စာတန့်​ဝါဒဖြန့်မှု​က အန္တရာယ်​ရှိကြောင်း တမန်တော် ပေါလု သိထား​ပေ​မဲ့ ခရစ်ယာန်​အားလုံး​တော့ အဲဒီ​အန္တရာယ်​ကို သတိ​မပြု​မိ​ကြဘူး။ ဥပမာ၊ ကောရိန္သု ခရစ်ယာန်​တချို့ဟာ ဘယ်တော့မှ မလဲ​နိုင်​ဘူး၊ အမှန်တရား​မှာ အလွန်​ခိုင်မြဲ​နေ​ပြီ​ဆိုပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည်စိတ်ချမှု လွန်ကဲ​ခဲ့ကြ​ပုံ​ရတယ်။ (၁ ကော. ၁၀:၁၂) ဒါကြောင့် “မြွေ​က ဧဝ​ကို ဉာဏ်နီဉာဏ်နက်​သုံးပြီး လှည့်စား​ခဲ့​သလို ခရစ်တော်​ကိုပဲ ပေး​ထိုက်တဲ့ ခင်ဗျား​တို့ရဲ့ ရိုးသား​ဖြူစင်​တဲ့ စိတ်​ကို တစ်ယောက်ယောက်​က ယိုယွင်း​အောင်​လုပ်လိုက်​မှာ ကျွန်တော် စိုးရိမ်​နေတယ်” လို့ ပေါလု သတိပေး​ခဲ့တယ်။—၂ ကော. ၁၁:၃။

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကျေနပ်​မနေ​ဖို့ ပေါလု အလေးအနက် သတိပေး​ခဲ့တယ်။ စိတ်တို​က်​ပွဲ​မှာ အောင်ပွဲခံ​ဖို့ ဝါဒဖြန့်မှု​က ဘယ်လောက် အန္တရာယ် များ​သလဲ​ဆိုတာ သိအောင်​လုပ်ပြီး ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်​ရမယ်။

ဝါဒဖြန့်မှု​ဆိုတာ ဘာလဲ။ လူတွေရဲ့ အတွေးအခေါ်၊ လုပ်ရပ်​ကို ထိန်းချုပ်​ဖို့ အသုံးပြု​တဲ့ ဘက်လိုက်​တဲ့၊ လွဲမှား​တဲ့ အချက်အလက်​တွေ ဖြစ်တယ်။ ဝါဒဖြန့်မှု​ကို “မုသား၊ လို​ရာ​ဆွဲ​ပြော​ခြင်း၊ လှည့်စားခြင်း၊ ကြိုးကိုင်​ချယ်​လှယ်​ခြင်း၊ စိတ်​ကို ထိန်းချုပ်ခြင်း၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ​တိုက်ပွဲ” နဲ့ တန်းတူ​ထားကြ​တယ်။ “လူ့ကျင့်ဝတ်​နဲ့ မညီ​တဲ့၊ ထိခိုက်နစ်နာ​စေတဲ့၊ မတရား​တဲ့ နည်းပရိယာယ်” နဲ့​ဆက်စပ်​ကြ​တယ်။—Propaganda and Persuasion

ဝါဒဖြန့်​ခြင်းက ဘယ်လောက် အန္တရာယ်များ​သလဲ။ အဲဒါက အနံ့​အသက်၊ အရောင်​အဆင်း မရှိတဲ့ အဆိပ်​ငွေ့​နဲ့ တူ​တယ်။ သိစိတ်​ထဲ စိမ့်ဝင်​တတ်တယ်။ ဝါဒဖြန့်မှု​ဆိုတာ ဘာမှ​န်း​မသိ​လို့ “လူများစွာ​ဟာ မ​သိလိုက်​ဘဲ လွှမ်းမိုး​ချုပ်ကိုင်​ချယ်​လှယ်​ခံရ​တယ်” လို့ အမူအကျင့်​ဆိုင်ရာ ပညာရှင်  ဗန်စ် ပက္ကတ် ပြောတယ်။ ဝါဒဖြန့်မှု​ရဲ့ လွှမ်းမိုးမှု​ကြောင့် အမျိုးသား/သမီး​တွေဟာ “မျိုး​ဖြုတ်​သတ်ဖြတ်မှု၊ စစ်မှု၊ လူမျိုးရေး မုန်း​တီ​မှု၊ ဘာသာရေး အမြင်​ကျဉ်း​မှု၊ တခြား​မူမမှန်​တဲ့ အပြုအမူ စတဲ့ အန္တရာယ်များ​တဲ့ လုပ်ရပ်တွေ​ကို လုပ်ကြတယ်” လို့ ပညာရှင်​တစ်ယောက်က ဆိုတယ်။—Easily L​e​d—A History of Propaganda

လူတွေရဲ့ ဝါဒဖြန့်မှု​က​တောင် ဒီလောက်​လှည့်စား​နိုင်တယ်​ဆိုရင် စာတန်​ကော ဘာ​လုပ်နိုင်​သလဲ။ လူ​ကို စဖန်ဆင်း​ကတည်းက လူ့​အပြုအမူ​ကို စာတန် လေ့လာ​ခဲ့​ပြီ။ အခု “တစ်လောက​လုံး” စာတန့်​ဩဇာ​အောက်မှာ ရှိနေ​တယ်။ လောကရဲ့ ဘယ်​အစိတ်အပိုင်း​ကို​မဆို သုံးပြီး မုသား​တွေ ဖြန့်​နိုင်တယ်။ (၁ ယော. ၅:၁၉။ ယော. ၈:၄၄) ဒါကြောင့် ‘လူတွေရဲ့ ဉာဏ်​မျက်စိ​ကို ကွယ်​စေ’ ရာမှာ အလွန်​အောင်မြင်နေ​ပြီး “လူ​နေထိုင်​ရာ မြေတစ်ပြင်လုံး​ကို လှည့်စား” နေတယ်။ (၂ ကော. ၄:၄။ ဗျာ. ၁၂:၉) စာတန့်​ဝါဒဖြန့်မှု​ကို ဘယ်လို တွန်းလှန်နိုင်​သလဲ။

ဝါဒဖြန့်မှု​ကို တန်ပြန်​တိုက်လှန်​ဖို့ ရိုးရှင်းတဲ့​နည်းလမ်း​တစ်ခု ယေရှု ပေးခဲ့တယ်– ‘အမှန်တရားကို သိ​ပါ။ အဲဒီ​အမှန်တရား​က ခင်ဗျား​တို့ကို လွတ်မြောက်​စေ​လိမ့်မယ်။’ (ယော. ၈:၃၁၊ ၃၂) စစ်ပွဲ​တစ်ခုမှာ ရန်သူ​က လှည့်စား​ဖို့ မုသား​တွေ ဖြန့်​နိုင်တဲ့​အတွက် ယုံကြည်စိတ်ချ​ရတဲ့ သတင်းအချက်အလက်​တွေ ဘယ်​က​နေ ရနိုင်​ကြောင်း စစ်သား​တစ်ယောက် သိထား​ဖို့ လိုတယ်။ ဒါဆို​ရင် ယုံကြည်စိတ်ချ​ရတဲ့ အချက်အလက်​တွေ ဘယ်​က​နေ ရနိုင်​သလဲ။ ယေဟောဝါ ပြင်ဆင်ပေး​ထားတယ်။ စာတန့်​ဝါဒဖြန့်မှု​ကို တိုက်လှန်​ဖို့ လိုအပ်တဲ့​အချက်​အားလုံး ကျမ်းစာမှာ တွေ့နိုင်တယ်။—၂ တိ. ၃:၁၆၊ ၁၇။

ဒါကို ဝါဒဖြန့်​သူကြီး စာတန်​လည်း သိထား​တယ်။ ဒါကြောင့် ကျမ်းစာ​ဖတ်ရှုလေ့လာ​ခြင်း အားနည်း​သွား​အောင် ဒီလောက​စနစ်​ကို သုံး​နေတယ်။ စာတန့်​ဉာဏ်နီဉာဏ်နက်​ထဲ အရောက်​မခံ​ပါနဲ့။ (ဧ. ၆:၁၁) အမှန်တရားကို “ပြည့်ပြည့်ဝဝ နှံ့​နှံ့စပ်​စပ် နားလည်” ပါ။ (ဧ. ၃:၁၈) အဲဒီ​အတွက် ကြိုးစားအားထုတ်​ရမယ်။ စာရေးဆရာ နွမ် ချွမ်စကီး ပြောတဲ့​အချက်ကို သတိရပါ– “သင့်​ဦးနှောက်​ထဲ​ကို ဘယ်သူမှ အမှန်တရား လောင်း​မ​ထည့်ပေး​ဘူး။ ကိုယ်တိုင် ရှာဖွေ​ရမယ်။” ဒါကြောင့် ဝီရိယရှိရှိ “ကျမ်းစာကို နေ့တိုင်း အသေအချာ ဆန်းစစ်” ခြင်းအားဖြင့် “ကိုယ်တိုင် ရှာဖွေ​ပါ။”—တ. ၁၇:၁၁။

ရှင်းရှင်းလင်းလင်း တွေးခေါ်​တတ်ဖို့၊ မှန်မှန်ကန်ကန် ဆင်ခြင်​တတ်ဖို့ စာတန် အလို​မရှိဘူးဆိုတာ မှတ်ထား​ပါ။ ဘာကြောင့်လဲ။ “လူတွေ . . . ချင့်ချိန်​တွေးဆ​မှု အားနည်း​ရင်  ဝါဒဖြန့်မှု​က အစွမ်း​အထက်​ဆုံး​လက်နက် ဖြစ်​ပုံ​ရတယ်။” (Media and Society in the Twentieth C​en​t​u​r​y) ဒါကြောင့် ကြား​တာ​ကို မစဉ်းစား​မဆင်​ခြင်​ဘဲ အရမ်းကာရော လက်မခံ​ပါနဲ့။ (ပညာ. ၁၄:၁၅) ယုံကြည်ခြင်း ခိုင်ခံ့​စေဖို့ ဘုရားပေးထား​တဲ့ စဉ်းစား​ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်း​ကို သုံး​ပါ။—ပညာ. ၂:၁၀-၁၅။ ရော. ၁၂:၁၊ ၂။

စစ်​ပရိယာယ် ကျွမ်းကျင်​သူတွေက စိတ်ဓာတ် ကျ​သွား​အောင်၊ တိုက်ခိုက်​လို​စိတ် အားနည်း​သွား​အောင် ဝါဒဖြန့်မှု​ကို အသုံးပြုနိုင်တယ်။ စစ်သား​အချင်းချင်း ပြန်​တိုက်​အောင် သွေးထိုး​တာ၊ တပ်မကြီး​နဲ့ ခွဲထုတ်​ဖို့ လှည့်စား​တာမျိုး လုပ်​တတ်တယ်။ “မြွေ​က ယုန်​ကို ညှို့​ထား​သလို ရန်​သူ့​ဝါဒဖြန့်မှု​က လူတွေကို ညှို့​ထားတယ်” လို့ ပထမ​ကမ္ဘာစစ်​မှာ ၡုံးနိမ့်​ရတဲ့​အကြောင်းရင်း​တစ်ခုနဲ့​ပတ်သက်ပြီး ဂျာမန်​ဗိုလ်ချုပ်​တစ်ယောက်က ပြောတယ်။ စာတန်​လည်း ဖြိုခွဲ​အနိုင်ယူ​မယ့် လှည့်​ကွက်​ကို သုံး​တယ်။ ဥပမာ၊ ခရစ်ယာန် ညီအစ်ကို/မ​အချင်းချင်း စိတ်ဝမ်းကွဲ​အောင် လုပ်တယ်။ မမျှတ​ဘူးဆိုတဲ့ ယူဆချက်၊ နာကြည်း​ချက်​ကြောင့် အဖွဲ့အစည်း​က​နေ ခွဲထွက်​သွား​အောင် လုပ်တယ်။

လှည့်ဖြား​မခံ​ပါနဲ့။ ဘုရား​စကားတော် လမ်းညွှန်မှု​ကို ခံယူ​ပါ။ ဥပမာ၊ ညီအစ်ကို/မတွေ​နဲ့ စည်းစည်းလုံးလုံး ရှိနေ​ဖို့ “ကြည်ကြည်ဖြူဖြူ ခွင့်လွှတ်” နေ​ပါ၊ အငြင်းပွားမှုတွေကို ချက်ချင်း ဖြေရှင်း​ပါ​လို့ ကျမ်းစာမှာ တိုက်တွန်း​ထားတယ်။ (ကော. ၃:၁၃၊ ၁၄။ မ. ၅:၂၃၊ ၂၄) အသင်းတော်​ကနေ ခွဲထွက်​ပြီး တစ်​သီး​တခြား မနေ​ဖို့ အလေးအနက် သတိပေး​တယ်။ (ပညာ. ၁၈:၁) စာတန့်​ဝါဒဖြန့်မှု​ကို တွန်းလှန်​ဖို့ အသေအချာ ပြင်ဆင်​ထားပါ။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မေးပါ– ‘ညီအစ်ကိုတွေ ငါ့ကို စိတ်ဆိုး​အောင်​လုပ်​တဲ့ နောက်ဆုံး​တစ်ခေါက်​က ငါ​ဘယ်လို တုံ့ပြန်​ခဲ့​သလဲ။ ဘုရား​နှစ်သက်​တဲ့​နည်းနဲ့​လား။ စာတန် နှစ်သက်​တဲ့​နည်းနဲ့​လား။’—ဂ​လ. ၅:၁၆-၂၆။ ဧ. ၂:၂၊ ၃။

ခေါင်းဆောင်​အပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှု အားနည်း​သွားတဲ့ စစ်သား​တစ်ယောက်​ဟာ ကောင်းကောင်း မတိုက်ခိုက်​တော့ဘူး။ ဒါကြောင့် ဝါဒဖြန့်​သူတွေက စစ်သား​နဲ့ ခေါင်းဆောင်​ကြား​က ယုံကြည်စိတ်ချမှု​ကို ချိုးဖျက်​ဖို့ ကြံစည်​ကြ​တယ်။ ဒီလို​ဝါဒဖြန့်​နိုင်တယ်– “ခင်ဗျား​ရဲ့ ခေါင်းဆောင်​တွေကို မယုံ​နဲ့။ သူတို့​ကြောင့် ဒုက္ခ​အရောက်​မခံ​နဲ့။” သူတို့ရဲ့​စကား ပို​အလေးစီး​စေဖို့ ခေါင်းဆောင်​တွေရဲ့ အမှားတွေ​ကို လိမ္မာပါးနပ်​စွာ အသုံးချ​နိုင်တယ်။ စာတန်​လည်း အဲဒီလိုပဲ။ ယေဟောဝါ ဦးဆောင်​စေတဲ့​သူတွေ​အပေါ် ယုံကြည်စိတ်ချမှု လျော့နည်း​သွား​အောင် မလျှော့​တမ်း ကြိုးစား​နေတယ်။

 ဘယ်လို ကာကွယ်​မလဲ။ ယေဟောဝါရဲ့ အဖွဲ့အစည်း​နဲ့ တွယ်ကပ်​နေဖို့ ဆုံးဖြတ်ထား​ပါ။ ဘယ်လို အားနည်းချက်​မျိုး​ပဲ တွေ့​ပါစေ ဘုရားသခင် ဦးဆောင်​စေ​သူတွေကို သစ္စာရှိရှိ ထောက်မ​ပါ။ (၁ သက်. ၅:၁၂၊ ၁၃) အယူဖောက်ပြန်​သူတွေ၊ လှည့်စားသူ​တွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှု​ကြောင့် “စိတ်လှုပ်ရှား​ပြီး ခင်ဗျား​တို့ရဲ့ စဉ်းစား​ဆင်ခြင်နိုင်စွမ်း အလွယ်တကူ ပျောက်ဆုံး​သွားတာ​မျိုး” မဖြစ်​ပါစေ​နဲ့။ (၂ သက်. ၂:၂။ တိ. ၁:၁၀) လူငယ် တိမောသေကို ပေးခဲ့တဲ့ အကြံဉာဏ်​ကို လိုက်နာ​ပါ။ လေ့လာ​သိရှိ​ခဲ့တဲ့ အမှန်တရားကို ကိုင်စွဲ​ထားပါ။ ဘယ်​က သင်ယူ​ခဲ့​သလဲ​ဆိုတာ သတိရပါ။ (၂ တိ. ၃:၁၄၊ ၁၅) အမှန်တရား​လမ်းစဉ်​မှာ ဦးဆောင်​စေဖို့ အနှစ်​တစ်​ရာ​နီးပါး ယေဟောဝါ အသုံးပြု​နေတဲ့ လမ်းကြောင်း​ကို ယုံကြည်စိတ်ချ​နိုင်တဲ့ အထောက်အထား​များစွာ ရှိပါ​တယ်။—မ. ၂၄:၄၅-၄၇။ ဟီ. ၁၃:၇၊ ၁၇။

စာတန့်​ဝါဒဖြန့်မှု​က အမြဲ​သိမ်မွေ့​နေ​မှာ မဟုတ်​ကြောင်း မှတ်ထား​ပါ။ တစ်ခါတလေ “ရှေးအကျဆုံး ဝါဒဖြန့်​နည်း​တစ်ခု ဖြစ်တဲ့” ခြောက်လှန့်​တဲ့​နည်းတွေ​ကို အသုံးပြု​တယ်။ (Easily L​e​d—A History of Propaganda) ဥပမာ၊ အဆီးရီးယား​တွေ​က “ဝါဒဖြန့်မှု​နဲ့ ခြောက်လှန့်​တဲ့​နည်း​ကို တွဲ​သုံးပြီး” ရန်သူ​တွေကို လွှမ်းမိုး​တယ်လို့ ဗြိတိသျှ​ပညာရှင် ဖိလစ် အမ် တေလာ ပြောတယ်။ ယေဟောဝါ အမှုဆောင်ခြင်း​က​နေ နောက်ဆုတ်​သွား​အောင် လူ​ကို ကြောက်ခြင်း၊ နှိပ်စက်​ခံရ​မှာ ကြောက်ခြင်း၊ သေ​ရမှာ ကြောက်ခြင်း၊ တခြား​မသင့်​တော်​တဲ့ ကြောက်ခြင်း​တို့ကို စာတန် သုံး​မယ်။—ဟေရှာ. ၈:၁၂။ ယေ. ၄၂:၁၁။ ဟီ. ၂:၁၅။

ကြောက်စိတ်​ကြောင့် သင့်​စိတ်ဓာတ်​ကို ချည့်နဲ့​သွား​အောင်၊ သမာဓိ ချိုးဖျက်​အောင် လုပ်ဖို့ စာတန်​ကို ခွင့်​မပေး​ပါနဲ့။ “ကိုယ်ခန္ဓာ​ကို သတ်​ရုံ​ကလွဲလို့ ဘာမှ​မလုပ်​နိုင်တဲ့​လူတွေကို မကြောက်​ပါနဲ့” လို့ ယေရှု ပြောခဲ့တယ်။ (လု. ၁၂:၄) သင့်ကို ဂရုစိုက်​ကြည့်​နေတယ်၊ “သာမန်​ထက် ထူးကဲ​တဲ့​တန်ခိုး” ပေးမယ်၊ အ​ညံ့​ခံ​အၡုံးပေး​စေမယ့် ဘယ်​ခြောက်လှန့်​မှုကို​မဆို ခံရပ်နိုင်​အောင် ကူညီပေးမယ်​ဆိုတဲ့ ယေဟောဝါရဲ့ ကတိ​ကို အပြည့်အဝ ယုံကြည်စိတ်ချ​ပါ။—၂ ကော. ၄:၇-၉။ ၁ ပေ. ၃:၁၄။

ကြောက်လန့်​စေတဲ့၊ စိတ်ဓာတ် ချည့်နဲ့​စေတဲ့​ဖြစ်ရပ်​တွေ ကြုံတွေ့​ရနိုင်​တယ်။ ယောရှု​ကို ယေဟောဝါ အားပေးခဲ့​တဲ့​စကားကို သတိရပါ– “ရဲစွမ်းသတ္တိ​ရှိပါ . . . မကြောက်​ပါနဲ့။ မင်း​ရဲ့​ဘုရားသခင် ယေဟောဝါဟာ မင်း​သွား​လေ​ရာမှာ အတူ​ရှိနေ​မယ်။” (ယောရှု ၁:၉) စိုးရိမ်ပူပန်​တဲ့အခါ ယေဟောဝါ​ဆီ ချက်ချင်း ဆုတောင်းပြီး သင့်​စိုးရိမ်​သောက​အားလုံးကို ပြောပြပါ။ “ဘုရားသခင့် ငြိမ်သက်ခြင်း​က . . . ခင်ဗျား​တို့ရဲ့ စိတ်နှလုံး​နဲ့ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်စွမ်း​ကို စောင့်ရှောက်​ပေး” မယ်​ဆိုတာ စိတ်ချ​ပါ။ ဒါဆို​ရင် စာတန့်ဝါဒဖြန့်မှု​ကို တွန်းလှန်​ဖို့ ခွန်အား ရပါလိမ့်မယ်။—ဖိ. ၄:၆၊ ၇၊ ၁၃။

ဘုရား​လူမျိုး​ကို တိုက်ခိုက်​တဲ့ အဆီးရီးယား တမန် ရာ​ဗ​ရှာ​ခ အသုံးပြုခဲ့တဲ့ ဝါဒဖြန့်မှု​ကို သတိရပါ။ တကယ်တော့ ‘ဘာက​မှ အဆီးရီးယား​လက်​က​နေ ကာကွယ်​မ​ပေးနိုင်​ဘူး။ မင်း​တို့ရဲ့​ဘုရား ယေဟောဝါက​တောင် ဘာမှ မတတ်နိုင်​ဘူး’ လို့ပြော​နေ​သလို​ပါပဲ။ ‘ဒီ​ပြည်​ကို ဖျက်ဆီး​ပါ​လို့ ငါ​တို့ကို ယေဟောဝါကို​ယ်​တိုင် မိန့်မှာ​ထားတာ’ လို့ အတင့်ရဲ​စွာ ထပ်ပြော​တယ်။ ဒါနဲ့ ယေဟောဝါက “ငါ့ကို အဆီးရီးယား​ဘုရင်​ရဲ့ မင်းမှုထမ်း​တွေ စော်ကားပြောဆို​နေတာကို ကြား​ရလို့ ကြောက်​မနေ​နဲ့” လို့​ပြန်ပြောတယ်။ (၂ ဘု. ၁၈:၂၂-၂၅။ ၁၉:၆) ဘုရားက ကောင်းကင်တမန်​တစ်ပါး​ကို စေလွှတ်​ပြီး တစ်ည​တည်းမှာ​ပဲ အဆီးရီးယား​စစ်သည် ၁၈၅,၀၀၀ ကို ဖျက်ဆီး​ပစ်ခဲ့တယ်။—၂ ဘု. ၁၉:၃၅။

တစ်ယောက်ယောက် လှည့်စား​ခံ​နေရတာ​ကို ပရိသတ် သိ​နေရတဲ့ ရုပ်ရှင်​မျိုး ကြည့်ဖူး​သလား။ ‘မယုံ​နဲ့။ သူတို့ ညာ​နေတာ’ လို့ပြော​လိုက်​ချင်​တယ် မဟုတ်လား။ “စာတန့်​မုသားစကား​တွေနဲ့ လှည့်စား​မခံ​နဲ့” လို့ ကောင်းကင်တမန်​တွေ အော်ပြော​နေတယ်​လို့ မြင်ယောင်ကြည့်​ပါ။

စာတန့်​ဝါဒဖြန့်မှု​ကို နားမထောင်​ပါနဲ့။ (ပညာ. ၂၆:၂၄၊ ၂၅) ယေဟောဝါ ပြောတာကို နားထောင်ပါ။ လုပ်ဆောင်​သမျှ​မှာ ယေဟောဝါကို ယုံကြည်စိတ်ချ​ပါ။ (ပညာ. ၃:၅-၇) “ငါ့​သား၊ ဉာဏ်​ပညာရှိ​ပါ။ ငါ့​စိတ်​ကို ရွှင်လန်း​စေ​ပါ” ဆိုတဲ့ မေတ္တာရပ်ခံချက်​ကို တုံ့ပြန်​ပါ။ (ပညာ. ၂၇:၁၁) ဒါဆို​ရင် စိတ်တို​က်​ပွဲ​မှာ အောင်ပွဲခံ​နိုင်​ပါလိမ့်မယ်။