1. ¿Kenke moneki kuali ma tikinixmatikaj iluikaeuanij?

KEMA tikixmatij se akajya nojkia tijmatij se keski tlamantli tlen ichampoyouaj. Uan tlaj tijnekij tikixmatisej Jehová moneki ma tijmatikaj tlen kichiuaj ikoneuaj katli itstokej iluikak. ¿Tlake tekitl kinmakatok Jehová nopa iluikaeuanij? ¿Kinpaleuijtokej maseualmej ipan nochi xiuitl tlen panotok? ¿Techpaleuiaj o techchiuiliaj tlen amo kuali? Tlaj kena, ¿kenijkatsa kichiuaj?

2. ¿Ajkia kinchijki iluikaeuanij uan keskij itstokej?

² Tlaj tikitasej ipan Biblia kampa miakpa kiijtoua tlen iluikaeuanij, uelis kuali tikinixmatisej. ¿Ajkia kinchijki? Ipan Colosenses 1:16 kiijtoua: “ToTeko kitekimakak Cristo ma kichijchiua nochi tlen onka ipan iluikak uan nochi ipan Tlaltipaktli”. Uajka, kema Jehová kinchijki iluikaeuanij, iachtouiKone kipaleuik. ¿Keskij iluikaeuanij itstokej? Biblia kiijtoua itstokej tlauel miakej, uan nochi kipiaj miak chikaualistli (Salmo 103:20). *

3. ¿Tlake kinextia Job 38:4-7 tlen nopa iluikaeuanij?

 ³ Biblia kiijtoua kema Jehová kichijki Tlaltipaktli ‘nochi iiluikaejkauaj tsajtsiyayaj ika pakilistli’ (Job 38:4-7). Ni kinextia iluikaeuanij ipa itstoyaj kema ayamo kichijtoyaj Tlaltipaktli uan maseualmej. Nojkia kinextia yolpakij o mokuesouaj, pampa nopaya kiijtoua “nochi” toTeotsij ‘iiluikaejkauaj yolpajkej’. Uajka, achtouia nopa iluikaeuanij sansejko kitekipanouayayaj Jehová.

4. ¿Kenijkatsa kinextia Biblia nopa iluikaeuanij kinekij kinpaleuisej maseualmej?

⁴ Iluikaeuanij kiitakej kema toTeotsij kinchijki nopa achtoui maseualmej, yeka kinekij kinpaleuisej uan kinekij ma moaxiti tlen toTeotsij mosentlalijtok kichiuas (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12). Ipan nochi tonali tlen panotok, kiitstokej tlauel miakej amo kinekij kitekipanosej toTeotsij, uan ni kichijtok ma mokuesokaj. Uan kema se akajya moyolkuepa “pakij iiluikaejkauaj toTeko” (Lucas 15:10). Inijuantij kinekij kuali ma itstokaj toTeotsij itekipanojkauaj. Yeka, Jehová miakpa kichijtok ma kinyolchikauakaj uan ma kinmokuitlauikaj katli amo kikauaj kitekipanouaj toTeotsij (xijpoua Hebreos 1:7 uan 14). Ma tikitakaj kenijkatsa kichijtok.

5. ¿Ajkia inijuantij kinpaleuijkej iluikaeuanij?

⁵ Kema toTeotsij kintsontlamiltik Sodoma uan Gomorra kampa san tlemach tlachiuayayaj, Lot uan iichpokauaj momanauijkej pampa omej iluikaeuanij kinpaleuijkej (Génesis 19:15, 16). Kema Daniel kikalakijkej kampa itstoyaj leones, amo tleno kichiuilijkej, yeka kiijtok: “NoDios kititlanki iiluikaejka uan kinkamatsajki ni tekuanimej” (Daniel 6:22). Kema apóstol Pedro kitsaktoyaj, se iluikaejketl kikixtito (Hechos 12:6-11). Uan kema Jesús  pejki kitekipanoua toTeotsij ipan Tlaltipaktli nojkia kipaleuijkej iluikaeuanij (Marcos 1:13). Uan kema nechka kimiktiskiaj, se iluikaejketl “kimakak fuerza” (Lucas 22:43). ¡Nopa iluikaeuanij tlauel kiyolchikajkej Jesús kema monekiyaya!

6. 1) ¿Kenijkatsa iluikaeuanij kinmokuitlauiaj toTeotsij itekipanojkauaj? 2) ¿Tlake tlajtlanili tijnankilisej?

⁶ Maske ipan ni tonali ayokmo monextiaj ipan Tlaltipaktli nopa iluikaeuanij katli kipiaj miak chikaualistli, nojua kinmokuitlauiaj toTeotsij itekipanojkauaj uan kinpaleuiaj ma kitekipanojtokaj toTeotsij. Biblia kiijtoua: “Iiluikaejka toTeko kinmokuitlauia nochi tlen kiimakasij toTeko, uan yajaya kinmanauia” (Salmo 34:7). ¿Kenke tlauel techyolchikaua ni tlajtoli? Pampa amo kuali ajakamej kinekij techtsontlamiltisej. ¿Ajkia inijuantij? ¿Kenijkatsa mochijkej amo kualmej? ¿Kenijkatsa kinekij techchiuilisej tlen amo kuali? Uelis tijmatisej, tlaj tikitasej tlake panok kema pejkej itstoyaj maseualmej.

7. ¿Keskij maseualmej kichijki Satanás ma kitlauelkauakaj toTeotsij?

⁷ Ipan tlamachtili eyi tikitakej se iluikaejketl kiijixnamijki toTeotsij pampa ya kinejki tlanauatis. Ni iluikaejketl kiixmatkej kej Satanás uan Diablo (Apocalipsis 12:9). Kema kikajkayajki Eva, ipan nopa 1,600 xiuitl katli panotiajki, kichijki tlauel miakej ma kitlauelkauakaj toTeotsij. Uan san se keskij amo kitlauelkajkej, kej Abel, Enoc uan Noé (Hebreos 11:4, 5, 7).

8. 1) ¿Kenijkatsa sekij iluikaeuanij mochijkej amo kuali ajakamej? 2) ¿Tlake kichijkej amo kuali ajakamej kema tlauel uetski miak atl?

⁸ Kema itstoya Noé, sekij iluikaeuanij nojkia tlaijixnamijkej. Kikajkej iluikaktli, temokej ipan Tlaltipaktli uan mochijkej kej tlakamej. ¿Kenke kichijkej nopa? Ipan Génesis 6:2 kiijtoua: “Sekij tlen kintokajtiyayaj ‘itelpokauaj  toTeko Dios’ kinitakej para yejyektsitsij ininichpokauaj tlakamej ipan ni Tlaltipaktli. Uajka kintlapejpenijkej tlen kinixtokayayaj uan kinkuikej para ininsiuajuaj”. Nopa amo kuali ajakamej kichijkej san tlemach ma tlachiuakaj maseualmej. Jehová amo kinkajki nochipa kej nopa ma tlachijtokaj. Yeka, kichijki ma uetsi tlauel miak atl kampa mijkej nochi tlen amo kualmej uan momanauijkej san itekipanojkauaj (Génesis 7:17, 23). Kema nopa amo kuali ajakamej kinejkej momanauisej, kikajkej inintlakayo uan sampa yajkej iluikak. Kej nopa kinextijkej kinekiyayaj kipaleuisej Diablo, katli mochijki “tlen kinyakana nochi ajakamej” (Mateo 9:34).

9. 1) ¿Tlake kinpanok amo kuali ajakamej kema sampa yajkej iluikak? 2) ¿Tlake tikitasej tlen nopa amo kuali ajakamej?

 ⁹ Kema nopa amo kuali ajakamej sampa yajkej iluikak, toTeotsij ayokmo kinejki kinitas kej iiluikaejkauaj, kej nojkia kichijki ika Satanás (2 Pedro 2:4). Maske nama amo uelij mokuepaj kej maseualmej, nojua techiuiliaj tlen amo kuali. Uan pampa kipaleuiaj Satanás, ya nojua “kinkajkayaua [...] [maseualmej] kampa ueli ipan Tlaltipaktli” (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19). ¿Kenijkatsa tekajkayauaj nopa amo kuali ajakamej? Ika miak tlamantli (xijpoua 2 Corintios 2:11). Ma tikitakaj se keski.

10. ¿Tlake kichiuaj tetlajchiuiyanij?

¹⁰ Nopa amo kuali ajakamej kintekiuiaj tetlajchiuiyanij tlen ika tekajkayauaj. Uan katli tetlajchiuiaj kinnojnotsaj o kiniljuiaj ma kinpaleuikaj. Biblia kiijtoua ni tlamantli amo kuali uan technauatia amo ma tijchiuakaj (Gálatas 5:19-21). Nopa tetlajchiuiyanij kejuak eliskia tlen ika tlamasiltiaj michtlajtlamanij. Katli michtlajtlamaj kitekiuiaj miak tlamantli tlen kinpaktia michimej uan kej nopa kinitskiaj tlen ueli michimej. Nopa amo kuali ajakamej nojkia kitekiuiaj miak tlamantli tlen kichiuaj tetlajchiuiyanij uan kej nopa tekajkayauaj.

11. ¿Tlake kichiuaj katli tlamatij, uan kenke amo kinamiki nojkia ma tijchiuakaj nopa?

¹¹ Nojkia kinkajkayauaj maseualmej kema yauij kinitaj katli tlamatij, katli kiijtouaj tlake panos teipa o katli kinextiaj tlen amo tiuelij tikitaj. Ipan sekij altepemej kitekiuiaj astrología, bola de cristal, cartas del tarot uan katli kiijtouaj tlake kiijtosneki kema se temiki. Maske sekij moiljuiaj kuali tijtekiuisej ni, Biblia kiijtoua katli tlamatij tekitij ininuaya amo kuali ajakamej. Ipan Hechos 16:16-18 kiijtoua “se fiero ajakatl” kichijki se ichpokatl ma kiij to tlake panoskia teipa, uan kema kikixtilijkej nopa amo kuali ajakatl, ayokmo uelki kichijki nopa.

12. ¿Kenke tlauel amo kuali ma tikinnojnotsakaj mijkatsitsij?

¹² Amo kuali ajakamej nojkia tekajkayauaj kema kiijtouaj kuali tikinnojnotsasej mijkatsitsij. Katli mikij ininchampoyouaj kinkajkayauaj pampa kiniljuiaj kinpanotok tlamantli tlen amo nelia. Se tetlajchiuijketl uelis kiniljuis tlamantli tlen nopa mijkatsi o kinkamanaljuis kej yaya kamanaltiyaya. Yeka miakej moiljuiaj nojua itstokej uan uelis kinyolchikauasej tlaj kinnojnotsasej. Ni amo nelia, uan tlauel amo kuali, pampa nopa amo kuali ajakamej kinmatiltiaj katli tlamatij kenijkatsa eliyaya nopa mijkatsi, uan kichiuaj ma kamanaltikaj kej nopa mijkatsi (1 Samuel 28:3-19). Ipan tlamachtili chikuasej tikitakej katli mikij, ayokmo itstokej (Salmo 115:17). Yeka, kema se akajya “kinnojnotsa ajakamej o tlen miktokej”, kikajkayajtokej uan kichiua tlen toTeotsij amo kipaktia (xijpoua Deuteronomio  18:10 uan 11; Isaías 8:19). Uajka, amo ma mitskajkayauakaj ika tlen kitekiuiaj amo kuali ajakamej.

13. ¿Tlake kichijtokej katli kinimakasiyayaj amo kuali ajakamej?

¹³ Satanás uan amo kuali ajakamej tekajkayauaj, temajmatiaj uan san tlemach tlachiuaj pampa kimatij “axpoliui miak tonali” kema kintsontlamiltisej (Apocalipsis 12:12, 17). Nama miakej ayokmo kinimakasij amo kuali ajakamej. ¿Tlake kinpaleuik? ¿Kenijkatsa uelis momanauis se akajya tlen nopa amo kuali ajakamej maske nojkia tetlajchiuiyaya?

14. ¿Kenijkatsa uelis timomanauisej tlen nopa amo kuali ajakamej kej kichijkej katli itstoyaj Éfeso?

¹⁴ Biblia kiijtoua kenijkatsa timomanauisej uan amo techkajkayauasej amo kuali ajakamej. Kema nopa achtoui Cristo itokilijkauaj katli itstoyaj altepetl Éfeso ayamo kitekipanouayayaj toTeotsij, sekij tetlajchiuiyayaj. ¿Tlake kichijkej kema kimatkej amo kuali? Biblia kiijtoua: “Miak tetlajchiuiyanij nojkia kiualikakej ininamatlapoual uan kitlatijkej ininixtla nochi tlakamej” (Hechos 19:19). Kema kitlamitlatijkej nopa amochtli tlen ika tetlajchiuiyayaj, kinextijkej tlake uelis kichiuasej katli ayokmo kinekij kichiuasej kej tetlajchiuiyanij. Katli kinekij kitekipanosej Jehová moneki kitepeuasej nochi tlen kitekiuiaj tetlajchiuiyanij. Kej amochtli, pilamochtsitsij, uikatl kampa tlamachtiaj ma tetlajchiuikaj uan nojkia nochi tlamantli tlen motlaliliaj pampa moiljuiaj uelis kinmanauis (1 Corintios 10:21).

15. ¿Tlake moneki tijchiuasej uan kej nopa amo techkajkayauasej amo kuali ajakamej?

¹⁵ Se keski xiuitl teipa, kema katli euayayaj Éfeso kitlamitlatijtoyaj ininamochuaj, apóstol Pablo kintlajkuiljuilik:  “Timoteuiaj ininuaya ajakamej tlen [amo kualmej]” (Efesios 6:12). Ni kinextia amo kuali ajakamej nojua kinekiyayaj kinkajkayauasej Cristo itokilijkauaj. Uajka, ¿tlake monekiyaya nojua kichiuaskiaj? Pablo kiniljuik: “Keja itepostsajka se soldado kiseuia nopa lemenkakuatlamintli tlen ikualankaitaka kimajkauilia, inmotlaneltokilis kiketsas nochi ilemenkakuatlamintli tlen Axkualtlakatl [Satanás] inmechmajkauilis” (Efesios 6:16). Tlaj kuali titlaneltokasej, amo techkajkayauasej amo kuali ajakamej (Mateo 17:20).

16. ¿Tlake techpaleuis kuali titlaneltokasej?

¹⁶ ¿Tlake techpaleuis kuali titlaneltokasej? Moneki timomachtisej Biblia. Tlaj se tlaketsali tijnekij kuali ma ijkato, moneki kuali tijketsasej. Uan tlaj tijnekij kuali titlaneltokasej, moneki kuali tijmatisej tlen tlamachtia Biblia. Yeka, tlaj mojmostla tijpouasej uan timomachtisej, kuali titlaneltokasej uan nopa amo kuali ajakamej amo uelis techkajkayauasej (1 Juan 5:5).

17. ¿Tlake moneki tijchiuasej uan kiampa amo tleno techchiuilisej amo kuali ajakamej?

¹⁷ ¿Tlake nojua monekiyaya kichiuasej katli euayayaj Éfeso? Ma momokuitlauikaj pampa ipan nopa altepetl tlauel tetlajchiuiyayaj. Yeka Pablo kiniljuik: “Ajachika uan kema pano tlen ueli tlamantli, ximomaijtokaj ika toTeko” (Efesios 6:18). Ipan ni tonali nojkia tetlajchiuiaj, yeka moneki ma tikiljuikaj Jehová ma techmokuitlaui, uan kiampa amo tleno techchiuilisej amo kuali ajakamej. Uan kema timomaijtosej moneki ma tijtekiuikaj Jehová itoka (xijpoua Proverbios 18:10 *). Nojkia moneki ma tikiljuikaj ni: “Xitechmanaui tlen [Satanás] yajaya tlen axkuali” (Mateo 6:13). Uan toTeotsij temachtli techtlakakilis (Salmo 145:19).

18, 19. 1) ¿Kenke timotemachijtokej uelis tikintlanisej nopa amo kuali ajakamej? 2) Tlake tlajtlanili tijnankilisej ipan nopa seyok tlamachtili?

 ¹⁸ Maske amo kuali ajakamej uelis techchiuilisej tlen amo kuali, amo tikinimakasij pampa amo tikinkauaj ma techkajkayauakaj uan pampa tijnechkauijtokej toTeotsij (xijpoua Santiago 4:7 uan 8). Nopa amo kuali ajakamej amo kipiaj miak chikaualistli. Kema itstoya Noé kintlatsakuiltijkej, uan teipa kintsontlamiltisej (Judas 6). Nojkia xikilnamikto Jehová iiluikaejkauaj techpaleuiaj (2 Reyes 6:15-17). Inijuantij kiitaj kejuak timoteuijtokej ininuaya amo kuali ajakamej, uan techpaleuiaj pampa kinekij ma tikintlanikaj. Uajka, amo kema ma tijtlauelkauakaj Jehová uan iiluikaejkauaj, amo ma tijtekiuikaj tlen ika tetlajchiuiaj, uan ma timonejnemiltikaj kej techtlajtolmaka Biblia (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9). Tlaj kej nopa tijchiuasej, tikintlanisej nopa amo kuali ajakamej.

¹⁹ ¿Kenke toTeotsij nojua kinkajtok ma itstokaj nopa amo kuali ajakamej? ¿Uan kenke kikajtok tlauel ma titlaijiyouijtokaj? Ni tlajtlanili tijnankilisej ipan nopa seyok tlamachtili.