L-​Obeżità—X’Inhi s-​Soluzzjoni?

STENBAĦ! intervistat lil Diane, esperta tad-​dieta, u lil Ellen, infermiera kwalifikata, li t-​tnejn li huma jispeċjalizzaw fix-​xogħol tagħhom maʼ pazjenti li għandhom piż żejjed u li jbatu bl-​obeżità. Huma jaqblu li ċerti dieti, li l-​iskop tagħhom hu li jeliminaw il-​karboidrati u jżidu l-​konsum tal-​proteini (laħam), jistgħu jgħinu biex persuna tonqos. Madankollu, jgħidu li eventwalment jistaʼ jkun hemm effetti sekondarji negattivi. a Dan huwa konfermat mit-​tabella medika li jisimha Żomm Piż Tajjeb. Din tgħid: “Dieti li fihom ftit karboidrati, speċjalment jekk isiru mingħajr is-​superviżjoni taʼ tabib, jistgħu jkunu perikolużi.” Tkompli: “[Huma] magħmulin b’tali mod li jgħinuk titlef il-​piż malajr billi jġibu ħafna ketone bodies (prodott tal-​metaboliżmu tax-​xaħam) li jistgħu jikkaġunaw ħsara.” Jekk qed tikkunsidra dieta bi ftit karboidrati, kun ċert li qabel tkellem tabib.

Jekk il-​mira tiegħek hi li titlef il-​piż, tiddisprax. “M’huwiex impossibbli li tikkontrolla l-​piż, lanqas ma jfisser li toqgħod lura minn ċertu ikel jew li tagħmel dieta li hi tedjanti u ripetituża,” jgħid it-​tabib Walter C. Willett. “B’attenzjoni u kreattività, ħafna nies jistgħu jikkontrollaw b’suċċess il-​piż tagħhom għal żmien twil billi joqogħdu fuq dieta tajba u li hi raġunevoli u anki jagħmlu  l-​eżerċizzju kważi kuljum. Ħajja itwal u f’saħħitha tiswa tassew l-​isforz.” b​—Korsiv tagħna.

Kemm Hu Importanti l-​Eżerċizzju?

It-​tabib Willett jgħid: “Barra milli tevita t-​tipjip, l-​eżerċizzju huwa l-​iktar ħaġa tajba li tistaʼ tagħmel biex tkun u tibqaʼ f’saħħtek u biex tipprevieni l-​mard kroniku.” Kemm-il darba għandek tagħmel l-​eżerċizzju? X’inhuma xi benefiċċji taʼ l-​isforz fiżiku?

Xi esperti huma tal-​parir li l-​eżerċizzju kuljum, jekk isir għal 30 minuta biss, jistaʼ jkun taʼ benefiċċju kbir. Iżda huwa suġġerit ukoll li jekk tagħmel eżerċizzju tliet darbiet fil-​ġimgħa jistaʼ jgħinek tevita problemi serji taʼ saħħa fil-​futur. L-​eżerċizzju jaħraq il-​kaloriji, u l-​mistoqsija importanti li xi ħadd li qed jipprova jonqos mill-​piż għandu jagħmel hi, Qiegħed naħraq kaloriji kuljum iktar milli qed nieħu? Jekk qed tagħmel il-​kontra, żgur se żżid fil-​piż. Għalhekk, imxi jew suq ir-​rota minflok ma ssuq il-​karozza. Itlaʼ t-​taraġ minflok ma tuża l-​lift. Agħmel l-​eżerċizzju! Aħraq il-​kaloriji!

It-tabib Willett jispjega: “Għal ħafna nies, il-​mixi hu alternattiva eċċellenti għal tipi oħra t’eżerċizzju minħabba li dan ma jirrikjedix xi apparat speċjali, jistaʼ jsir meta trid u fejn trid, u ġeneralment huwa  bla periklu.” M’għandniex xi ngħidu, il-​parir tiegħu jirreferi għal mixi mgħaġġel, u mhux timxi qisek sejjer passiġġata. Hu jirrikkmanda 30 minuta t’eżerċizzju kuljum jekk hu possibbli.

Hija Operazzjoni l-​Aħjar Soluzzjoni?

Bil-​ħsieb li jnaqqsu l-​piż u jevitaw li jżiduh fil-​futur, xi pazjenti li jbatu minn obeżità serja mxew wara l-​parir taʼ speċjalisti taʼ l-​obeżità li jirrikkmandaw proċeduri differenti t’operazzjonijiet. Min jistaʼ jagħmel dawn l-​operazzjonijiet? L-​awturi tal-​ktieb Mayo Clinic on Healthy Weight jissuġġerixxu dan li ġej: “Hemm mnejn li t-​tabib tiegħek jiddeċiedi favur l-​operazzjoni jekk il-​body mass index tiegħek huwa iktar minn 40, li hu indikazzjoni li tbati minn problema serja t’obeżità.” (Ara t-​tabella fuq paġna 5.) Il-​Mayo Clinic Health Letter tissuġġerixxi: “Din l-​operazzjoni ġeneralment hija rikkmandata biss għal dawk il-​persuni li għandhom bejn 18 u 65 sena bil-​body mass index tagħhom iktar minn 40 u li l-​obeżità li għandhom qiegħda toħloq riskji serji għal saħħithom.”—Korsiv tagħna.

X’inhuma xi ftit minn dawn l-​operazzjonijiet? Dawn jinvolvu li jiċċekken l-​istonku, li tiġi eliminata parti mill-​musrana ż-​żgħira, u li ssir bypass taʼ l-​istonku. Din il-​proċedura taʼ l-​aħħar tinvolvi li tingħalaq parti mill-​istonku u jitħalla spazju li jżomm biss nofs uqija taʼ ikel. Imbagħad tinqataʼ l-​musrana ż-​żgħira u titwaħħal maʼ dan l-​ispazju qisu but. Għalhekk, tiġi eliminata l-​parti l-​kbira mill-​istonku, kif ukoll parti mill-​musrana.

Issa, xi ngħidu dwar dawk li naqqsu l-​piż żejjed? Sewa tassew l-​isforz li għamlu?

[Noti taʼ taħt]

[Kaxxa/Stampi f’paġna 7]

Piramida Suġġerita taʼ Ikel li Jagħti s-​Saħħa

Zokkor Ħelu konċentrat jew proċessat

(darba kultant; illimita sa 75 kalorija

kuljum)

Xaħam Żejt taż-​żebbuġa, lewż, żejt

tal-​“canola”, avokado (3-5 porżjonijiet kuljum;

porzjon huwa kuċċarina żejt jew żewġ kuċċarini

lewż)

Proteini u Prodotti Magħmulin mill-​Ħalib Fażola, ħut,

laħam bla grass, bajd, prodotti mill-​ħalib li għandhom

kontenut baxx taʼ xaħam, ġobon (3-7 porżjonijiet

kuljum; porzjon wieħed huwa tliet uqijiet laħam jew

ħut imsajjar)

Karboidrati Speċjalment il-​qamħ sħiħ (whole grains)​—għaġin,

ħobż, ross, ċereali (4-8 porżjonijiet kuljum; porzjon huwa

“slice” ħobż)

Frott u Ħaxix Varjetà kbira minn kollox (tistaʼ tieħu kemm trid; minimu taʼ tliet frottiet)

Stenbaħ! ma jipproponix xi metodu partikulari taʼ dieta jew taʼ kif tikkontrolla l-​piż. Hu jinforma lill-​qarrejja dwar x’għażliet huma disponibbli. Individwu għandu jikkunsulta lit-​tabib tiegħu qabel ma jibda jagħmel xi eżerċizzju jew dieta.

[Sors]

Ibbażat fuq is-​suġġerimenti tal-​Klinika Mayo

[Kaxxa/Stampi f’paġna 8, 9]

Biex jonqsu, xi wħud ipprovaw dawn is-​suġġerimenti:

1 Kun konxju tal-​kaloriji f’dak li qed tiekol u tixrob. Innota: Id-​drinks jistgħu jkollhom ħafna kaloriji, speċjalment il-​juice biz-​zokkor. Ix-​xorb alkoħoliku wkoll għandu ħafna kaloriji. Oqgħod attent għal-​luminati li tant jiġu reklamati. Iċċekkja t-​tikketta fuq il-​prodott biex tara kemm fih kaloriji. Għandek mnejn tieħu qatgħa’.

2 Evita t-​tentazzjoni. Jekk fid-​dar għandek xi pakketti, ċikkulata, jew gallettini, wisq probabbli se tikolhom! Minflok, ħu affarijiet bi ftit kaloriji, bħat-​tuffieħ, il-​karrotti, u l-​gallettini magħmulin mill-​qamħ sħiħ (whole-grain).

3 Kul xi ħaġa żgħira qabel ma tiekol l-​ikla prinċipali. Din tnaqqaslek l-​aptit u forsi ġġagħlek tiekol inqas.

4 Tikolx dak kollu li jġibulek quddiemek. Kun selettiv. Tikolx dawk l-​affarijiet li taf li għandhom ħafna kaloriji.

5 Kul bil-​mod. Għala għandek tgħaġġel? Ħu gost bl-​ikla tiegħek billi tinnota x’int tiekol—il-​kuluri, it-​togħmiet, u kif l-​ikel jitħallat flimkien. Agħti kas tas-​sinjali taʼ ġismek li jgħidulek, “Imtlejt. M’għandix bżonn iktar ikel.”

6 Ieqaf mill-​ikel qabel ma tinfaqaʼ.

7 F’xi pajjiżi, xi restoranti huma magħrufin għal kemm iservu porzjonijiet kbar. Ħalli nofs l-​ikel, jew aqsam il-​porzjon maʼ xi ħaddieħor.

8 M’huwiex importanti li ttemm ikla bid-​deżerta. Ikun aħjar li tispiċċaha b’xi frotta jew b’xi ħaġa oħra li ma tantx għandha kaloriji.

9 Il-​manifatturi taʼ l-​ikel iriduk tiekol iktar. Għalihom, il-​profitt huwa l-​qofol taʼ kollox. Jipprovaw jieħdu vantaġġ mid-​dgħjufijiet tiegħek. Titqarraqx bl-​irreklamar tajjeb tagħhom jew bl-​istampi sbieħ. Int tistaʼ tgħid le!

[Sors]

Lista magħmula mill-​ktieb Eat, Drink, and Be Healthy, (Kul, Ixrob, u Ibqaʼ f’Saħħtek) minn Dr. Walter C. Willett

[Stampi f’paġna 8, 9]

Agħmel l-​eżerċizzju!