintatauaj ma kinyakanakaj. Nojkia, ixtlamatinij kiijtouaj kema elij piltelpokatsitsij nojua tlauel kipatiitaj tlen kintlajtolmakaj inintatauaj uan amo tlen ininuampoyouaj kiniljuiaj. Laurence Steinberg, tlamachtijketl tlen Psicología kiijtok ipan amochtli You and Your Adolescent (Su hijo adolescente y usted): “Kema konemej mochiuaj piltelpokatsitsij uan kema motlamij, tlauel kinpaleuia tlen inintatauaj moiljuiaj uan tlen kichiuaj”. Nojkia kiijtok: “Motelpoka kitlepanita tlen ta timoiljuia maske kemantika amo kinextia, uan mitstlakakilia maske amo kipaktia”.
Mokoneuaj kipatiitaj tlen tijchiua pampa kiampa elij, yeka xiitsto ininuaya. Xikiniljui kenijkatsa tikita se keski tlamantli, xikinnextili kuajkuali tlamantli tlen ika timoyakana uan xikinpouili tlen mitspanotok.
Xikiniljui katli kuali tlalnamikij ma kinpaleuikaj
TLEN BIBLIA TETLAJTOLMAKA: “Se tlakatl tlen nemi ininuaya tlen tlalnamikij mochiuas tlalnamiki” (Proverbios 13:20).
¿Tikinixmati katli uelis kimakasej mokone se kuali neskayotl? ¿Ueliskia tijchiuas se tlamantli uan kiampa mokone itstos ininuaya? Maske tlaj tijchiuas nopa amo kiijtosneki ayokmo tijyakanas, kena kichiuas kuali xijmachtikaj mokone, yeka tlauel kuali tlaj tikiniljuis ma mitspaleuikaj katli tijmati amo kema kichiuilisej tlamantli tlen amo kuali. Biblia kiijtoua se telpokatl katli itoka Timoteo tlauel kipaleuik kema itstoya iuaya apóstol Pablo uan nojkia kipaleuik kema motlanki. Biblia nojkia kiijtoua Pablo tlauel kipaleuik kema itstoya iuaya Timoteo (Filipenses 2:20, 22).
Ipan ni tonali, miakej maseualmej ayokmo itstokej ininuaya ininueyitatauaj, inintíos o ininuikaljuaj pampa uelis itstokej ipan seyok altepetl. Tlaj kiampa mitspanotok, xikiniljui katli ya uejueyij uan katli kinextiaj kuajkuali tlamantli ma itstokaj ininuaya mokoneuaj kiampa inijuantij kichiuasej tlen kiitasej.
^ párr. 9 Nojkia moijtok telpokamej mojmostla se chiknaui horas kitekiuiaj teléfono, computadora uan sekinok tlamantli. Amo kipojkej kema konemej uan telpokamej kitekiuiaj Internet ipan escuela o kema kichiuaj tarea.